Rau dền, là tên gọi chung để chỉ các loài trong chi dền (danh pháp khoa học Amaranthus, bao gồm cả các danh pháp liên quan tới Acanthochiton, Acnida, Montelia), thường được sử dụng làm rau ăn. Rau dền có nhiều loại như dền đỏ (dền tía - Amaranthus tricolor), dền cơm (dền trắng - Amaranthus viridis); dền gai (Amaranthus spinosus) mọc hoang dại.
Theo Đông y, rau dền đỏ vị ngọt, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, mát máu, lợi tiểu, sát trùng, trị nhiệt lỵ, huyết nhiệt sinh mụn nhọt, làm mát máu, lợi tiểu, sát trùng, trị ong đốt, rết cắn, dị ứng mẩn ngứa, kiết lỵ, viêm gan vàng da…Rau dền đỏ giàu dược liệu hơn các loại rau dền khác nên được sử dụng nhiều hơn.
Sau đây là một số công dụng của rau dền đỏ
- Chữa bệnh táo bón: Rau dền đỏ luộc sôi 3 phút, vớt ra trộn với dầu vừng hoặc bột vừng đen, ăn với cơm rất công hiệu.
- Chữa tăng huyết áp: Rau dền đỏ 20g, lá mã đề non tươi 20g, lá dâu non 20g, nấu canh ăn hằng ngày.
- Chữa lỵ ra máu: Rau dền đỏ 20g, lá mơ lông 20g, rau sam 20g, cam thảo đất 16g, sắc uống ngày 1 thang hoặc rau dền đỏ 30g, rau sam 30g, nấu canh ăn ngày 1 - 2 lần.
- Chữa mụn nhọt: Rau dền đỏ giã nát đắp lên mụn nhọt.
- Chữa huyết nhiệt sinh lở ngứa: Rau dền đỏ 20g, kim ngân hoa 12g, ké đầu ngựa 16g, cam thảo đất 16g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Chữa bệnh hậu sản: Rau dền đỏ nấu canh hoặc xay lấy nước nấu cháo ăn.
- Chữa bệnh lị: Rau dền đỏ một nắm, rửa sạch, luộc, bỏ bã lấy nước cho gạo vào đun cháo, ăn lúc đói hoặc dùng 100 g lá rau dền luộc ăn.
- Chữa da bị loét: Rau dền tươi giã nát, trộn mật ong đắp chỗ đau, ngày một lần.
- Chữa bỏng nước (thể nhẹ): Rau dền đỏ (tươi) vừa đủ, giã nát, đắp vào chỗ đau, ngày hai lần.
- Chữa sơn ăn da: Rau dền đỏ rửa sạch, giã nát, đắp lên vùng da bị bệnh.
- Chữa vết thương do côn trùng, sâu bọ cắn: Lá rau dền đỏ tươi cho thêm đường trắng, giã nhừ, đắp vào chỗ bị thương, mỗi ngày thay 3-4 lần.
- Hỗ trợ sản: Rau dền đỏ hoặc rau dền gai 100g, rửa sạch, luộc, bỏ bã, cho thêm đường vừa đủ. Lúc trở dạ thì uống khi nước còn ấm, có tác dụng thai phụ dễ sinh
Tuy nhiên, các loại rau dền có tính lạnh, dễ gây đi ngoài, nên không dùng cùng với các thức ăn có tính lạnh như tiết canh, huyết luộc, rau cải.
