Các quốc gia có biển tăng cường hợp tác để phòng chống IUU hiệu quả

Việt Nam đạt được nhiều thành tựu trong chống khai thác IUU

Ngày 23/4 tại TP Đà Nẵng, phái đoàn ngoại giao Hoa Kỳ tại Việt Nam, thông qua Cục Phòng chống ma túy và Thực thi pháp luật quốc tế (INL) và Lực lượng Phòng vệ bờ biển Hoa Kỳ (USCG) đã phối hợp cùng Cục Kiểm ngư tổ chức hội thảo khu vực về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không có báo cáo và không theo qui định (IUU).

Khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo theo quy định (IUU) là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với hệ sinh thái biển, và thực hiện mục tiêu phát triển bền vững. Hàng năm sản lượng khai thác được xác định từ IUU lên đến 20 triệu tấn, điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh kế của ngư dân, đặc biệt là cộng đồng ngư dân ven biển, làm trầm trọng thêm tình trạng nghèo đói và làm tăng thêm tình trạng mất an ninh lương thực ở phạm vi quốc gia, toàn cầu.

Việt Nam xác định, phát triển nghề cá bền vững là căn cốt để giải quyết vấn đề khai thác IUU. Thời gian qua, đối với ngành thủy sản, nước ta đã xây dựng và đang triển khai đồng bộ chiến lược, các đề án phát triển trong lĩnh vực khai thác, thủy sản, nuôi trồng thủy sản, bảo vệ, bảo tồn và phát triển nguồn lợi thủy sản. Trong đó đặc biệt chú trọng xây dựng phát triển ngành thủy sản bền vững, có trách nhiệm theo định hướng thị trường, thân thiện môi trường, bảo vệ, tái tạo và phát triển nguồn lợi thủy sản, bảo tồn đa dạng sinh học, thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo đảm an toàn dịch bệnh, an toàn sinh học, an sinh xã hội.

Đồng thời triển khai một kế hoạch đồng bộ với các mục tiêu và giải pháp cụ thể trong toàn hệ thống từ trung ương đến địa phương, nhất là các địa phương ven biển với sự chỉ đạo tích cực từ các cấp chính quyền, đoàn thể, cộng đồng ngư dân…

Theo ông Trần Chí Cường, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, với sự nỗ lực này, đến nay, Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả nổi bật như: Sự thống nhất nhận thức cao và hành động quyết liệt trong tất cả các cấp, các ngành, cộng đồng ngư dân, doanh nghiệp và đạt sự đồng thuận của toàn xã hội đối với thực hiện các quy định của pháp luật, các quy định về chống khai thác IUU.

Việt Nam cũng đã xây dựng được khung pháp lý toàn diện đầy đủ về quản lý nghề cá theo chuẩn mực quốc tế; Đã xây dựng và vận hành cơ sở dữ liệu quốc gia về tàu cá, kết nối từ trung ương đến địa phương, tài khoản cơ sở dữ liệu cũng được cung cấp cho các lực lượng thực thi pháp luật và các cơ quan quản lý cảng để kiểm soát hoạt động tàu cá; Trên 97,65% tàu cá hoạt động vùng khơi (có chiều dài 15m trở lên) đã được lắp thiết bị giám sát hành trình VMS; công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản đã được thực hiện và kiểm soát theo chuỗi…

“Việc chống khai thác IUU rất cần sự chung tay và nỗ lực của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là sự hợp tác chặt chẽ giữa các lực lượng thực thi pháp luật trong khu vực. Do vậy, Việt Nam đánh giá cao sáng kiến của Hoa Kỳ trong việc tạo ra diễn đàn kết nối các lực lượng thực thi pháp luật thủy sản thông qua các chuỗi hội thảo khu vực về chống khai thác IUU nhằm tăng cường sự hợp tác giữa các nước thành viên trong khu vực, tạo nền tảng kết nối mạng lưới với các cơ quan thực thi thủy sản các nước để tăng cường thực thi pháp luật chống khai thác IUU”, ông Cường nói.

Tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm

Tại hội thảo khu vực về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không có báo cáo và không theo qui định (IUU), ngoài các nội dung trao đổi, chia sẻ cập nhật về xu hướng toàn cầu trong đấu tranh chống IUU, thách thức về nghề cá trong khu vực, sáng kiến tăng cường hợp tác chia sẻ thông tin, tổng quan về Ủy ban nghề cá tây và trung Thái Bình Dương và các công cụ về theo dõi, kiểm soát và giám sát tàu cá (MCS)… các chuyên gia quốc tế cũng chia sẻ về kinh nghiệm xử lý vi phạm IUU trong nước và quốc tế thông qua các bài tập tình huống giả định.

Ông Dương Văn Cường, Phó Cục trưởng Cục Kiểm ngư, (Bộ NN-PTNT) cho biết, khai thác IUU là mối nguy, thách thức lớn nhất đe dọa sự phát triển của ngành thủy sản và là mối quan tâm chung của các quốc gia có biển. Tại thời điểm này, việc chống khai thác IUU của Việt Nam đang được sự quan tâm chỉ đạo mạnh mẽ của hệ thống chính trị. Đặc biệt, vừa qua Ban Bí thư đã triển khai hội nghị toàn quốc trực tiếp và trực tuyến để triển khai Chỉ thị 32 của Ban Bí thư, Nghị quyết 52 của Chính phủ ban hành kế hoạch hành động để triển khai Chỉ thị 32.

“Từ hội nghị này, chúng ta tiếp tục nỗ lực thúc đẩy những hoạt động chống khai thác IUU trong năm 2024 và đặc biệt là từ nay cho đến khi phái đoàn EC sang thanh tra lần thứ 5 tại Việt Nam. Hội nghị này được tổ chức tại Việt Nam cũng có ý nghĩa quan trọng. Qua đó, những lực lượng thực thi pháp luật của Việt Nam như kiểm ngư, biên phòng, cảnh sát biển cũng như các cơ quan quản lý thủy sản được phía các đối tác nước ngoài đến để chia sẻ, cập nhật những thông tin, kinh nghiệm, kiến thức, xu hướng, cách thức giải quyết những công cụ pháp lý để tăng cường năng lực chống khai thác IUU”, ông Cường khẳng định.

Theo Cục Phòng chống ma tuý và Thực thi Pháp luật quốc tế, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội, hội thảo này diễn ra đúng thời điểm vì chúng ta đang phải đối mặt với thách thức ngày càng phức tạp của khai thác thuỷ sản bất hợp pháp, không có báo cáo và không theo quy định.

Chống IUU không chỉ là trách nhiệm của một quốc gia riêng lẻ, mà là thách thức chung của toàn cầu. Tăng cường hợp tác và chia sẻ thông tin là cần thiết để chống IUU hiệu quả và đảm bảo nguồn lợi thuỷ sản bền vững.

Mối quan hệ hợp tác chiến lược toàn diện giữa Hoa Kỳ và Việt Nam là kim chỉ đường, cam kết của Chính phủ Hoa Kỳ nhằm xây dựng và nâng cao năng lực cho các cơ quan thực thi pháp luật biển của Việt Nam trong nhiều lĩnh vực, trong đó bao gồm chống IUU. Chính phủ Hoa Kỳ cam kết hỗ trợ một Việt Nam hùng mạnh, độc lập, thịnh vượng và kiên cường. Hội thảo này là một minh chứng cho thấy mối quan hệ hợp tác chiến lược toàn diện giữa hai quốc gia sẽ cùng nhau giải quyết thách thức theo cách có tác động lâu dài đối với hai dân tộc.

Ông Ryan McKean, Giám đốc phụ trách Cục Phòng chống ma tuý và Thực thi Pháp luật quốc tế, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội cho rằng, Cục Kiểm ngư là một trong những đối tác quan trọng, cùng với cơ quan thực thi pháp luật biển khác của Việt Nam như Cảnh sát biển Việt Nam, Cục Điều tra chống buôn lậu Tổng cục Hải quan...

Riêng trong năm 2024, ngoài chương trình hội thảo khu vực này, cơ quan này đã hợp tác với Cục Kiểm ngư, hỗ trợ nâng cao năng lực và tăng cường hợp tác với các nước trong khu vực về chống IUU.

“Năm 2019, Quốc hội Hoa Kỳ đã thông qua Đạo luật về Thực thi pháp luật Thủy sản và An ninh Hàng hải (Maritime SAFE Act), nhằm hỗ trợ các đối tác quốc tế chống IUU hiệu quả và đảm bảo nguồn lợi thuỷ, hải sản bền vững. Thông qua các cơ quan liên ngành như Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Cơ quan Khí quyển và Đại dương Hoa Kỳ, Lực lượng phòng vệ bờ biển Hoa Kỳ, chúng tôi đang nỗ lực, tham gia đàm thoại, trao đổi với các nước trong khu vực và trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Hiện nay, Hoa Kỳ và Việt Nam đang cùng nhau xây dựng một kế hoạch hành động nhiều năm nhằm hỗ trợ Việt Nam chống khai thác IUU và bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản bền vững”, ông Ryan McKean nói.