Trồng 20ha cây xáo tam phân để chế biến dược liệu

Sở hữu vườn xáo tam phân F1

Dẫn chúng tôi tham quan trang trại trồng xáo tam phân với tổng diện tích khoảng 20ha ở thôn Suối Sâu, xã Ninh Tân, thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa), anh Nguyễn Lê Văn, Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Sản xuất Thương mại Dịch vụ PomGroup cho biết, đây là sự nỗ lực của Công ty trong việc bảo tồn nguồn gen và phát triển cây dược liệu quý có nguồn gốc bản địa ở núi Hòn Hèo (thị xã Ninh Hòa).

Toàn bộ diện tích này là dòng F2 được nhân giống từ vườn (2.000m2) xáo tam phân dòng F1 của Công ty đã trồng từ hơn 10 năm trước tại xã Diên Điền, huyện Diên Khánh (Khánh Hòa).

Theo anh Nguyễn Lê Văn, xáo tam phân là vị thuốc quý trong y học cổ truyền bởi nhiều lợi ích đối với sức khỏe con người như hỗ trợ điều trị các bệnh lý về gan và có tác dụng ức chế một số dòng tế bào ung thư. Vì vậy, hơn 10 năm trước, cây xáo tam phân đã bị người dân khai thác trên núi Hòn Hèo quá mức, dẫn đến cạn kiệt.

Xác định lợi thế và tiềm năng của cây dược liệu quý, anh Trần Thanh Tâm, nay là Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Sản xuất Thương mại Dịch vụ PomGroup đã tìm kiếm, thu mua cây con xáo tam phân của bà con khai thác ở Hòn Hèo đưa về trồng trên khu vực đất đồi ở xã Diên Điền.

Sau nhiều năm miệt mài chăm sóc, thử nghiệm, đến năm 2017, cây xáo tam phân ở Diên Điền không chỉ phát triển tốt mà còn đơm bông, kết trái. Những trái xáo tam phân được lọc lấy hạt để ươm cây mới.

Theo anh Tâm, việc trồng cũng như ươm hạt xáo tam phân nảy mầm là quá trình đầy khó khăn, thách thức và đã thử nghiệm bằng nhiều cách mới thành công. Khi hạt nảy mầm phải mất thêm 18 tháng chăm sóc mới trở thành cây giống có thể đưa ra trồng được.

Năm 2018, trên những ngọn đồi ở thôn Suối Sâu (xã Ninh Tân), anh Tâm đã trồng thử nghiệm 1ha xáo tam phân. Kết quả, cây sinh trưởng và phát triển tốt, từ đó anh mở rộng dần diện tích hàng năm. Đến nay, anh đã có tổng diện tích khoảng 20ha.

Đã xuất sản phẩm sang Trung Quốc

Sau khi xây dựng xong vùng nguyên liệu, anh Tâm cùng những người chung chí hướng đã thành lập Công ty Cổ phần Sản xuất Thương mại Dịch vụ PomGroup vào năm 2019. Công ty có nhà máy chế biến hơn 5.000m2 tại thôn Bắc, xã Ninh Tân với dây chuyền sản xuất hiện đại, đáp ứng tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm và môi trường.

Theo anh Nguyễn Lê Văn, hiện nay, cành, lá xáo tam phân thu hái từ trang trại ở thôn Suối Sâu trồng sau 5 năm tuổi được đưa thẳng vào nhà máy sơ chế, chế biến ra nhiều sản phẩm gồm trà xáo tam phân túi lọc, nước đóng lon xáo tam phân.

Cuối năm 2023, sản phẩm chế biến xáo tam phân của Công ty đã xuất sang thị trường Trung Quốc thông qua đối tác tại tỉnh Khánh Hòa. Bên cạnh đó, các sản phẩm của Công ty cũng đã tiêu thụ tại một số điểm du lịch trên địa bàn tỉnh.

Cũng theo anh Nguyễn Lê Văn, qua nhiều năm trồng xáo tam phân trên địa bàn xã Ninh Tân, có thể khẳng định cây này rất thích hợp trên vùng đất này. Bước đầu cây xáo tam phân đã mang lại hiệu quả kinh tế cho doanh nghiệp, tạo công ăn việc làm ổn định cho hơn 50 lao động tại địa phương với mức thu nhập trung bình từ 5 - 10 triệu đồng/người/tháng.

Về định hướng trong thời gian tới, Công ty Cổ phần Sản xuất Thương mại Dịch vụ PomGroup sẽ phối hợp với các nhà khoa học đầu ngành trong lĩnh vực ung bướu để đưa dược liệu xáo tam phân vào kiểm chứng lâm sàng, đồng thời phát triển thêm các dòng thực phẩm chức năng từ xáo tam phân.

Theo ông Nguyễn Lê Văn, xáo tam phân do bản chất là cây rừng nên sức sống rất mãnh liệt, dễ sống, dễ trồng. Cây rất ưa sáng và ưa nước. Do là cây dược liệu nên trong quá trình trồng không dùng phân hóa học, không dùng thuốc diệt cỏ và các loại thuốc BVTV khác.

Sau khi trồng thành công 20ha cây xáo tam phân 5 năm tuổi, Công ty Cổ phần Sản xuất Thương mại Dịch vụ PomGroup đánh giá xu hướng phát triển ngành dược liệu từ cây trồng này sẽ tăng nhanh trong thời gian tới. Do đó, Công ty đã chủ động liên kết xây dựng vùng trồng với bà con lân cận và các tỉnh thành trong cả nước, cam kết thu mua lại nguyện liệu theo giá thị trường.