Tại cuộc họp với Cục Môi trường chiều 25/3, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho rằng công tác số hoá, xây dựng cơ sở dữ liệu còn chậm, chưa đáp ứng được thực tiễn, các dữ liệu quan trắc có gửi về cơ quan quản lý nhưng ô nhiễm vẫn còn. “Các đồng chí đi kiểm tra các nhà máy xi măng là dễ nhận thấy nhất. Dù số liệu quan trắc được báo cáo về đầy đủ nhưng chỉ nhìn mắt thường vẫn thấy cây cối xung quanh khu vực nhà máy phủ trắng bụi…”, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đặt vấn đề.
Bộ trưởng Đỗ Đức Duy chủ trì cuộc họp với Cục Môi trường chiều 25/3. Ảnh: Khương Trung.
Môi trường có vai trò quan trọng trong phát triển đất nước
Phát biểu tại cuộc họp, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho rằng, công tác bảo vệ môi trường không chỉ dừng lại ở việc xây dựng thể chế, văn bản quy phạm pháp luật, mà còn bao gồm các chương trình, đề án, dự án, và chỉ đạo điều hành biện pháp bảo vệ môi trường từ Trung ương đến địa phương.
Đặc biệt, có hai nhóm thủ tục hành chính rất lớn trong lĩnh vực này là phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường và cấp giấy phép môi trường. Bên cạnh đó, lĩnh vực môi trường có vai trò vô cùng quan trọng trong việc phát triển kinh tế. Mỗi một dự án, công trình đều liên quan mật thiết đến môi trường. “Những thủ tục này không chỉ ảnh hưởng đến các doanh nghiệp mà còn tác động trực tiếp đến môi trường sống của nhân dân, đến quá trình phát triển của các dự án, công trình”, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy chỉ đạo tại cuộc họp.
Do đó, người đứng đầu ngành Nông nghiệp và Môi trường yêu cầu các đơn vị báo cáo cụ thể tình hình triển khai các nhiệm vụ trong thời gian tới của lĩnh vực môi trường, trong đó cần nêu rõ khối lượng công việc đã hoàn thành, còn lại bao nhiêu, giải pháp để hoàn thành các nhiệm vụ trọng tâm. Bộ trưởng đồng thời yêu cầu các đơn vị phải chủ động, quyết liệt trong thực hiện nhiệm vụ.
Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đề nghị các đơn vị báo cáo rõ các nhóm nhiệm vụ, giải pháp để hoàn thành các nhiệm vụ trọng tâm. Ảnh: Khương Trung.
Báo cáo tại cuộc họp, Cục Môi trường nêu một số khó khăn, thách thức trong lĩnh vực bảo vệ môi trường (BVMT) hiện nay như: Tốc độ ô nhiễm, suy thoái môi trường, suy giảm tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học tuy có chậm lại xong vẫn diễn biến phức tạp tại một số nơi, một số khu vực.
Nước thải sinh hoạt, nước thải từ các làng nghề phát sinh ngày càng lớn trong khi hạ tầng thu gom, xử lý chưa đáp ứng yêu cầu; Công tác quản lý chất thải rắn đã được cải thiện song còn nhiều hạn chế.
Tốc độ đô thị hóa và mở rộng các hoạt động sản xuất nhanh đi kèm theo sự gia tăng của các nguồn gây ô nhiễm thời gian qua đã tạo ra nhiều áp lực lên môi trường; đặc biệt là chỉ tiêu tăng trưởng GDP cả nước năm 2025 cần đạt 8% trở lên và từ năm 2026 có tốc độ tăng trưởng hai con số sẽ tạo ra nhiều áp lực rất lớn cho môi trường trong thời gian tới.
Tình trạng vi phạm quy định về BVMT vẫn diễn ra phổ biến; tồn tại nhiều loại hình sản xuất gây ô nhiễm môi trường.
Cục trưởng Cục Môi trường Hoàng Văn Thức báo cáo tại Hội nghị. Ảnh: Khương Trung.
Chủ trương bỏ chính quyền cấp huyện trong khi chính quyền cấp huyện được giao nhiều nhiệm vụ quan trọng theo quy định của Luật BVMT; Nguồn lực cho BVMT chưa tương xứng với yêu cầu đặt ra, bao gồm cả nhân lực và kinh phí cho BVMT.
10 nhiệm vụ đặt ra để “giải bài toán” ô nhiễm môi trường
Tại cuộc họp, lãnh đạo các đơn vị của Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã nêu các vấn đề tồn tại, khó khăn trong lĩnh vực môi trường, đồng thời cũng đưa ra các giải pháp để phối hợp tốt giữa các cơ quan cùng Cục Môi trường trong việc thực hiện các nhiệm vụ và đóng góp tích cực vào việc xây dựng hệ thống pháp lý vững mạnh, phù hợp với xu thế phát triển của thế giới.
Trên cơ sở các báo cáo, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy ghi nhận những nỗ lực của Cục Môi trường trong việc thực hiện các nhiệm vụ được giao. Đồng thời, cũng thẳng thắn chỉ ra những vướng mắc, hạn chế chung của cả các đơn vị chuyên môn, địa phương trong công tác quản lý về lĩnh vực môi trường, từ đó đưa ra các định hướng, giải pháp tháo gỡ.
Để công việc được thuận lợi, công tác tổ chức bộ máy cần phải triển ngay nhanh và xong sớm nhất, đặc biệt là sau khi thực hiện các kế hoạch sáp nhập. Nhóm nhiệm vụ đầu tiên được Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đề nghị phải hoàn thiện việc kiện toàn bộ máy tổ chức, phân công nhiệm vụ trên tinh thần công khai, minh bạch, khách quan trong việc bổ nhiệm, tuyển chọn người cũng như xét đến nguyện vọng của cán bộ. Đặc biệt cần có kế hoạch về luân chuyển, chuyển đổi vị trí công tác định kỳ để thực hiện công tác phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật.
Đối với nhóm nhiệm vụ thứ hai, cần xây dựng chương trình công tác theo năm, quý và tháng, bao gồm các nhiệm vụ quan trọng, rõ ràng, với phân công nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị chủ trì và phối hợp.
Bộ trưởng Đỗ Đức Duy chỉ đạo các nhóm nhiệm vụ và giao Cục Môi trường cần thực hiện trong năm 2025. Ảnh: Khương Trung.
Một trong những nhiệm vụ “trọng tâm của trọng tâm” đó là công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật và các tiêu chuẩn môi trường. Bộ trưởng đề nghị các đơn vị cần phối hợp với các cơ quan liên quan để thẩm định, xây dựng và ban hành các văn bản này trong thời gian sớm nhất để bảo vệ môi trường hiệu quả. Lấy ví dụ về Luật Đất đai, các luật chuyên ngành khác có liên quan phải dẫn chiếu về và lấy Luật Đất đai làm gốc, Bộ trưởng đề nghị các luật chuyên ngành khác phải rà soát và lấy các tiêu chuẩn của Luật BVMT làm tham chiếu để ban hành tạo sự thống nhất, đồng bộ trong việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật.
Để có thể quản lý tốt các vấn đề về môi trường, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đề nghị cần xây dựng và triển khai hệ thống quan trắc môi trường tự động trên toàn quốc, đồng thời số hóa cơ sở dữ liệu lĩnh vực môi trường. Ông cho rằng, việc phân tích dữ liệu từ hệ thống quan trắc sẽ giúp đưa ra quyết định xử lý ô nhiễm kịp thời, đảm bảo môi trường sống bền vững cho người dân.
Trong công tác thanh tra, kiểm tra, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đề nghị cần rà soát, điều chỉnh kế hoạch thanh tra, kiểm tra năm 2025, tăng cường kiểm tra tại các địa phương, ưu tiên các tỉnh chưa thực hiện việc sáp nhập. Cần chú ý đến việc đảm bảo nguồn lực cho công tác thanh tra và điều chỉnh tiến độ hợp lý để đạt được hiệu quả cao nhất. Đặc biệt, Bộ trưởng khuyến nghị cần sửa các quy định của pháp luật môi trường trao thẩm quyền kiểm tra, xử phạt hành chính cho công an cấp xã để chủ động phòng ngừa và bảo vệ môi trường từ sớm, từ xa.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đề nghị đội ngũ cán bộ ngành môi trường cần tận dụng tối đa thời gian và nguồn lực, đặc biệt là sự phối hợp giữa các bộ, ngành và chính quyền địa phương để triển khai các nhiệm vụ một cách hiệu quả trong quản lý, bảo vệ môi trường...
Đối với nhiệm vụ triển khai công tác phục vụ đoàn giám sát Quốc hội, Bộ trưởng đề nghị các đơn vị cần hoàn thành công tác phục vụ cho đoàn giám sát Quốc hội về việc thực hiện pháp luật về bảo vệ môi trường, đặc biệt là báo cáo về tình hình thực hiện Luật Bảo vệ Môi trường từ năm 2020. Báo cáo này phải được hoàn thành và gửi lên Chính phủ trước ngày 20 tháng 4, và báo cáo Quốc hội phải được hoàn thiện trước 25 tháng 4.
Nhấn mạnh một lần nữa về nhiệm vụ hết sức nặng nề và quan trọng, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đề nghị cần phải hành động quyết liệt, đồng bộ, sáng tạo và hiệu quả nhằm giảm bớt gánh nặng cho chính quyền và người dân, đồng thời đạt được mục tiêu bảo vệ môi trường trong giai đoạn tới.
Các nhiệm vụ trọng tâm cần triển khai trong năm 2025
Cục Môi trường sẽ tập trung vào xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật được giao. Bên cạnh đó, triển khai hiệu quả công tác phối hợp với Đoàn giám sát của Quốc hội về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về BVMT kể từ khi Luật BVMT năm 2020 có hiệu lực thi hành”; trong tháng 3/2025, hoàn thành 2 báo cáo quan trọng của Chính phủ và Bộ Nông nghiệp và Môi trường gửi Đoàn giám sát.
Kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BVMT đối với 298 cơ sở trên địa bàn một số tỉnh/thành phố đảm bảo theo đúng kế hoạch, chất lượng và kịp thời ban hành kết luận. Tổ chức kiểm soát nguồn ô nhiễm theo các tổ giám sát.
Ngoài ra, đôn đốc, hướng dẫn các địa phương thực hiện công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt; Triển khai Kế hoạch thực hiện Quy hoạch tổng thể quan trắc môi trường quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
