Thông thường ở Tây Nguyên, hạn hán chỉ diễn ra từ tháng 4 - 5 hằng năm. Tuy nhiên năm 2012 hạn đã đến từ cuối tháng 9 đầu tháng 10 đến nay. Hạn trái mùa, hạn giữa mùa mưa đã làm hàng vạn ha cây trồng ở Tây Nguyên thiếu nước nước, chết cháy...
Cây trồng chết cháy
Những ngày này, chúng tôi về huyện Kông Chro, huyện được xem là bị hạn nặng nhất của tỉnh Gia Lai. Đi đến đâu cũng nghe nông dân than vãn: “8 năm rồi, năm nay mới thấy hạn khủng khiếp như thế này!”.
Ngô, bông mất trắng
Thống kê từ UBND huyện Kông Chro cho thấy, đến thời điểm này, 12/14 xã, thị trấn của huyện đã có trên 2.800 ha cây trồng bị thiệt hại do hạn (nặng nhất là thị trấn Kông Chro 726,5 ha, xã Chơ Glong 625,1 ha…). Tổng giá trị thiệt hại do hạn trên toàn huyện lên đến trên 39 tỷ đồng.
Ông Nguyễn Biểu, Chánh Văn phòng UBND huyện cho biết: Huyện chủ yếu SX cây hoa màu và cây công nghiệp ngắn ngày. Đến thời điểm này, toàn bộ diện tích ngô, bông vải, đậu đỗ các loại đã bị mất trắng do hạn; lúa rẫy cũng chỉ còn 50%.
Là một trong những địa phương trọng điểm trồng ngô lai của tỉnh, những đến nay, 2.400 ha ngô của huyện đã bị chết cháy, thiệt hại từ cây ngô lên đến gần 35 tỷ đồng. Vụ 1 năm 2012, nông dân ở đây thắng lợi lớn vì ngô lai được mùa, được giá. Sang vụ 2, bà con xuống giống vào cuối tháng 9 đầu tháng 10 với tràn trề hy vọng một vụ mùa bội thu. Nào ngờ, đây lại là thời điểm chớm hạn, cây ngô mọc lên, sống lay lắt trong thời tiết khô hanh, thiếu nước để rồi đến thời điểm thu hoạch, chỉ còn lại… cùi.
Ruộng ngô lai khô cháy ở huyện Kông Chro (Gia Lai)
Thị trấn Kông Chro có 726,5 ha bị hạn thì riêng cây ngô đã lên đến 600 ha, thiệt hại thành tiền gần 9 tỷ đồng. Tại đây, những cánh đồng ngô lai mênh mông hoàn toàn bị rũ lá, vàng úa, hoàn toàn không thu được quả nào. Người dân đánh lùa bò vào cho ăn (bởi cỏ cũng không còn), tuy nhiên ngay đến trâu bò cũng không thể gặm nổi.
Nông dân Võ Ngọc Mận (tổ 14, thị trấn Kông Chro) cho biết, vụ trước, 2,9 ha ngô lai của gia đình anh thu được 22 tấn hạt tươi, bán với giá 4.000 đồng/kg, thu được trên 80 triệu đồng. Vụ này, cũng chừng ấy diện tích nhưng chỉ thu được… 3,2 tấn, may ra đủ tiền giống.
Cũng ở tổ 14, vụ ngô trước, 2 ha của gia đình anh Phan Thành Sang thu được trên 20 tấn, bán với giá 4.500 đồng/kg, thu được 90 triệu đồng. Vui mừng vì ngô được mùa được giá, gia đình anh quyết định đầu tư cao hơn (từ 15 - 17 triệu đồng/ha), để rồi chỉ thu được đúng… 3 tấn. Nếu cuối vụ 1 (tháng 7/2012), anh Sang được vinh danh là điển hình về thắng lợi trong việc trồng ngô lai thì vụ này, anh lại là “điển hình” về thất bại với loại cây trồng này.
Đói trong dịp Tết
| Tại tỉnh Kon Tum, đến đầu tháng 1/2013, mực nước trên các sông suối đã xuống rất thấp. Lượng nước dòng chảy chín ở các sông lớn như sông PôKô, Đăk Bla, Đăk Psi đạt thấp hơn trung bình nhiều năm cùng thời kỳ và thấp hơn cùng kỳ năm 2012 từ 15- 30%. Nhiều con suối nhỏ đầu nguồn đã hoàn toàn cạn kiệt. Tại dòng chính sông Đăk Bla, đoạn chảy qua huyện Kon Rẫy và TP.Kon Tum, mực nước đã tụt xuống thấp hơn trung bình nhiều năm cùng thời kỳ từ 0,40 - 1,00 m. |
Ngày 9/1/2013, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai đã ký văn bản công bố 8 huyện, thị xã vùng đông - đông nam của tỉnh đã bị hạn vào cuối vụ mùa năm 2012 và vụ ĐX 2012- 2013. Tuy nhiên đến nay, các sở, ngành liên quan vẫn chưa thể thống kê chính xác diện tích bị thiệt hại do hạn, cũng như số hộ thiếu đói do hạn ở các địa phương này. Chỉ riêng huyện Kông Chro, thống kê chính thức đến ngày 17/1 đã có 1.136 hộ với 6.390 nhân khẩu bị thiếu đói do hạn. Mới 1 huyện đã như vậy thì toàn tỉnh, toàn vùng Tây Nguyên, số hộ dân bị thiếu đói sẽ là không hề nhỏ.
Tết Quý Tỵ chỉ còn đếm từng ngày, trong khi nhiều vùng ở Tây Nguyên, cây trồng đang lay lắt, khô cháy ngoài đồng, người dân thì thiếu đói do không thu hoạch được, sẽ là một cái Tết không trọn vẹn với nông dân nơi đây.
Trước tình hình trên, các địa phương đang tích cực thống kê diện tích bị hạn, số hộ thiếu đói để kịp thời khắc phục hậu quả. Vận động bà con yên tâm chuẩn bị triển khai SX; các ngành, địa phương sẽ hỗ trợ giống cây trồng để kịp thời xuống giống khi điều kiện cho phép. Đồng thời sẽ tập trung cứu đói đối với số hộ bị đói giáp hạt. Điển hình như huyện Kông Chro đang lên phương án xuất ngân sách, ủng hộ đồng bào mua sắm để có một cái Tết trọn vẹn.
