Khu đất ông Thản đang nuôi gia cầm (góc trên bên phải), nhìn từ vườn nhà ông Tạo. Ảnh: Bảo Thắng.
Hủy hoại tài sản của ai?
Ngày 19/3/2021, Tòa án Nhân dân huyện An Lão, TP Hải Phòng mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự về hai tội hủy hoại tài sản và cố ý gây thương tích xảy ra tại khu bãi bồi thôn Kinh Điền, xã Tân Viên. Hội đồng xét xử tuyên phạt bị cáo Nguyễn Đức Tạo, trú tại thôn Kinh Điền, xã Tân Viên, huyện An Lão 24 tháng tù tổng hợp hình phạt cho hai tội danh nói trên. Ngoài ra, ông Tạo phải bồi thường thiệt hại cây cối, công trình xây dựng, viện phí cho nạn nhân tổng cộng 10.685.438 đồng.
Theo ghi nhận, bản án không nhận sự đồng tình của người dân tham dự phiên tòa. Nhiều người bức xúc cho rằng bản án không khách quan, chưa làm cho bị cáo và những người tham dự "tâm phục khẩu phục".
Căn cứ bản luận tội của Viện Kiểm sát nhân dân huyện An Lão, chiều 24/4/2020, ông Nguyễn Đức Tạo gọi điện cho anh Ngô Văn Quyền về việc tu bổ, đắp bờ cho khu bãi bồi nhà ông Tạo. Ba người gồm: Nguyễn Văn Lừng, sinh năm 1984, Phạm Văn Hai, sinh năm 1987 và Đặng Văn Khiển, sinh năm 1977, đều ở huyện Vĩnh Bảo đã sang nhà ông Tạo nhận việc.
Theo lời khai của anh Lừng, khi tới nhận việc, anh thấy khoảng 8 - 9 người đứng chờ sẵn phía trước cổng trang trại. Anh Khiển bơm dầu xong về trước, còn anh Lừng và anh Hai ở lại làm tiếp.
Anh Lừng điều khiển máy xúc ra khu bờ bao của ông Tạo, nhưng phải đi qua trang trại nhà ông Nguyễn Văn Thản, lúc đó mở sẵn hai cổng màu xanh. Khi qua cổng có vướng trụ, hàng rào sắt nên máy xúc không đi được. Ông Tạo bảo anh Lừng múc các trụ sắt để đi vào đường bê tông và sân lát gạch đỏ. Trên đường đi vướng cây cối, ông Tạo tiếp tục bảo anh Lừng múc những cây vướng để ra rìa, đợi khi xong việc thì trồng lại. Anh Lừng đã múc một số cây chuối, bưởi, nhãn và sưa đỏ.
Đến ngày 25/4/2020, anh Lừng tiếp tục điều khiển máy xúc đắp bờ ao. Khoảng 9h cùng ngày, lực lượng công an xã Tân Viên yêu cầu dừng thi công về trụ sở xã làm việc.
Người dân tại xã Tân Viên lý giải nguồn gốc khu vực tranh chấp đất và cho rằng, phần lớn cây cối (nhãn) do gia đình ông Tạo trồng nhưng lại được tính để buộc UBND xã Tân Viên bồi thường cho gia đình ông Thản. Ảnh: Bảo Thắng.
Cáo trạng cho biết thêm, ngày 16/7/2020, do mâu thuẫn trong việc thu hoạch nhãn tại khu bãi bồi nói trên, ông Nguyễn Văn Quyết (con trai ông Thản) và ông Tạo xảy ra mâu thuẫn, cãi chửi nhau. Ông Tạo xách 2 bao nhãn vừa vặt mang xuống thuyền định về, thì ông Quyết đến túm áo không cho đi, nói chờ công an giải quyết.
Hai bên giằng co khiến ông Quyết bước hẫng trên bờ kè và ngã. Ông Tạo cũng ngã và nằm đè lên ông Quyết. Hai bên tiếp tục vật lộn bên bờ kè thì được anh Ninh Văn Phương và anh Đặng Xuân Hiếu đang bắt cá tại khu vực bãi bồi đến can ngăn.
Ông Quyết và một số nhân chứng khai, ông Tạo đã dùng một chiếc gậy hình trụ bằng kim loại, dài khoảng 60 cm, cạnh khoảng 2cm, vụt nhiều nhát về phía ông Quyết. Ông Quyết giơ tay lên đỡ thì bị vụt trúng cẳng tay và bàn tay phải, khiến kẽ ngón tay số 3 và số 4 của bàn tay phải chảy máu. Kết quả giám định, ông Quyết bị tổn thương cơ thể với tỷ lệ thương tích 2%.
Vụ tranh chấp giữa gia đình ông Nguyễn Văn Thản và các hộ dân kéo dài nhiều năm, nhưng chưa được giải quyết dứt điểm. Đỉnh điểm mâu thuẫn là vụ xô xát giữa ông Nguyễn Văn Quyết (con ông Thản) với ông Nguyễn Đức Tạo, khiến ông Tạo chịu 24 tháng tù giam.
Tại phiên tòa, ông Tạo cho rằng mình bị oan và Viện Kiểm sát nhân dân huyện An Lão truy tố với hai tội danh hủy hoại tài sản và cố ý gây thương tích là không đúng. Theo ông Tạo, ông không hủy hoại cây cối hay tài sản của gia đình ông Quyết. Việc thuê máy xúc là để đắp lại đoạn bờ bao thuộc quyền quản lý của ông và các hộ dân trước đó bị ông Quyết đào phá.
Trên đường máy xúc đi vào khu vực đê cần bồi đắp có qua trang trại của gia đình ông Quyết, nhưng đó cũng là phần đê bao ông Tạo được Hợp tác xã ký đấu thầu từ năm 2000. Gia đình ông Quyết đang chiếm dụng và xây dựng các công trình vi phạm pháp luật về đê điều, quản lý đất đai.
Về hành vi cố ý gây thương tích, ông Tạo nói giữa hai người chỉ xảy ra xô xát. Ông không dùng bất cứ hung khí gì vụt ông Quyết như trong cáo trạng. Ông Tạo cho rằng, ông Quyết cố tình ngụy tạo tình tiết này để vu oan, buộc ông phải ngồi tù.
Một công trình xây dựng trái phép của gia đình ông Nguyễn Văn Thản, hiện do con trai - ông Nguyễn Văn Quyết - một cán bộ công an nghỉ hưu quản lý, sử dụng. Ảnh: Bảo Thắng.
Nhận định về vụ việc, Luật sư Nguyễn Anh Vũ (Công ty Luật TNHH MTV Hoa Phượng - Đoàn luật sư thành phố Hải Phòng), cho rằng việc xác định chủ sở hữu hợp pháp của số tài sản thiệt hại cũng chưa được làm rõ. Tại phiên tòa, ông Tạo nói đó là những cây ông trồng từ trước. Trong hồ sơ vụ việc, theo kết luận số 275/KL-UBND của UBND huyện An Lão ngày 21/4/2015, khu đất này vốn được Hợp tác xã Tân Viên cho ông Nguyễn Đức Tạo đấu thầu trả tiền một lần từ ngày 23/9/2000 đến 13/9/2020.
Đến năm 2005, Chủ tịch UBND xã Tân Viên, Trần Đình Toản tự ý ký hợp đồng không số, không ngày, tháng, năm, không rõ mốc giới cho ông Nguyễn Văn Thản thuê. Từ đó, giữa ông Tạo và ông Thản xảy ra tranh chấp đất về ranh giới. Nguyên nhân bởi ông Thản sử dụng chồng lấn hơn 800 mét bờ bao, vốn thuộc phần đất mà ông Tạo đã và đang đầu tư khai thác nuôi trồng.
Mặt khác, các công trình do gia đình ông Quyết xây dựng đã vi phạm luật đê điều, hành lang thoát lũ... Tài sản này có được pháp luật bảo vệ hay không cũng chưa được làm rõ tại phiên tòa. Luật sư Vũ khẳng định, sẽ tiếp tục hỗ trợ ông Tạo làm đơn kháng cáo lên tòa phúc thẩm.
Bản ảnh trong hồ sơ vụ án vết rách tay mặt trước và mặt sau, theo luật sư cần làm rõ cơ chế tạo nên vết rách này.
Lời khai mâu thuẫn, vết thương rách tay khó hiểu
Đối với hành vi cố ý gây thương tích, lời khai của bị hại và những người làm chứng có nhiều mâu thuẫn, đặc biệt là về đặc điểm hung khí gây án. Người khai là dùng tuýp sắt, người khác lại là thanh sắt vuông, người thì thanh kim loại hình chữ nhật. Theo luật sư Nguyễn Anh Vũ, cần làm rõ cơ chế hình thành vết thương trên tay ông Quyết. Bởi nếu là thanh sắt vuông có bản 2cm, hay tuýp tròn như lời khai của bị hại và nhân chứng, thì không thể tạo ra vết thương xẻ rách kẽ tay theo hình vòng cung cả 2 mặt tay, nhưng không làm gãy hai ngón tay ông Quyết.
Đặc biệt, vụ việc xảy ra giữa ban ngày, ngay sau đó công an xã xuất hiện. Bản thân ông Quyết là Thượng tá công an, sẽ hiểu rõ hơn ai hết về tầm quan trọng của việc thu giữ vật chứng là hung khí gây án. Nhưng trong vụ án này, hung khí lại không thu giữ được.
Một điểm mâu thuẫn nữa, là tại phiên tòa, ông Quyết trả lời Hội đồng xét xử rằng khi xảy ra xô xát bị chảy máu không có ai băng bó. Nhưng hai nhân chứng là anh Phương và anh Hiếu lại khai, đã xé áo băng bó cho ông Quyết rồi chở đến bệnh viện. Những lời khai không thống nhất giữa anh Phương, anh Hiếu và ông Quyết cũng chưa được làm rõ.
Với những lập luận trên, quan điểm của các luật sư thống nhất với lời khai bị cáo trước tòa và đề nghị Hội đồng xét xử trả lại hồ sơ để điều tra bổ sung, làm rõ các vấn đề như khám nghiệm lại hiện trường, làm rõ thực tế thiệt hại, làm rõ hành vi cố ý hủy hoại tài sản, thực nghiệm điều tra xô xát giữa ông Tạo với ông Quyết, giám định lại cơ chế gây thương tích giữa hai ngón tay ông Quyết. Tuy nhiên, những đề nghị của bị cáo và luật sư đều không được chấp nhận.
Trao đổi với phóng viên Báo Nông nghiệp Việt Nam, nhiều người dân không đồng tình với phán quyết của tòa án. "Chúng tôi thấy tòa xử ép, nghiêng về một phía, không bảo vệ được người lương thiện mà lại bảo vệ người đi chiếm đất của dân. Luật sư chỉ ra nhiều điều vô lý như thế, nhưng Tòa bỏ qua. Thật sự đây là phiên tòa không công bằng" - một người dân bức xúc nói.
