Phát triển và nhân rộng mô hình IPHM vì nền nông nghiệp bền vững, hiện đại

11 giờ 30 phút

Phát triển và nhân rộng mô hình IPHM vì nền nông nghiệp bền vững, hiện đại

Tổng kết Diễn đàn, ông Lê Văn Thiệt, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN-PTNT), cho rằng, các báo cáo, tham luận của cơ quan quản lý Nhà nước, doanh nghiệp, hiệp hội… và các ý kiến thảo luận đã tập trung đến những vấn đề chính được đề ra như Đề án phát triển quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) đến năm 2030; Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn, hài hòa, hiệu quả; sinh vật gây hại mới nổi và biện pháp phòng ngừa…

Qua diễn đàn, có thể thấy, các địa phương đã và đang triển khai thực hiện khá tốt Đề án IPHM, tiền thân là Chương trình quản lý dịch hại tổng hợp (IPM). Nói về kết quả nổi bật của Chương trình IPM Quốc gia Việt Nam, ông Thiệt chia sẻ, chương trình bắt đầu được triển khai từ năm 1992 với các hoạt động như hỗ trợ đào tạo giảng viên IPM (TOT), huấn luyện nông dân thông qua các lớp học hiện trường đồng ruộng (FFS); IPM áp dụng trên lúa, bông, rau màu và cây ăn quả…

Dấu ấn của IPM là việc Tổ chức Nông Lương Liên hợp quốc (FAO) đã khuyến cáo việc không đốt rơm, nay được đẩy mạnh ứng dụng đối với "Đề án 1 triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp, gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL".

Bên cạnh đó, chương trình tham mưu để loại bỏ hoạt chất lân hữu cơ, thuốc BVTV độc hại vốn để lại dư lượng cao cho nông sản, ảnh hưởng tới môi trường, sức khỏe con người. Đến nay, chương trình IPM đã trang bị kiến thức cho nông dân về đất khỏe, cung cấp dinh dưỡng cho đất, giảm phân bón, thuốc BVTV và sử dụng nguồn tài nguyên hợp lý.

Theo đó, việc sử dụng phân bón thay đổi theo xu hướng chung của các nước là an toàn, thông minh, từ đó tạo ra các sản phẩm đảm bảo chất lượng, đáp ứng nhu cầu xuất khẩu và đặc biệt giup nông dân giảm chi phí sản xuất.

Theo thống kê, khoảng 400.000 nông dân, 15.000 đại lý sử dụng hiệu quả thuốc BVTV sinh học, xây dựng được 1.300 bể chứa thu hồi vỏ chai thuốc BVTV đã qua sử dụng; Tập huấn người dân xây các mô hình sử dụng trên 5 loại cây trồng chủ lực.

Trong Đề án tăng cường sử dụng phân bón hữu cơ, mục tiêu đến năm 2025 nâng công suất sản xuất phân hữu cơ tăng từ 4 triệu tấn lên 5 triệu tấn, 100% các tỉnh, đại lý được tập huấn về phân bón hữu cơ.

Cục BVTV cũng phối hợp với các hiệp hội, tổ chức để nhân rộng việc sử dụng phân bón và thuốc BVTVT sinh học. Theo ông Thiệt, hiện nay, biến đổi khí hậu diễn ra ngày càng khó lường. Các hiện tượng thiên tai, bão lũ, hạn hán, xâm nhập mặn gây ảnh hưởng lớn đến sinh trưởng cây trồng, đời sống người dân. Nguy hiểm hơn, biến đổi khí hậu đã tạo điều kiện cho các loại sinh vật gây hại mới phát sinh, phát triển, gây khó khăn cho sản xuất.

Hiện nay, chúng ta có 8.000 mã số vùng trồng, hơn 1.500 mã số cơ sở đóng gói. Nếu áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, chất lượng sản phẩm sẽ tăng lên, việc xuất khẩu càng trở nên thuận lợi. Do đó, để có thể phát triển nền nông nghiệp bền vững, hiện đại đến năm 2030, tầm nhìn 2050, các địa phương cần quan tâm, đầu tư mở rộng các mô hình sản xuất áp dụng các tiến bộ kỹ thuật như 3 giảm 3 tăng, 1 phải 5 giảm… phát triển và nhân rộng các mô hình, giải pháp sinh học trong phòng chống sinh vật gây hại; đẩy mạnh sản xuất và sử dụng phân bón và thuốc BVTV sinh học, phối hợp với công ty nước ngoài.

Bên cạnh đó, cần quan tâm phát triển và ứng dụng công nghệ 4.0, chuyển đổi số vào canh tác và tra cứu thông tin để chủ động kiểm soát dịch bệnh, giảm thiểu tối đa lượng vật tư hóa học, sử dụng tối ưu vật tư đầu vào, gia tăng lợi nhuận cho nông dân.

“Để phát triển và nhân rộng Chương trình IPHM, cần có sự chung tay vào cuộc của cả hệ thống chính trị mới có thể thành công”, ông Thiệt đánh giá.

10 giờ 45 phút

Lồng ghép các nội dung IPHM trong chương trình khuyến nông

TS. Lê Văn Dũng, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Kiên Giang, thống kê, đến nay, toàn quốc đã có 57 tỉnh, thành phố thành lập được 5.167 tổ khuyến nông cộng đồng (KNCĐ) với 47.293 thành viên tham gia. Liên quan tới hoạt động của KNCĐ, Kiên Giang đang tập trung chuyển giao khoa học kỹ thuật, thực hiện công tác khuyến nông (đào tạo, tập huấn; xây dựng và nhân rộng mô hình; thông tin tuyên truyền, hợp tác quốc tế; hỗ trợ, tư vấn phát triển HTX, hỗ trợ thị trường và liên kết chuỗi giá trị.

Về vai trò, nhiệm vụ của hệ thống khuyến nông tham gia các mô hình ứng dụng IPHM, ông Dũng cho biết, Kiên Giang tích cực đóng góp duy trì xây dựng các cơ chế, chính sách về khuyến nông trong lĩnh vực IPHM; thông tin tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của người sản xuất, người tiêu dùng trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm an toàn, thân thiện môi trường;

Chủ trì, tổ chức xây dựng, phổ biến, nhân rộng các mô hình ứng dụng IPHM, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn;

Tham gia tổ chức triển khai xây dựng mô hình ứng dụng IPHM trong các chuỗi sản xuất nông sản để phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu; Phổ biến, nhân rộng các mô hình ứng dụng IPHM, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn, Kiên Giang trao chứng nhận hữu cơ cho nhiều cơ sở, với 1.229ha, và sản lượng khoảng 3.116 tấn.

Cụ thể, HTX Nông nghiệp Bàu Trâm (xã Nam Yên, huyện An Biên); THT lúa - Cá Minh Thượng B (xã Minh Thuận, huyện U Minh Thượng); THT Tôm - Lúa Cạnh Đền 1 (xã Vĩnh Phong, huyện Vĩnh Thuận); HTX Nông nghiệp Nam Quý (xã Đông Thái, huyện An Biên); HTX dịch vụ tôm, cua, lúa Thuận Phát (xã Đông Hưng, huyện An Minh); HTX dịch vụ tôm, cua, lúa Thạnh An (xã Đông Thạnh, huyện An Minh);…

10 giờ 30 phút

Các chuyên gia giải đáp thắc mắc tại Diễn đàn

* Trả lời câu hỏi: "Các chuyên gia có lời khuyên hoặc giải pháp nào để doanh nghiệp và nông dân có thể cân bằng trong việc sử dụng thuốc BVTV hóa học và sinh học một cách hài hòa để đảm bảo chất lượng rau quả trong nước và thuận lợi xuất khẩu?", GS.TS Trần Văn Hâu, nguyên Giảng viên cao cấp Trường Đại học Cần Thơ lưu ý, trong phòng chống sinh vật gây hại thì giải pháp hóa học được xem là giải pháp cuối cùng. Do đó, không thể có sự hài hòa giữa giải pháp hóa học và sinh học khi gặp dịch bệnh.

Hiện nay, các biện pháp sinh học được áp dụng nhiều. Tuy nhiên, người dân phải tìm hiểu kỹ lưỡng, những giải pháp nào thực sự có hiệu quả thì mới áp dụng chứ không nên thấy giải pháp sinh học nào cũng đưa về áp dụng, sẽ không mang lại hiệu quả.

* Trả lời câu hỏi về việc sản phẩm phân bón vô cơ áo vi sinh vật, bón vào đất phụ thuộc sự thích nghi tồn tại trong đất như thế nào do thông thường vi sinh vật chịu ảnh hưởng của môi trường đất, nguồn thức ăn, độc chất như kim loại nặng…

Ông Lê Văn Hải, đại diện BiOWISH bổ sung thông tin, BioWISH đã tham gia chương trình của Viện Lúa gạo Quốc tế và Cục Bảo vệ thực vật, trong đó sản phẩm Bio Stimulant được áp dụng nhiều với phương thức chủ yếu hấp thụ qua đường lá. Sản phẩm BiOWISH là sản phẩm phân bón gồm các chủng vi sinh. Với dạng dùng như một loại phân bón vi sinh thông thường, có thể trực tiếp tưới tiêu, trộng với phân bón khác.

Bên cạnh đó, phân bón này có thể sử dụng tổ hợp vi sinh phun áo với các phân bón vô cơ khác. Phân bón BiOWISH được đăng ký là phân bón vi sinh, khi dùng độc lập được chứng minh là hữu cơ vi sinh, gồm 3 sản phẩm chính là dạng lỏng, dạng bột và NP vi sinh dùng độc lập. Theo đại diện BiOWISH, đây là công nghệ đột phá vì đã giải quyết được việc kết hợp các chủng vi sinh vật, kết hợp với nhau, tương tác thông qua tín hiệu sinh học.

Vi sinh sẽ tồn tại trên ure dưới dạng bào tử, đảm bảo tính ổn định dù trong quá trình này, mật độ vi sinh có thể giảm đi theo thời gian nhưng vẫn đảm bảo mức độ càn thiết. Ngoài ra, BiOWISH cũng ứng dụng công nghệ vi sinh này trong lĩnh vực thủy sản, bổ sung thức ăn cho tôm, cá một số nhà máy của Việt Nam. Tổ hợp vi sinh của BiOWISH có thể sống được trong độ pH 3,5-9,5 và đã được hkảo nghiệm ở Cà Mau trên đất phèn, đất nhiễm mặn.

10 giờ 15 phút

Từng có thời, người dân phụ thuộc nguồn cung kit test nước ngoài

Liên quan đến cơ sở, đơn vị cung cấp kit test kiểm tra về sinh vật gây hại, mức dư lượng thuốc BVTV, ông Lê Văn Thiệt, Phó Cục trưởng Cục BVTV (Bộ NN-PTNT), cho biết, trước đây, nguồn cung trong nước còn hạn chế, nên người dân phải nhập khẩu không chỉ kit test, mà còn các loại thuốc BVTV từ các nước lân cận như Thái Lan.

“Những kiểm tra trước đây hầu như chỉ định tính, nghĩa là xác định có hay không nhiễm bệnh hại, chứ không chỉ rõ mức độ là bao nhiêu”, ông Thiệt nói.

Tuy nhiên, hiện nay số lượng kit test và các thuốc BVTV đã phong phú, đa dạng hơn nhiều. Người dân hoàn toàn có thể tìm mua những sản phẩm như vậy trên thị trường.

Nhà báo Trần Cao, Phó Tổng biên tập Báo Nông nghiệp Việt Nam, thông tin thêm, rằng hiện Công ty Hoàn Vũ đang phân phối khá nhiều sản phẩm dạng này. Tổ chức, cá nhân quan tâm có thể liên hệ với bộ phận điều phối của diễn đàn.

Quản lý, sử dụng thuốc BVTV luôn theo phương pháp 4 đúng

Trả lời thắc mắc về quy trình đảm bảo dư lượng thuốc BVTV trong gạo xuất khẩu, ông Lê Văn Thiệt, Phó Cục trưởng Cục BVTV (Bộ NN-PTNT) cho biết, các chương trình đều đào tạo bà con quản lý dịch hại, biện pháp canh tác, làm giống, nước, bón phân, sinh học. Trong quản lý, sử dụng thuốc BVTV luôn thực hiện theo phương pháp 4 đúng.

Trong giai đoạn 2017-2018, gạo xuất khẩu sang EU, Mỹ còn chứa dư lượng thuốc BVTV lớn, đa số do thiếu kiến thức trong canh tác. Thứ trưởng Trần Thanh Nam đã giao Cục trồng trọt tập huấn quy trình sản xuất đảm bảo yêu cầu của thị trường EU và Mỹ. Sau khi tập huấn, các doanh nghiệp đã có thể tìm hiểu các quy định mức dư lượng thuốc BVTV đối chiếu cần thấp hơn mức quy định sẽ được cho phép xuất khẩu.

Muốn xuất sang nước khác thì phải tìm hiểu kỹ càng yêu cầu quy định từng nước cụ thể, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật đề nghị các doanh nghiệp mang mẫu tới trung tâm kiểm định, đối chiếu đạt yêu cầu.

Hiện tại, Bộ NN-PTNT đã và đang chỉ đạo đẩy mạnh nhiều chương trình tiến bộ như Một triệu ha lúa và quy trình 3 giảm 3 tăng, trước đây có dự án VnSAT. Những chương trình được khuyến cáo bà con thực hiện đều nhằm mục đích giảm chi phí đầu vào từ giống, tăng hiệu quả kinh tế, bảo vệ môi trường đất nước, sức khỏe bà con.

10 giờ 00 phút

Nâng cao ý thức trách nhiệm cho người dân trong việc bảo vệ môi trường

Tại Diễn đàn, ông Nguyễn Văn Linh, Giám đốc Marketing, Công ty TNHH thương mại Tân Thành, chia sẻ, năm 2024, công ty phối hợp cùng với ngành BVTV, các địa phương thực hiện nhiều mô hình, chương trình nhằm nâng cao ý thức trách nhiệm cho người dân trong việc bảo vệ môi trường.

Trong đó, tổ chức 45 lớp tập huấn cho nông dân sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả, với hơn 5.700 nông dân tham dự. Bên cạnh đó, hỗ trợ xây dựng bể chứa thuốc BVTV đã qua sử dụng với tổng kinh phí 90 triệu đồng.

Đặc biệt, mô hình thu gom vỏ chai đã qua sử dụng và đổi quà cho nông dân được triển khai hiệu quả trong thời gian qua. Thông qua chương trình đã thu gom được gần 550 tấn vỏ chai. Riêng năm 2024, thu gom 1,5 triệu vỏ chai và 4 tấn vỏ gói, hạn chế hơn 90 tấn rác thải nông nghiệp ra môi trường. Đồng thời, công ty cũng tích cực triển khai mô hình canh tác sử dụng thuốc BVTV an toàn hiệu quả, thuốc BVTV sinh học trên các cây trồng chủ lực với tổng kinh phí 2 tỷ đồng.

9 giờ 50 phút

Cần Thơ đã nhân rộng 10 mô hình IPHM trong trồng lúa, cây ăn quả, rau màu

Ông Huỳnh Thanh Vui, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Thành phố Cần Thơ, cho biết, địa phương có diện tích khoảng 114.000ha dành cho nông nghiệp, với diện tích chuyên canh lúa khoảng 75.000ha, diện tích cây ăn quả là 26.102ha và diện tích gieo trồng rau màu là 15.000ha.

Về hoạt động quả lý IPHM, Cần Thơ đã tích cực tuyên truyền về IPHM với hội thi “Nông dân ứng dụng quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) giỏi năm 2024, thu hút đông đảo nông dân tham gia; xây dựng tài liệu hướng dẫn về IPHM.

Bên cạnh đó, thành phố cũng triển khai các lớp tập huấn nâng cao năng lực cán bộ, nông dân về IPHM, đào tạo được 30 cán bộ kỹ thuật IPHM cấp thành phố, 30 nông dân nòng cốt huyện Cờ Đỏ; xây dựng và nhân rộng được 10 mô hình IPHM trên canh tác lúa, cây ăn quả và cây rau màu.

Đánh giá về kết quả triển khai IPHM tại thành phố, ông Vui cho biết, chương trình phù hợp với giai đoạn hiện nay, đáp ứng yêu cầu kiểm soát suy thoái đất, thích ứng biến đổi khí hậu, đồng thời nâng cao giá trị sản phẩm, bảo vệ môi trường sinh thái và đa dạng sinh học.

Ngoài ra, việc ứng dụng IPHM giúp hoạt động trồng trọt thay đổi theo hướng nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, tuần hoàn, tạo ra sản phẩm an toàn, thích ứng biến đổi khí hậu góp phần bảo đảm an ninh lương thực, nâng cao chuỗi giá trị nông sản.

Các mô hình được triển khai đều hướng người dân sử dụng phân bón hữu cơ, các loại thuốc bảo vệ thực vật sinh học. Ngoài ra, tập trung vào sức khỏe đất, nước, giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ sức khỏe con người, nâng cao nhận thức cho nông dân về sức khỏe cây trồng.

9 giờ 40 phút

Sử dụng đúng loại phân bón cho cây trồng

GS.TS Trần Văn Hâu, nguyên Giảng viên cao cấp Trường Đại học Cần Thơ cho biết, đối với những cây trồng có yêu cầu kỹ thuật và giá trị kinh tế cao như sầu riêng, cần có những phân bón “chuyên dụng”.

Chẳng hạn, nhiều vùng chuyên canh cây ăn quả quy mô lớn hiện sử dụng các loại phân bón lá. Đây là loại có chứa các hợp chất dinh dưỡng hòa tan trong nước, dùng phun lên lá giúp bổ sung các chất cần thiết cho cây trồng ở dạng dễ hấp thu.

Theo ông Hâu, cung cấp dưỡng chất qua lá tạo điều kiện cho cây sinh trưởng khi gặp hạn hán, ngập úng hay sâu bệnh hại tấn công. Đặc biệt, thành phần của phân bón lá có chứa nhiều dinh dưỡng vi lượng kích thích cây ra hoa, ra lá nhanh hơn, khỏe hơn, giúp đảm bảo quá trình phát triển cho các cây trồng lâu năm.

Ngoài phân bón lá, loại phân bón Bio-Fertilizer cũng đang được nghiên cứu, phổ biến rộng cho người nông dân. Đây là sản phẩm phân bón hữu cơ vi Sinh cao cấp, được sản xuất theo hướng chế phẩm sinh học công nghệ cao, chứa hàm lượng lớn các các chủng vi sinh vật có ích cho đất và cây trồng như Trichoderma, Azotobacter, Bacillus subtilis, Aspergilluss, Streptomyces…

Ngoài ra, Bio-Fertilizer giúp phân hủy nhanh các chất hữu cơ, đối kháng và tiêu diệt các vi sinh vật có hại, phát triển bộ rễ và bảo vệ cây trồng một cách toàn diện. Sản phẩm còn chứa một lượng vừa đủ chất hữu cơ và khoáng sinh học, giúp cây phát triển tốt và khỏe mạnh trước các điều kiện thay đổi của thời tiết và môi trường.

“Những phân bón hữu cơ có thành phần khoáng chất đa dạng thường có giá thành cao hơn, nhưng lợi ích về lâu dài”, ông Hâu chia sẻ, và khuyến nghị người nông dân cân nhắc kỹ tình hình sản xuất cụ thể để chọn đúng loại phân bón phù hợp.

9 giờ 30 phút

Đa dạng hóa và ứng dụng cây trồng cải tiến trong thực hành IPHM

Theo bà Đào Thu Vinh, Điều phối viên tổ chức Croplife Việt Nam, trồng cải tiến trong thực hành IPHM sẽ giúp cây trồng khỏe mạnh hơn, có khả năng chống chịu lại các yếu tố bất lợi của môi trường và dịch hại. Đây luôn là một cấu phần quan trọng trong chương trình IPHM và IPM.

Những cây trồng mang tính trạng cải tiến có thể được tạo ra theo nhiều phương thức lai tạo khác nhau như: lai truyền thống, ứng dụng kỹ thuật khác nhau của công nghệ sinh học hiện đại như biến đổi gen (GMO) và chỉnh sửa gen (GE), công nghệ lai tạo giống mới (PBI).

Cây trồng cải tiến còn hạn chế sử dụng các biện pháp BVTV, bao gồm cả biện pháp cơ học và sử dụng thuốc BVTV, tiết kiệm chi phí, giảm công lao động từ việc sử dụng các biện pháp BVTV. Cây trồng có khả năng chống chịu thuốc trừ cỏ sẽ giúp nông dân giảm và không cần làm đất, giúp đất trồng lưu trữ dinh dưỡng tốt hơn, giảm xói mòn.

Đại diện Croplife Việt Nam cũng chỉ ra một số lợi ích kinh tế - xã hội khi sử dụng thuốc BVTV một cách hợp lý. Trong giai đoạn 1996-2020, chỉ số tác động lên môi trường giảm trong 24 năm qua, giảm 748,6kg thuốc BVTV nhờ việc mở rộng canh tác giống cây biến đổi gen. Cũng trong giai đoạn trên, tiết kiệm 14,662 triệu lít nhiên liệu, 2,330 triệu kg CO2 tương đương với việc giảm 1.58 triệu chiếc xe hơi lưu thông trên đường trong 1 năm.

Với từng nông hộ, thu nhập trang trại canh tác quy mô ghi nhận cao hơn ở các quốc gia đang phát triển so với các nước phát triển. Lợi ích liên quan bảo tồn nguồn đất, ứng dụng cây trồng chuyển gen giảm mức độ tiếp xúc của lấp đất mặt trên với các yếu tố thời tiết để lưu giữ độ ẩm, giảm sự biến động nhiệt độ đất từ cách nhiệt tàn dư cây trồng, tăng carbon hữu cơ từ tàn dư cây trồng, tăng tác động tích cực tới thành phần vật lý, hoá học và vi sinh vật của đất trồng và bổ sung sự đồng hóa carbon gia tăng sản lượng cây trồng, gia tăng năng suất, thêm thời vụ, và sử dụng cây che phủ.

Bà Đào Thu Vinh lấy ví dụ các cây trồng chỉnh sửa gen chống chịu các yếu tố căng thẳng phi sinh học chính như ngô chịu hạn, lúa gạo chịu mặn, chống chịu thuốc trừ cỏ.

Việt Nam đang triển khai nhanh trong nghiên cứu về công nghệ chỉnh sửa gen. Các chính sách khoa học, cởi mở, đón đầu công nghệ và hài hòa sẽ là động lực giúp tạo ra ngày càng nhiều các giống cây trồng cải tiến và giới thiệu cho nông dân - giúp họ có thêm công cụ để triển khai hiệu quả chương trình IPHM/IPM và canh tác nông nghiệp bền vững.

9 giờ 20 phút

Nỗ lực vì môi trường sạch, cuộc sống xanh

Ông Trần Văn Trưa, Giám đốc Phát triển thị trường khu vực ĐBSCL, Công ty Syngenta Việt Nam, chia sẻ, với mong muốn mang lại những giá trị dài hạn và bền vững cho nông dân, những năm qua, công ty đã phát triển nhiều chương trình đồng hành cùng nhà nông Việt nâng cao năng suất và chất lượng mùa vụ thông qua kỹ thuật canh tác hiện đại.

Công ty đã tổ chức tập huấn sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả cho hơn 1 triệu nông dân mỗi năm. Từ năm 2015 đến nay, công ty phối hợp cùng ngành nông nghiệp địa phương thực hiện chương trình môi trường sạch, cuộc sống xanh; với cam kết tăng cường đào tạo và nâng cao nhận thức cho nông dân về bảo vệ môi trường, sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả và có trách nhiệm.

Thông qua chương trình, hơn 30.000 nông dân được tập huấn về sử dụng thuốc BVTV an toàn, có trách nhiệm với môi trường; hơn 180 tấn vỏ bao gói thuốc BVTV được thu gom và tiêu hủy an toàn; hơn 5.000 cây xanh được trồng tại khu vực ĐBSCL.

Đặc biệt, công ty đang phát triển nhiều công nghệ hiện đại như amistar, miravis, tymirium (công nghệ đột phá trong quản lý tuyến trùng và nấm fusanium spp)… nhằm nâng cao khả năng kiểm soát dịch bệnh trên cây trồng; tạo thuận lợi cho nông dân gia tăng giá trị sản xuất, bảo vệ môi trường.

9 giờ 10 phút

Sử dụng phân bón sinh học nâng cao hiệu suất, hướng tới giảm phát thải

Chia sẻ về công nghệ phân bón sinh học nâng cao hiệu suất sử dụng hữu hiệu (BIO EFF), ông Lê Văn Hải, Tổng Giám đốc BiOWISH Việt Nam, cho biết, sản phẩm công nghệ sinh học này hoạt động và phát huy hiệu quả trên các loại thổ nhưỡng, khí hậu, môi trường. Các chủng vi sinh BiOWISH Crop Liquid kết hợp với phân bón vô cơ (Urea, NPK, SA, DAP, Lân, Kali…) và phân bón hữu cơ, tạo nên giải pháp phân bón tích hợp vi sinh giúp tối ưu hóa việc chuyển hóa Nitơ và Phốt pho, giảm thiểu thất thoát phân bón.

Theo ông Hải, khác với phân bón nhả chậm, phân bón nâng cao hiệu suất sử dụng không chỉ giải phóng chất dinh dưỡng mà còn sử dụng công nghệ tiên tiến để tối đa hóa hiệu quả của chúng. Phân bón EFF được pha chế để giảm thiểu mất chất dinh dưỡng thông qua quá trình rửa trôi hoặc bay hơi, đảm bảo rằng nhiều chất dinh dưỡng hơn được cây trồng hấp thụ và không bị rửa trôi. Điều này có nghĩa, nông dân sẽ nhận được nhiều lợi ích hơn cho số tiền bỏ ra và cây trồng khỏe mạnh, phát triển mạnh mẽ với ít tác động đến môi trường hơn.

Về cơ hội ứng dụng phân bón sinh học nâng cao hiệu suất trong giảm phát thải carbon trong nông nghiệp Việt Nam, đại diện BiOWISH cho biết, phân bón này có thể giúp giảm tỷ lệ bổ sung nitơ để giảm lượng khí thải nhà kính phát ra từ đất.

Cụ thể cho cây lúa, BiOWiSH có khả năng giúp giảm lượng khí thải N2O từ các hệ thống tưới ướt và khô xen kẽ (AWD), giảm phát thải N2O bằng cách giảm 10% lượng nitơ sử dụng cho 1.000.000ha. Đối với lúa và ngô, phân phón BiOWISH thúc đẩy tiềm năng giảm phát thải 429,448.26 tấn CO2e hằng năm bằng cách giảm 10% lượng nitơ sử dụng.

Trong chương trình khảo nghiệm phát thải khí nhà kính trong đất, các thử nghiệm với BiOWISH đã cho kết quả hệ số phát thải nhỏ hơn 61,9% so với đối chứng. Điều này có thể giúp giảm ~+9 triệu tấn CO2e thải ra hằng năm tại Việt Nam do sử dụng phân đạm thông qua phát thải N2O.

9 giờ 00 phút

Phát triển kit chẩn đoán nhanh, giám định sinh vật gây hại tại chỗ

GS.TS Nguyễn Văn Tuất, Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật BVTV Việt Nam, chia sẻ, nhiều sinh vật gây hại bùng phát mạnh trong điều kiện biến đổi khí hậu. Ông liệt kê khoảng 10 sinh vật gây hại phổ biến hiện nay, như: sâu cuốn lá nhỏ, rầy nâu, sâu keo mùa thu, châu chấu tre lưng vàng, lùn sọc đen, khảm lá hại sắn…

Ngoài ra còn hơn 10 loài sinh vật gây hại mới nổi, sinh vật gây hại ngoại lai trên cây trồng. Nổi bật có vàng lùn - lùn xoăn lá, bệnh héo rũ Panama, rầy xanh hại sầu riêng, rệp sáp hại rễ cây có múi, bệnh lùn sọc đen phương Nam, sâu đục thân mía 4 vạch đầu nâu…

Để phòng ngừa, nguyên Phó giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam cho rằng, nên nghiên cứu, sản xuất các giống cây trồng có khả năng kháng hoặc chống chịu, tăng cường dự báo tình hình phát sinh gây hại của các loài sinh vật mới, đồng thời xây dựng bộ dữ liệu sinh vật hại cây trồng quốc gia phục vụ công tác tra cứu, phân tích nguy cơ dịch hại.

“Cần phát triển và sản xuất, thương mại các loại kit chẩn đoán nhanh phục vụ giám định ngay tại địa phương các bệnh do virus hại cây trồng”, vị giáo sư bày tỏ, đồng thời nhấn mạnh, rằng cán bộ chuyên môn có thể đào tạo, hướng dẫn người dân chẩn đoán bệnh hại sớm thông qua biểu hiện.

Cùng với đó, xây dựng quy trình IPHM trên các cây trồng chủ lực (đã được Cục Trồng trọt tham mưu Bộ NN-PTNT), quy trình quản lý sinh vật gây hại có nguồn gốc trong đất bằng các biện pháp không sử dụng thuốc hóa học.

Trong dài hạn, GS.TS Nguyễn Văn Tuất đề nghị người sản xuất tăng cường sử dụng thuốc BVTV sinh học, thảo dược, nhất là những thuốc sử dụng các hoạt chất chiết từ vi sinh vật thay vì sử dụng sinh vật sống.Hiện nhiều tổ chức, cá nhân sản xuất hàng hóa theo quy mô lớn. Do đó, vị chuyên gia đề nghị có thêm những nghiên cứu về loại thuốc đặc trị cho máy bay không người lái, hoặc các loại thuốc BVTV nano nhằm tăng hiệu quả diệt trừ, giảm giá thành cho người dân.

8 giờ 50 phút

Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật càng ít, càng tốt

Quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) đang được khuyến khích thực hiện. Việc phối hợp chặt chẽ các biện pháp từ khâu giống, kỹ thuật canh tác, kiểm soát sinh vật gây hại là cần được phối hợp chặt chẽ. Trong kiểm soát sinh vật gây hại cây trồng có việc sử dụng thuốc BVTV, chỉ sử dụng thuốc khi cần thiết, ưu tiên sử dụng thuốc BVTV sinh học và thuốc BVTV hóa học có độ độc thấp (theo GHS).

Theo ông Nguyễn Văn Sơn, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Sản xuất và kinh doanh thuốc Bảo vệ thực vật Việt Nam, “tùy loại cây trồng, loại sinh vật gây hại mà áp dụng thuốc BVTV 1 lần hoặc lớn hơn 1 lần trong vụ hay trong năm. Nhìn chung, số lần dùng thuốc BVTV càng ít, càng tốt”.

Về thuốc BVTV hóa học, ông Sơn cho biết, điểm mạnh những loại thuốc này là có khả năng phòng trừ sinh vật gây hại nhanh nhất, hiệu quả nhất, chặn đứng trận dịch trong thời gian ngắn mà các biện pháp khác không thể thực hiện được. Tuy nhiên, do nhận thấy ưu điểm của thuốc BVTV, người nông dân đã lạm dụng, dùng sai kỹ thuật, bỏ qua các biện pháp BVTV khác.

Nhiều quốc gia trên thế giới đang sử dụng kết hợp với thuốc BVTV sinh học thường an toàn và ít độc đối với sức khỏe người, sinh vật có ích và môi trường, nhanh phân hủy trong tự nhiên, thời gian cách ly ngắn, ít để lại dư lượng trong nông sản nên rất thích hợp sử dụng cho các nông sản sạch như rau, chè, cây ăn quả...; rất thân thiện với môi trường.

Hiện nay, xu hướng của thị trường đang có nhu cầu ngày càng tăng đối với thực phẩm hữu cơ, an toàn, không bị ô nhiễm các chất độc hại, do đó sử dụng thuốc BVTV sinh học trong sản xuất nông nghiệp là biện pháp phù hợp. Nhiều tập đoàn, doanh nghiệp lớn trên thị trường thực phẩm của thế giới đang có hướng kinh doanh các sản phẩm nông sản sử dụng thuốc BVTV sinh học.

Tuy nhiên, bên cạnh các ưu điểm an toàn, nhiều loại thuốc BVTV sinh học cũng bộc lộ một số nhược điểm như: giá thành cao, hiệu lực phòng trừ dịch hại chậm hơn các thuốc BVTV hóa học, thời gian bảo quản của nhiều loại thuốc BVTV sinh học ngắn hơn thuốc BVTV hóa học.

Vì vậy, cần cân nhắc và sử dụng hài hòa giữa thuốc BVTV hóa học và sinh học nhằm vừa phòng trừ được sinh vật gây hại vừa đảm bảo an toàn cho sức khỏe con người và bảo vệ môi trường, đồng thời sử dụng thuốc BVTV dựa vào tình trạng sâu bệnh, điều kiện môi trường và khả năng tài chính của nông dân tại từng vùng.

Ông Nguyễn Văn Sơn cũng khuyến khích sử dụng luân chuyển các thuốc BVTV có cơ chế tác động khác nhau nhằm giảm thiểu khả năng hình thành tính kháng của sinh vật gây hại đối với thuốc trừ BVTV. Cũng như, trong thời gian tới, ngành thuốc BVTV Việt Nam cần phát triển việc sản xuất và sử dụng các dạng gia công thuốc BVTV tiên tiến như CS, ME, EW, SC, SE, SW, WG, dạng nano… Chọn phụ gia tốt, thay thế các dung môi hữu cơ độc hại bằng các dung môi có nhiều ưu điểm hơn, sử dụng các phụ gia có ở trong nước, phụ gia thân thiện môi trường.

Trong các biện pháp phun thuốc BVTV, xu hướng sử dụng drone đang phát triển mạnh mẽ tại châu Á và trên thế giới, nhờ vào những lợi ích phun thuốc nhanh hơn tới 30 lần so với phương pháp phun thủ công, giúp nông dân tiết kiệm thời gian và tăng hiệu quả làm việc, tiết kiệm tới 97% lượng nước so với cách phun truyền thống và giảm khoảng 50% chi phí đầu vào.

8 giờ 40 phút

Cả nước đã đào tạo được 756 giảng viên IPHM

Ông Đỗ Văn Vấn, Giám đốc Trung tâm Bảo vệ thực vật phía Nam (Cục Bảo vệ thực vật), thông tin, IPHM là tên viết tắt của Chương trình Quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp. Để triển khai chương trình, Bộ NN-PTNT đã tiếp nhận dự án hỗ trợ kỹ thuật “Xây dựng chiến lược và kế hoạch hành động IPHM” từ FAO; triển khai tại Việt Nam từ năm 2021 đến 2023.

Mục tiêu chung của Chương trình IPHM: tăng cường sức khỏe cây trồng; nâng cao khả năng phòng chống sinh vật gây hại và chống chịu tốt với điều kiện bất thuận của thời tiết; nâng cao hiệu quả sản xuất, đảm bảo an toàn thực phẩm; bảo vệ môi trường sinh thái, đa dạng sinh học.

Trong đó, mục tiêu đến năm 2030, phấn đấu có > 90% diện tích lúa, rau màu, cây ăn quả, hoa cảnh và cây dược liệu áp dụng IPHM. Có 70% diện tích ngô, cây công nghiệp áp dụng IPHM (ít nhất 60% diện tích ngô, 50% diện tích cây công nghiệp áp dụng đầy đủ các biện pháp IPHM). Lượng thuốc BVTV hóa học và lượng phân bón vô cơ giảm 30% và tăng hiệu quả kinh tế 15-20% so với sản xuất thông thường. Trên 80% số xã/phường có ít nhất 5 nông dân nòng cốt/xã, có hiểu biết và ứng dụng hiệu quả IPHM, có khả năng hướng dẫn nông dân khác ứng dụng IPHM. Mỗi tỉnh/thành phố có ít nhất 5 giảng viên IPHM quốc gia và 20 giảng viên IPHM cấp tỉnh; mỗi xã/phường có ít nhất 2 hướng dẫn viên IPHM cộng đồng. Phấn đấu trên 90% số xã thu gom bao bì thuốc BVTV sau sử dụng.

Trên cơ sở 7 nhiệm vụ trọng tâm, gồm: tăng cường nguồn lực phát triển IPHM; nâng cao nhận thức về IPHM; xây dựng tài liệu hướng dẫn về IPHM; rà soát, lồng ghép IPHM trong các quy hoạch, chiến lược và chương trình, đề án có liên quan; xây dựng chỉ tiêu đánh giá và định mức kinh tế - kỹ thuật; nghiên cứu khoa học, công nghệ phục vụ IPHM; xây dựng và nhân rộng các mô hình ứng dụng IPHM, Cục BVTV đã đào tạo được 756 giảng viên IPHM (132 giảng viên IPHM quốc gia, 624 giảng viên IPHM cấp tỉnh). Xây dựng và ban hành 2 cuốn tài liệu (TOT-IPHM và FFS-IPHM); ban hành Khung chương trình TOT và FFS-IPHM; xây dựng các mô hình tại 4 tỉnh thành trên cả nước…

Đối với các tỉnh phía Nam, hiện tại đã đào tạo được 180 giảng viên IPHM. Tổ chức 10 lớp FFS IPHM, 300 nông dân (Tiền Giang và Đồng Tháp).

Trên cơ sở đó, ông Vấn đề nghị Sở NN-PTNT các tỉnh, trong thời gian tới cần xây dựng và nhân rộng mô hình ứng dụng IPHM, gắn sản xuất với bảo quản, chế biến, tiêu thụ; xây dựng và nhân rộng mô hình nông dân hướng dẫn nông dân về IPHM; hướng dẫn địa phương hoàn thiện thủy lợi nội đồng để ứng dụng AWD, 3 giảm 3 tăng, 1 phải 5 giảm, SRI...

8 giờ 30 phút

Đẩy mạnh ứng dụng IPHM, hỗ trợ tích cực cho Đề án 1 triệu ha lúa

Nhà báo Trần Cao, Phó Tổng Biên tập Báo Nông nghiệp Việt Nam, cho biết, Diễn đàn “Sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật an toàn, hiệu quả trong chương trình IPHM” diễn ra vào thời điểm cuối năm, nhưng lại là đầu vụ đông xuân 2024-2025 tại ĐBSCL. Sự kiện này không chỉ quan trọng đối với ngành nông nghiệp ĐBSCL mà còn cho cả nước.

Trong bối cảnh phát triển nông nghiệp bền vững, việc sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật an toàn, hiệu quả là một trong những vấn đề cấp thiết.

Theo kế hoạch hành động của Cục Bảo vệ thực vật đến 2030 sẽ có trên 80% số xã trồng lúa, nhãn, vải, thanh long, cà phê, hồ tiêu, chè có đội ngũ nông dân nòng cốt có hiểu biết, kỹ năng và ứng dụng hiệu quả IPHM. Nhất là có khả năng hướng dẫn nông dân khác ứng dụng IPHM, đánh giá hiệu quả và phổ biến kết quả cho cộng đồng.

Mỗi tỉnh trồng lúa, nhãn, vải, thanh long, cà phê, hồ tiêu, chè có ít nhất 5 giảng viên IPHM Quốc gia và 20 giảng viên IPHM cấp tỉnh. Mỗi xã trồng lúa, nhãn, vải, thanh long, cà phê, hồ tiêu, chè có ít nhất 2 hướng dẫn viên IPHM cộng đồng và 5 nông dân IPHM nòng cốt. Phấn đấu có 90% diện tích lúa, nhãn, vải, thanh long ứng dụng IPHM; cây cà phê, hồ tiêu, chè đạt 70% diện tích ứng dụng IPHM ở mỗi tỉnh.

Qua đó sẽ giảm 30% lượng thuốc bảo vệ thực vật và 30% lượng phân bón hóa học. Trên 90% số xã trồng lúa, nhãn, vải, thanh long, cà phê, hồ tiêu, chè thực hiện thu gom bao gói thuốc BVTV sau sử dụng đúng theo quy định.

Diễn đàn hướng đến mục tiêu đẩy mạnh truyền thông, ứng dụng quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM), chủ động phòng chống sinh vật gây hại cây trồng, giảm chi phí đầu vào. Bên cạnh đó, giúp giảm hóa chất độc hại, giảm phát thải khí nhà kính, tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, hiệu quả sản xuất, đảm bảo an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu, hỗ trợ tích cực cho Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại ĐBSCL.