HTX nay nhiều cái đã khác xưa
Tại hội nghị "Tuyên truyền phát triển kinh tế tập thể, HTX trong giai đoạn mới" chiều ngày 8/11, ông Lê Quốc Minh, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho biết đây là lần đầu tiên Hội phối hợp với Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam cùng Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức một hội nghị quy mô lớn như vậy về HTX.
Trước đây một số hạn chế, yếu kém của kinh tế tập thể, HTX đã bộc lộ do những thiếu sót, khuyết điểm, do nhận thức. Bởi thế tâm lý hoài nghi, mặc cảm với mô hình HTX kiểu cũ trong xã hội vẫn còn khá phổ biến. Hiện nay báo chí đã tích cực vào cuộc tuyên truyền, phân tích lợi ích của kinh tế tập thể, HTX trong phát triển kinh tế xã hội, xóa đói, giảm nghèo; phát hiện những điển hình tiên tiến, phổ biến kinh nghiệm, giải pháp phát triển HTX hay của thế giới.
Hội nghị "Tuyên truyền phát triển kinh tế tập thể, HTX trong giai đoạn mới". Ảnh: Dương Đình Tường.
Còn theo ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng Biên tập Tạp chí Nhà Đầu tư, đã có một thời chúng ta duy ý, muốn có ngay HTX như một bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế xã hội chủ nghĩa nên áp đặt nó, không theo nguyên tắc tự nguyện, bất chấp hậu quả dẫn tới HTX không làm cho người tham gia giàu lên, để lại ấn tượng xấu đến bây giờ chưa được xóa bỏ hoàn toàn. Nói đến kinh tế hợp tác, HTX không thuần túy là phát triển kinh tế mà còn bản chất của chế độ chúng ta dù các nước tư bản cũng rất quan tâm đến kinh tế hợp tác, HTX.
Nghị quyết của Đảng về tam nông, không bỏ ai lại phía sau, đưa vùng núi, nông thôn đuổi kịp được thành thị thì khu vực HTX lại càng có nhiều tiềm năng phát triển: “Báo chí dưới sự chỉ đạo của Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo Việt Nam, ngoài việc tuyên truyền những quan điểm cốt lõi của Đảng về phát triển kinh tế hợp tác, HTX để nâng cao nhận thức, thì quan trọng nhất, thuyết phục nhất là nhân rộng những mô hình đã thành công. Bởi vì khi HTX thực sự làm giàu cho các hộ gia đình, các cá nhân thì đấy chính là áp dụng nguyên tắc tự nguyện, cái mà chỉ sau Đổi mới năm 1986 chúng ta mới nhận ra.
Ban chủ tọa điều hành hội nghị "Tuyên truyền phát triển kinh tế tập thể, HTX trong giai đoạn mới". Ảnh: Dương Đình Tường.
Phải thấy những khuyết tật lúc trước là áp đặt để chuyển sang nguyên tắc tự nguyện, muốn tự nguyện thì phải có hiệu quả. Những mô hình liên kết thực sự rất cần thiết nhưng rất ít khi chúng ta bàn chuyện đó trên mặt báo, kể cả báo chuyên ngành. Kinh tế HTX không thể sống riêng, bó hẹp trong khu vực HTX được mà phải liên kết với các thành phần kinh tế, kể cả là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Cách đây hơn 20 năm, khi tôi làm Phó Tổng biên tập Báo Đầu tư có giao cho anh em viết bài liên quan đến câu chuyện nông nghiệp có tên là “Ước gì cây chuối trổ 2 buồng”.
Một nhà đầu tư Đài Loan đến đầu tư cho nông dân giống, vốn, công nghệ để trồng chuối. Nhờ đó mà hình thức, chất lượng quả chuối tốt hẳn lên nhưng khi đó có tư thương đến thu gom với giá cao hơn, nông dân liền bán ra cho họ chứ không bán cho người Đài Loan đã đầu tư giống, vốn, công nghệ. Đó là vấn đề của cơ chế. Giá như có những bài viết sâu về chuyện vì sao nông dân lại bán chuối tư thương, làm thế chỉ có mang lại lợi ích trước mắt chứ lâu dài là không.
Khách đến mua sản phẩm trưng bày của các HTX. Ảnh: Dương Đình Tường.
Nhà báo cần đi sâu vào thực tế, cùng với Liên minh HTX Việt Nam tìm ra một để cơ chế liên kết giữa các hộ dân, HTX với doanh nghiệp lớn trong việc tiêu thụ. Chúng ta cần tuyên truyền, nhân rộng những mô hình HTX thành công, nông dân tham gia HTX giàu lên nhanh như thế nào mới kích thích những người khác cùng đứng vào trong cùng hàng ngũ. Báo chí cần gợi mở những giải pháp và tăng cường tuyên truyền thêm kinh nghiệm quốc tế một cách sinh động cả trên báo in, báo điện tử, báo hình, báo nói thậm chí phim. Nếu không có HTX cũng khó mà phát triển được các tập đoàn lớn bởi đầu ra của HTX là đầu vào của những tập đoàn. Ngay những mô hình du lịch nông thôn, một nông dân khó làm thành công được mà cần có cả cộng đồng, liên kết với nhau một cách tự nguyện”.
Theo ông Nguyễn Văn Hoài, Phó Tổng Biên tập Báo Nông thôn Ngày nay nhiều người tưởng rằng HTX là vấn đề kinh tế khô khan nhưng nếu viết hay sẽ rất hấp dẫn, truyền được cảm hứng cho bạn đọc. Bình thường báo chí vẫn tuyên truyền về HTX nhưng nếu có cơ chế đặt hàng, được cấp kinh phí thì báo chí sẽ tuyên truyền về việc này tốt hơn.
Khách đến mua sản phẩm trưng bày của các HTX. Ảnh: Dương Đình Tường.
Tuyên truyền cũng phải chính xác
Theo Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, ông Nguyễn Ngọc Bảo một số HTX, liên hiệp HTX đã thực hiện chuyển đổi số giúp nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động. Tuy nhiên quá trình này nói chung vẫn chậm bởi khoảng 50% số HTX được khảo sát chưa có định hướng và kế hoạch chuyển đổi số. Do đó, để thúc đẩy nhanh cần tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức về công nghệ số, kinh tế số và chuyển đổi số; hỗ trợ đào tạo, tập huấn về công nghệ thông tin, kiến thức và các kỹ năng chuyển đổi số, giải pháp chuyển đổi số đối với các loại hình HTX…
Ông Nguyễn Ngọc Bảo-Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam. Ảnh: Dương Đình Tường.
Đến phần chúng tôi nói về chúng tôi, ông Trần Đỗ Liêm-Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX Rạch Gầm (TP. Mỹ Tho, Tiền Giang) một HTX có quy mô ngành nghề kinh doanh top đầu của ngành giao thông vận tải với tổng số tàu, sà lan 92 chiếc, tổng trọng tải 90.500 tấn, tổng tài sản cố định 500 tỉ, kiến nghị: Liên minh HTX các cấp và chính quyền địa phương tạo điều kiện hỗ trợ cho các HTX mới thành lập tiếp cận vốn, công nghệ kĩ thuật, xúc tiến thương mại, tuyên truyền quảng bá hình ảnh…Đối với các đơn vị truyền thông nhà nước quản lý có thể hỗ trợ kinh phí tuyên truyền cho các HTX trong thời gian đầu khó khăn hay phối hợp, gắn với các cuộc tuyên truyền liên ngành.
Mặt khác, theo ông, tuyên truyền về HTX cũng cần dùng từ ngữ chính xác đã được luật hóa như thành viên chứ không phải xã viên, Giám đốc chứ không phải Chủ nhiệm; HTX không có nghĩa là thuộc chính quyền xã quản lý là cấp trên trực tiếp...Nhiều đài báo kể cả trung ương cũng hay mắc phải những lỗi trên và nó rất quan trọng vì đã được luật hóa, đặc biệt là biểu hiện tư tưởng đổi mới về HTX, khẳng định vị trí độc lập kinh doanh của HTX và quyền hạn, trách nhiệm của người đứng đầu HTX.
Đại diện HTX Rạch Gầm (TP. Mỹ Tho, Tiền Giang) phát biểu ý kiến. Ảnh: Dương Đình Tường.
Còn đại điện HTX Dịch vụ nông nghiệp Nhân Lý, xã Phú Xuân, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc thì đề nghị Đảng và Nhà nước, các cấp sớm có quyết định để các HTX nằm trong đề án 15.000 HTX hoạt động có hiệu quả, được hưởng chế độ hỗ trợ kịp thời, phù hợp trong thời gian tới. Tạo điều kiện cho các HTX có đất, có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất làm trụ sở, cơ sở sản xuất kinh doanh chế biến cũng như vay vốn ưu đãi…
Theo Liên minh HTX Việt Nam ước tính đến thời điểm này cả nước có 29.021 HTX, 123.241 tổ hợp tác và 125 liên hiệp HTX. Các HTX đã thu hút 6,94 triệu thành viên là hộ gia đình, tổng số vốn điều lệ đạt 54,15 nghìn tỷ đồng, bình quân 1,86 tỷ đồng/HTX; tổng giá trị tài sản đạt 187,75 nghìn tỷ đồng.
