Tiếp lửa làng nghề

Tuy nhiên, hầu hết các làng nghề đang đứng trước nguy cơ bị mai một. Để khôi phục, TX An Nhơn quyết định đầu tư gần 590 tỷ đồng cho làng nghề.

Có thể nói ngay rằng, nguyên nhân khiến những làng nghề truyền thống ở TX An Nhơn đang lâm cảnh “chết chưa chôn” là do kỹ thuật, công nghệ SX đã quá lạc hậu, dẫn tới sản phẩm không đủ sức cạnh tranh trên thị trường. Để khắc phục tình trạng trên, điều cốt yếu là những hộ tham gia làm nghề phải có vốn để đầu tư SX.

Trong 30 làng nghề ở TX An Nhơn, có 24 làng nghề được UBND tỉnh Bình Định công nhận là làng nghề truyền thống. Thế nhưng hiện nay, những làng nghề khả dĩ còn làm ăn được chẳng có bao nhiêu. Có thể đơn cử: Làng làm bún Ngãi Chánh ở xã Nhơn Hậu; làng làm bánh tráng Trường Cửu và nấu rượu Bàu Đá ở xã Nhơn Lộc; làng làm bún, bánh ở xã Nhơn Phúc.

Lý do những làng nghề nói trên còn sống được là nhờ kết hợp được giữa SX với chăn nuôi. Còn lại, nhiều làng nghề đang “thoi thóp” vì sản phẩm thiếu sức cạnh tranh như làng dệt ở Nam Phương Danh, nghề đan tre Tây Phương Danh (phường Đập Đá), nghề gốm Vân Sơn, nghề rèn Nam Tân (xã Nhơn Hậu), nghề đan tre Quan Quang, Khánh Lễ (xã Nhơn Khánh)…

Hiện làng dệt Nam Phương Danh chỉ còn khoảng 25 khung dệt, chủ yếu dệt vải gạc y tế; làng nghề rèn Nam Tân chỉ còn 30 hộ với 90 lao động làm nghề, sản phẩm chủ yếu là các loại nông cụ phục vụ SX nông nghiệp như rựa, cuốc, xẻng, dao, kéo; làng nghề đan tre Quan Quang, Khánh Lễ hiện chỉ còn 40 hộ làm thúng, mủng, nong, nia, giỏ đựng trứng gia cầm, rọ heo…

Ông Nguyễn Văn Thắng, Phó GĐ Sở Công thương Bình Định, một người quê ở An Nhơn nhớ lại: Những năm trước đây, các sản phẩm gốm Vân Sơn như lò, ấm, chậu kiểng, chum đựng nước… làm không đủ bán, chúng có mặt ở khắp các tỉnh miền Trung - Tây Nguyên.

Tuy nhiên, vài năm nay, do nguồn nguyên liệu đất sét tại địa phương đã cạn kiệt, muốn có để SX phải mua rất xa với giá cao; trong khi đầu ra sản phẩm kém sức cạnh tranh, nên làng nghề đang đứng trước nguy cơ mai một. Các sản phẩm của làng nghề tiện gỗ mỹ nghệ Bắc Nhạn Tháp, làng rèn Nam Tân bị tồn đọng với số lượng rất lớn do thị trường tiêu thụ ngày càng bị thu hẹp.

Ông Nguyễn Văn Hà, cán bộ Phòng Kinh tế TX An Nhơn cho biết: “Giá điện, xăng dầu, nguyên vật liệu liên tục tăng, trong khi giá bán sản phẩm cứ dậm chân tại chỗ. Bên cạnh đó, hầu hết các cơ sở SX ở làng nghề đều dùng thiết bị máy móc đơn giản, công nghệ lạc hậu, quy mô nhỏ lẻ; thiếu thông tin về thị trường; việc xây dựng thương hiệu, quảng cáo, tiếp thị chưa được quan tâm…”.

Để vực dậy các làng nghề trên địa bàn, TX An Nhơn quyết tâm lập lại quy hoạch, theo đó, địa phương này đã xây dựng và thông qua đề án phát triển CN-TTCN, làng nghề từ nay đến năm 2020. An Nhơn đang gấp rút tập trung huy động mọi nguồn lực đầu tư xây dựng hoàn chỉnh cơ sở hạ tầng tại các cụm CN đã có, lập quy hoạch các điểm, cụm CN-TTCN để di dời tập trung các cơ sở SX, làng nghề để khắc phục tình trạng gây ô nhiễm môi trường.

Vừa qua, UBND tỉnh Bình Định có quyết định cho phép thành lập mới 3 cụm CN trên địa bàn thị xã An Nhơn, gồm: Tân Đức, An Mơ và Đồi Hỏa Sơn. Trong đó, cụm CN Tân Đức nằm trên địa bàn xã Nhơn Mỹ có diện tích 31,5 ha, thu hút các ngành nghề chế biến nông lâm sản, tái chế phế liệu, cơ khí và SX hàng tiêu dùng.

Cụm Công nghiệp An Mơ ở xã Nhơn Thọ có diện tích 29,5 ha, thu hút các ngành chế biến nông lâm sản, chế biến đá và SX hàng tiêu dùng. Cụm Công nghiệp Đồi Hỏa Sơn ở phường Nhơn Thành có diện tích 37 ha, thu hút đầu tư các ngành may mặc, thủ công mỹ nghệ, công nghiệp phụ trợ, sản xuất hàng tiêu dùng.

Để có nguồn nhân lực phát triển CN-TTCN và làng nghề, trong năm nay, từ nguồn vốn hỗ trợ khuyến công của tỉnh, vốn của địa phương cùng các cơ sở SX, An Nhơn sẽ đầu tư trên 5,8 tỷ đồng mở các lớp đào tạo nghề cho lao động địa phương, gồm: Đào tạo lao động may công nghiệp; xây dựng mô hình trình diễn SX gạch không nung; hỗ trợ chi phí chứng nhận sản phẩm phù hợp tiêu chuẩn cho rượu Bàu Đá; hỗ trợ các DN, cơ sở tham gia các hội chợ bán hàng trong và ngoài tỉnh.

Theo đề án phát triển CN-TTCN và làng nghề giai đoạn từ nay đến năm 2020, TX An Nhơn sẽ đầu tư gần 590 tỷ đồng hỗ trợ khôi phục các làng nghề truyền thống. Trong đó, vốn ngân sách tỉnh hỗ trợ 23,35 tỷ đồng, ngân sách thị xã 7,56 tỷ đồng, vốn khuyến công 5,2 tỷ đồng, vốn KHCN 900 triệu đồng, vốn huy động của các DN, cơ sở SX, hộ tham gia trên 546 tỷ đồng.