Voi được bảo tồn, sinh sống trong tự nhiên tại Vườn Quốc gia Yok Đôn. Ảnh: Tùng Đinh.
Thêm một số mục tiêu của sáng kiến này là người và voi chung sống hài hòa và quần thể voi hoang dã phát triển ổn định. Liên minh ra đời trong bối cảnh các mối đe dọa đối với loài voi không thể đơn phương được giải quyết mà cần tới sự hợp tác chặt chẽ của các quốc gia, các đối tác trong khu vực. Trọng tâm của AEA sẽ là tăng cường các hoạt động nghiên cứu, giám sát, bảo vệ và quản lý.
Được biết đến như là "kỹ sư của hệ sinh thái và thợ làm vườn của rừng", voi châu Á hoang dã đóng vai trò quan trọng trong việc phát tán hạt giống và chất dinh dưỡng, tạo đường mòn trong rừng rậm và thay đổi sinh cảnh rừng, mang lại lợi ích cho các loài động vật khác. Ngay cả dấu chân voi cũng tạo thành các hệ sinh thái nhỏ nơi có nhiều sinh vật cư trú.
Nhưng loài động vật xinh đẹp này đang bị đe dọa trên toàn cầu, đặc biệt tại khu vực Đông Nam Á và Trung Quốc - nơi chỉ còn khoảng 8.000 - 11.000 cá thể voi hoang dã phân bố ở tám quốc gia, bao gồm Campuchia, miền Nam Trung Quốc, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam.
Trong số các quốc gia trên, Việt Nam còn lại ít voi hoang dã nhất, ước tính chỉ có hơn 100 cá thể trên toàn quốc. Quần thể lớn nhất được tìm thấy ở Vườn Quốc gia Yok Đôn, tỉnh Đắk Lắk. Những cá thể còn sót lại này đang phải đối mặt với một loạt các mối đe dọa, trong đó có việc xung đột với con người. Sinh cảnh sống bị mất, suy thoái và phân mảnh, nguồn thức ăn bị thu hẹp, trở ngại di chuyển trong vùng cảnh quan càng làm cho tình trạng của chúng tệ hơn.
Ông Nguyễn Văn Trí Tín, Quản lý Chương trình Bảo tồn Động vật Hoang dã của WWF-Việt Nam cho biết: "Hầu hết các quần thể voi hoang dã ở Việt Nam đều nhỏ lẻ và biệt lập. Nếu như không có những hành động khẩn cấp, tương lai tuyệt chủng của loài sẽ không xa. Tham gia AEA là một trong những giải pháp để chúng tôi tiếp tục hỗ trợ Chính phủ cũng như vận động cộng đồng quốc tế bảo vệ các quần thể voi hoang dã của Việt Nam".
Tại Việt Nam, WWF sẽ huy động các nguồn lực để thực hiện ba nội dung chính của chiến lược. Thứ nhất, đảm bảo sinh cảnh sống cho voi, tập trung bảo vệ, quản lý, kết nối và khôi phục các sinh cảnh ưu tiên của loài.
Nội dung thứ 2 là sống chung với voi với mục tiêu quản lý các xung đột để người và voi cùng chung sống hài hoà. Nội dung thứ 3 là khôi phục quần thể voi nhằm giúp các quần thể voi trong khu vực có thể sinh sống và phát triển ổn định thông qua nỗ lực tăng cường bảo tồn tại địa phương và cải thiện quản lý động vật hoang dã.
Cũng trong ngày 12/8, Liên đoàn Xe đạp - Mô tô Thể thao Việt Nam (VCF), Hội Doanh nhân trẻ Đắk Lắk và Vườn Quốc gia Yok Don lần đầu tiên cùng chung tay tổ chức Giải Xe đạp địa hình phong trào toàn quốc 2023 nhằm hưởng ứng Ngày Quốc tế Voi, đồng thời nhấn mạnh những mối đe dọa chúng đang gặp phải do nạn buôn bán động vật hoang dã (ĐVHD) bất hợp pháp.
Một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với voi châu Phi đó là nhu cầu cao về các sản phẩm ngà voi tại châu Á. Đây là loại hàng hóa bị buôn bán nhiều nhất trên thị trường, cả trực tiếp lẫn trực tuyến. Trong khi đó, Việt Nam là một điểm nóng về vận chuyển, buôn bán và tiêu thụ ngà voi và các sản phẩm làm từ các loài hoang dã nguy cấp, gây ra tác động nghiêm trọng đến đa dạng sinh học.
Mới đây nhất, vào tháng 3 vừa qua, các lực lượng chức năng đã thu giữ ít nhất bảy tấn ngà voi có nguồn gốc từ châu Phi tại Hải Phòng, vụ bắt giữ lớn nhất cho đến nay được ghi nhận tại thành phố cảng phía Bắc này.
Các nghiên cứu cho thấy doanh nhân là một trong những đối tượng chính tiêu thụ sản phẩm từ các loài hoang dã trái pháp luật, do họ thường dùng những sản phẩm này để tăng cường sức khỏe và củng cố địa vị xã hội cũng như các mối quan hệ kinh doanh.
Chính vì vậy, sự tham gia của hơn 200 doanh nhân, cán bộ công nhân viên chức của các cơ quan và đối tác liên quan rất quan trọng, thể hiện sự đồng lòng cam kết nói không với sử dụng và tặng quà các sản phẩm làm từ ĐVHD trái phép.
Hoạt động trên nằm trong khuôn khổ Dự án Bảo vệ Động vật Hoang dã Nguy cấp do Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ cho Bộ NN-PTNT, thông qua Ban Quản lý các Dự án Lâm nghiệp (MBFP), do WWF, TRAFFIC và ENV thực hiện.
"Khi các doanh nghiệp của Việt Nam đang vươn ra toàn cầu, việc không nhận hoặc tặng các sản phẩm ngà voi để xây dựng mối quan hệ sẽ gửi đi một thông điệp tích cực: Nhu cầu và sử dụng các sản phẩm làm từ ĐVHD bất hợp pháp sẽ không được nương tay tại Việt Nam", bà Michelle Owen, Giám đốc Văn phòng dự án cho biết.
