Mô hình nuôi tôm sinh thái (tôm – rừng) của ông Phan Văn Huấn (ảnh) ở ấp Bào, xã Hiệp Thạnh, Duyên Hải (Trà Vinh) nhiều năm liền thắng lớn. Năm 2010, ông Bảy Huấn thu về lợi nhuận hơn 150 triệu đồng từ nuôi tôm, cua, cá dưới tán rừng. Đây là năm thứ 9 liên tiếp mô hình tôm - rừng của ông đạt hiệu quả cao. Người dân nơi đây phong cho ông cái tên khá thân thương “triệu phú” tôm sinh thái.
Đi giữa rừng tôm trong cái nắng ấm đầu năm của xứ biển Trà Vinh ta mới thấy sự quí giá vô ngần của rừng, “lá phổi xanh” thiên nhiên ban tặng cho con người. Ông Bảy Huấn, chủ trang trại tôm sinh thái nổi tiếng ấp Bào, xã Hiệp Thạnh, huyện Duyên Hải bồi hồi nhớ lại câu chuyện cách đây 30 năm: Vào những năm 80 thực hiện chủ trương của nhà nước thành lập nông trường Hiệp Thạnh, hàng loạt rừng ngập mặn bị phá để trồng dừa, nuôi tôm. Cây dừa trên đất nhiễm mặn chỉ xanh tốt được vài năm đầu, rễ xuống sâu gặp phải phèn mặn đèo đẹt, trái chỉ như cái gáo đờn. Còn con tôm nuôi trên diện tích bé tí mỗi hộ chưa quá 0,3 ha lấy đâu mà thoát nghèo. Sau khi nông trường giải thể, người dân được giao đất, khai thác nuôi tôm, trồng rừng.
Giữa rừng đước xanh um, là một vùng nước mênh mông đầy ắp tôm, cua, cá. Chỉ quăng một miệng chài là thức ăn phủ phê cho cả 8 người. Để có được cơ ngơi 6 ha tôm sinh thái ngày nay ông Bảy Huấn đã cật lực lao động, dành dụm hơn nửa đời người. Năm 1990 trong khi nhiều người phá rừng đào ao nuôi tôm công nghiệp, bán công nghiệp thì ông Huấn quay lại trồng rừng nuôi nhử tôm, cá tự nhiên. Nhiều người chế giễu cho rằng ông làm chuyện ngược đời. Bỏ ngoài tai những lời dèm pha, ông kiên trì gầy dựng 6 ha diện tích tôm rừng theo tỷ lệ 50% rừng - 50% diện tích mặt nước nuôi tôm. Con tôm nuôi thả lan trong rừng đước không cần cho ăn, không dùng thức ăn tăng trưởng, không thuốc kháng sinh phòng trị bệnh, có thể nói là tôm sạch đúng nghĩa nên luôn bán được giá. Năm 2010, ông Huấn đầu tư 20 triệu đồng thả nuôi 150.000 con tôm sú giống, cua biển, cá chẽm. Sau 3 tháng nuôi ông bắt đầu thu tỉa tôm lớn bán. Tôm nuôi thả lan dưới tán rừng thu hoạch kéo dài hơn 8 tháng: từ tháng 2 đến tháng 10 âm lịch. Một tháng có 2 kỳ thu hoạch: 15 và 30 âm lịch. Vụ tôm năm nay ông Huấn thu lãi hơn 90 triệu đồng, lợi nhuận cộng thêm từ cua biển, cá chẽm dưới tán rừng hơn 70 triệu đồng, cứ đầu tư 1 đồng vốn thu lãi 8 đồng lời.
Nhờ ưu tiên trồng rừng trước rồi mới tính chuyện nuôi tôm, nên con tôm sống dưới tán rừng ít dịch bệnh, 20 năm phát triển mô hình tôm - rừng chưa bao giờ ông Huấn thất bại, 9 năm gần đây khi rừng đước ngày một phát triển, tán rừng ngày một dầy lợi nhuận từ con tôm, con cua, con cá ngày một tăng, trung bình mỗi năm lợi nhuận từ 80 đến 100 triệu đồng. “Cái độc đáo của mô hình tôm, rừng, cua, cá kết hợp là khi kiểm tra phát hiện tôm nuôi có dấu hiệu yếu, bị bệnh thì thả cá chẽm vào cho cá ăn hết tôm yếu, tôm bị bệnh, sau đó dùng lưới thu cá chẽm trở về ao nuôi riêng”. Ông Huấn bật mí.
Ông Lê Văn Nhớ, Bí thư Đảng ủy xã Hiệp Thạnh, huyện Duyên Hải (Trà Vinh) cho biết: Trước đây nông dân ồ ạt phá rừng nuôi tôm, giờ bà con quay lại trồng rừng. Mô hình tôm - rừng sinh thái của ông Bảy Huấn là điểm sáng đang được hàng trăm nông dân trong vùng học tập làm theo. Đến nay, trên địa bàn xã có nhiều trang trại nuôi tôm quảng canh, trang trại rừng - tôm kết hợp thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm, điển hình như: trang trại anh Nguyễn Văn Hùng, Nguyễn Văn Chuột, Nguyễn Văn Lập, Lê Văn Bụi. Mô hình tôm sinh thái ông Bảy Huấn là 1 trong 15 mô hình tiêu biểu được tổ chức GTZ (Đức) chọn hỗ trợ vốn, giống xây dựng mô hình tôm, rừng thích ứng biến đổi khí hậu. Mô hình đã tạo nên bước đột phá mới để người dân thay đổi tư duy, phương thức sản xuất trước biến đổi khí hậu.
Biến đổi khí hậu, nước biển dâng cao, xâm nhập mặn ở Hiệp Thạnh, Duyên Hải – Trà Vinh nói riêng, ĐBSCL nói chung ngày càng phức tạp, nên chủ trương phát triển tôm rừng sinh thái là hướng phát triển bền vững. Ông Bảy Huấn chia vui: “Cách đây vài năm, một đoàn cán bộ của Đức, các nhà khoa học Bộ Nông nghiệp và PTNT, Dự án IMPP Trà Vinh (Cải thiện sự tham gia thị trường cho người nghèo) đến tham quan. Tôi đãi những đặc sản sạch bắt dưới tán rừng, trong đó có tôm sú. Ai cũng tấm tắc khen. Họ khen tôm sinh thái thịt ngọt lịm, giòn tan. Điều đặc biệt là an toàn cho sức khỏe vì không có chất kháng sinh”.
