Rùng mình "túi nước" lưng trời!

Hồ chứa thuỷ điện càng nhiều, hàng chục ngàn người dân sống ở hạ lưu càng lo lắng đến mất ăn mất ngủ.

>> Xây thủy điện ồ ạt: ''Ông'' môi trường chỉ làm ''vuốt đuôi''
>> Thủy điện diệt... rừng

TT- Huế: 7 thuỷ điện trên 1 dòng sông

Ông Nguyễn Duy Thành - PGĐ Sở Công thương TT- Huế cho biết một thông tin khá "nóng", là tỉnh này đã thông qua quy hoạch hệ thống thủy điện vừa và nhỏ từ nay đến năm 2015 bao gồm 12 NM, trong đó riêng trên sông Bồ có tới 7 NM. Trong số 12 NM thuỷ điện, hiện có 5 NM sắp hoàn thành. Các NM còn lại đang thi công ồ ạt nhằm kịp tiến độ phát điện vào cuối năm 2011 như: thuỷ điện A Lưới (170MW) trên sông A Sáp, thuỷ điện Hương Điền (81MW), Thượng Nhật (6,5MW) trên sông Bồ, thuỷ điện Bình Điền, Tả Trạch trên sông Hương.

Hiện mới có thuỷ điện Bình Điền hoàn thành với dung tích hồ chứa trên 423 triệu m3. Trận bão số 9 vừa qua, hồ thuỷ điện này đạt đỉnh 81m, vượt cao trình ngưỡng tràn 8m dẫn đến NM phải mở toàn bộ 5 van xả lũ, mỗi cửa rộng 10m với tần suất xả 4.500m3/giây. Hàng ngàn người dân ở hạ lưu sông Hương lo đến mất ăn mất ngủ khi mức nước dâng cao gần bằng trận “đại hồng thuỷ” năm 1999 gây ngập sâu tại TP Huế cũng như các xã hạ lưu sông Hương. Mới thuỷ điện Bình Điền đã vậy, thì năm 2011 cả 4 NM thuỷ điện đi vào hoạt động, đồng nghĩa với việc xã lũ cấp tập không hiểu vùng hạ du khi đó sẽ ra sao?

Nằm trong vùng thấp trũng ở hạ lưu sông Bồ gồm các huyện Hương Trà, Phong Điền, Quảng Điền- nơi có 2 công trình thuỷ điện Hương Điền và Thượng Nhật sẽ đi vào hoạt động trong năm 2011. Được biết, các xã Hương Vân, Hương Văn, Hương Toàn, Hương Vinh, Hương Phong (huyện Hương Trà), Quảng Thọ, Quảng Vinh, Quảng Thanh, Quảng An (huyện Quảng Điền) nằm ở hạ nguồn sông Bồ năm nào cũng chìm trong nước. Lẽ ra khi có thuỷ điện người dân phải phấn khởi thì thay vào đó, họ lo lắng phải gánh thêm những cơn lũ do chính con người gây ra. Theo ông Lê Thanh Tâm - Trưởng phòng Quản lý Điện năng, Sở Công thương cho biết: “Địa hình TT-Huế rất hiểm trở lại dốc, hay xảy ra lũ quét nên chúng tôi càng lo hơn”.

Quảng Trị, Quảng Bình: "Hoành tráng" không kém

Còn nhớ hồi tháng 5/2007, hàng nghìn hộ dân ở huyện Triệu Phong (Quảng Trị) chìm trong nước lũ không phải do ảnh hưởng bão số 5, mà bởi cơ quan chức năng xả nước hồ thủy điện Rào Quán. Trong những ngày mưa bão, có ngày hồ này xả với tốc độ 200m3/s khiến nước ở hạ lưu sông Thạch Hãn dâng cao bất thường. Hiện hồ thủy điện Rào Quán có dung tích trên 30 triệu m3 nước, nằm trên thượng nguồn sông Rào Quán đã trở thành túi nước khổng lồ đe doạ vùng hạ lưu gồm các huyện Đakrông, Triệu Phong, Hải Lăng...

Tại huyện Hướng Hóa (Quảng Trị) vừa đã diễn ra lễ động thổ xây dựng dự án thủy điện Khe Nghi trên diện tích 51,7 ha tại địa bàn xã Hướng Linh với tổng vốn đầu tư 196 tỷ đồng do TCty Miền Trung làm chủ đầu tư. Đồng thời, NM Thủy điện Đakrông 4 được khởi công xây dựng trên sông Đakrông với tổng đầu tư 510 tỷ. NM có diện tích lưu vực trên 658km2, mực nước dâng bình thường 99m và dung tích toàn bộ hồ chứa gần 18.000.000m3 đồng nghĩa với hàng trăm ha rừng bị ngập, chưa nói đến việc nước trên sông Đakrông được tích lại có thể gây hạn hán cho vùng hạ lưu.

Riêng Quảng Bình, các dự án thủy điện dường như mới bắt đầu. UBND tỉnh đã đồng ý cho Cty Trường Thịnh đầu tư trên 350 tỉ đồng xây dựng NM thủy điện La Trọng công suất thiết kế 20MW trên sông Rào Nậy (huyện Minh Hóa). Ông Võ Minh Hoài - GĐ Cty Trường Thịnh cho biết Cty đang chờ cấp phép đầu tư thêm 3 NM thủy điện ở thượng nguồn sông Gianh gồm: NM La Trọng thuộc địa bàn xã Trọng Hóa (huyện Minh Hóa) tổng vốn đầu tư 307 tỉ đồng; NM Khe Rôn (xã Lê Hóa, Tuyên Hóa) tổng vốn đầu tư 101 tỉ đồng; NM Kim Hóa (xã Kim Hóa, Tuyên Hóa) tổng vốn đầu tư 202 tỉ đồng.

Khi báo cáo đầu tư, lãnh đạo địa phương cũng như các ban ngành tỉnh Quảng Bình rất ủng hộ các dự án này vì khi đưa vào sử dụng sẽ mang lại nhiều lợi ích kinh tế - xã hội, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ điện năng cho người dân và các DN. Tuy nhiên, theo ý kiến của kỹ sư Nguyễn Văn Ánh, Chủ tịch Hội Địa chất Quảng Bình: “Do địa hình Quảng Bình, Quảng Trị dốc, các con sông ngắn, phần lớn là núi đá vôi nên khi chặn dòng sẽ xảy ra hiện tượng thấm qua núi đá dẫn đến mất nước”.