Sức bật lúa - tôm

Nông dân Cà Mau vào những năm đầu chuyển dịch từ trồng lúa sang nuôi tôm, họ đứng trước sự lựa chọn giữa đôi dòng mặn - ngọt. Ở bên mặn, nông dân khấm khá do con tôm mang lại. Còn phía bên ngọt, người dân cặm cụi với đồng ruộng nhưng năng suất cây lúa mang lại không cao.

Từ đó dẫn đến tình trạng phá vỡ quy hoạch. Nhưng chỉ vài năm sau nguồn nước nuôi tôm theo kiểu truyền thống bị ô nhiễm, dịch bệnh thường xuyên xảy ra… đẩy nông dân đứng trước bờ vực phá sản, nợ nần chồng chất.

Đề án hướng đến SX ổn định

Trong khi người dân đang lúng túng vì làm ăn thua lỗ thì Đề án “Nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả trong SX lúa - tôm” (gọi tắt là đề án lúa - tôm) ra đời như là một cứu cánh cho ngành nông nghiệp đất mũi.

Các chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp nhìn nhân, Cà Mau có tiềm năng và lợi thế rất lớn trên hai lĩnh vực nuôi tôm và trồng lúa với hơn 294.000 ha nuôi trồng thủy sản và hơn 97.000 ha đất canh tác lúa. Có cơ cấu mùa vụ phong phú như lúa mùa, lúa lấp vụ 2, một vụ lúa, một vụ màu… Tính đa dạng sinh học được bảo tồn do sử dụng phân bón và thuốc BVTV trong SX còn thấp, giữ được những giống lúa mùa chất lượng cao, nguồn lao động SX tôm, lúa rất dồi dào.

SX lúa - tôm là giải pháp cứu cánh của nông dân

Theo Sở NN-PTNT tỉnh Cà Mau, đề án lúa - tôm nhằm thực hiện các mục tiêu như tạo được bước chuyển biến rõ rệt về năng suất, chất lượng, hiệu quả trong SX tôm, lúa. Tính đến năm 2012, năng suất tôm tăng khoảng 20%, đến năm 2015 là 30%; năng suất lúa tăng khoảng 15%, đến năm 2015 là 25% so với năm 2008…

Ông Nguyễn Văn Tranh, PGĐ Sở NN-PTNT Cà Mau khẳng định, “Qua hơn 3 năm thực hiện đề án trên phạm vi toàn tỉnh, bước đầu tuy có gặp một số khó khăn vướng mắc, song với tinh thần chỉ đạo kiên quyết của lãnh đạo tỉnh, sự nỗ lực của các ngành, đoàn thể địa phương và sự đồng thuận của nhân dân nên kết quả đạt được tính đến thời điểm này là khá khả quan. Hầu hết diện tích nuôi tôm và trồng lúa đạt năng suất và hiệu quả cao hơn gấp nhiều lần so với trước khi có đề án”.

Theo đó, năng suất lúa bình quân từ 3,65 tấn/ha vào năm 2008 tăng lên 4,36 tấn/ha vào năm 2012 (tăng 19,45%, tức tăng 4,45% so với đề án). Tương tự, năng suất tôm bình quân từ 356 kg/ha tăng lên 471 kg/ha (tăng 32,3%, tức tăng 12,3% so với đề án). Tính đến năm 2012, đã có trên 70% số hộ nuôi tôm, trồng lúa nắm vững các quy trình kỹ thuật cơ bản trong SX qua các lớp tập huấn khuyến nông, khuyến ngư.

Xây dựng và nhân rộng nhiều mô hình SX tôm giống, lúa giống chất lượng cao; mô hình nuôi tôm công nghiệp, nuôi tôm quảng canh cải tiến năng suất cao, tôm sinh thái (tôm - rừng), tôm - lúa được người dân áp dụng nhanh TBKT, sử dụng các chế phẩm sinh học thay dần các hóa chất kháng sinh; tạo ra được mô hình liên kết 4 nhà… nhằm hướng đến nền SXNN chất lượng cao. Ngoài ra, đề án còn tạo được sự phát triển nhanh về kinh tế - xã hội. Tổng sản phẩm toàn tỉnh tăng từ 18.078 tỷ đồng năm 2008 lên 31.295 tỷ đồng vào năm 2012.

Hiệu quả đề án được kiểm chứng

Trước khi đề án lúa - tôm ra đời hầu hết nông dân Cà Mau đều SX theo hướng độc canh, việc ứng dụng TBKT vào SX còn rất hạn chế. Thế nhưng, từ khi áp dụng đề án lúa - tôm thì hiệu quả kinh tế mang lại cho người dân rất rõ rệt. Ông Nguyễn Văn Chánh, ngụ ở Cái Nước khẳng định: “Từ sau khi áp dụng mô hình SX lúa - tôm hiệu quả kinh tế mang lại cho gia đình tôi rất lớn. Trong vụ thu hoạch vừa qua trừ đi tất cả chi phí tôi còn lãi gần 50 triệu đồng”.

Theo lão nông này, tuy cây lúa trồng trên đất nuôi tôm hiệu quả mang lại không cao nhưng sau vụ lúa thì vụ tôm sẽ cho ăn chắc. Gia đình ông SX trên diện tích gần 2 ha đất, trong các vụ vừa qua  luôn thu lợi nhuận khá.

Có chung niềm vui như ông Chánh, lão nông Ba Khỏe ở Tam Giang Tây, Ngọc Hiển chia sẻ: “Nuôi tôm theo mô hình này ít tốn chi phí nhưng lợi nhuận mang lại khá cao. Người nuôi chủ động được trong khâu chăm sóc, theo dõi được sự phát triển của con tôm nhằm có hướng xử lý kịp thời”.