Phía bên trong, quần thể gà Đông Tảo thuần chủng lên tới hàng trăm con khoe những đôi chân lực lưỡng, da đỏ, xù xì xếp dày lên nhau như hình vẩy rồng. Cảnh tượng ấy khiến chúng tôi thích thú.
Giống gà “ba phần người, mười phần chân”
Ca dao có câu “Nhãn lồng bổ ngập dao phay/Gà con xuống ổ bảy ngày cân tư” là cách ví von rất hình tượng về hai đặc sản trứ danh của Phố Hiến. Đến nay, giống nhãn lồng đã được bảo tồn và phát triển lên tới hàng ngàn héc ta ở Hưng Yên.
Còn giống gà Đông Tảo có thân hình vạm vỡ, da đỏ, đầu gộc tre, mình cốc, cánh vỏ trai, đuôi nơm. Đặc điểm nổi bật của giống gà này là cặp chân to, xù xì, thô, da đỏ xếp dày lên nhau như hình vẩy rồng, bốn ngón chân xòe ra, chia ngón rõ nét, đế bàn chân dày. Các cụ ngày xưa còn dí dỏm khi miêu tả gà Đông Tảo có “ba phần người, mười phần chân”.
 |
| Giống gà Đông Tảo có da đỏ |
Thịt gà Đông Tảo săn chắc, thơm ngon, ít mỡ và có hương vị đặc biệt không lẫn với thịt của bất cứ giống gà nào khác. Có nhiều món ăn chế biến từ thịt gà Đông Tảo được nhiều người ưa chuộng, nhu cầu của thị trường ngày càng cao. Phát triển chăn nuôi gà Đông Tảo đang là hướng đi mới góp phần quan trọng trong việc nâng cao đời sống của người chăn nuôi, phát triển nông nghiệp, nông thôn.
Trước nhu cầu tăng đàn ngày càng lớn, chăn nuôi gà Đông Tảo trên địa bàn huyện Khoái Châu mà một số địa phương trong tỉnh gặp khó do số lượng gà Đông Tảo thuần chủng không còn nhiều. Cùng với đó, hiện tượng lai tạp của giống gà này ngày càng tăng. Chất lượng con giống gà thuần chủng bị suy giảm bởi hiện tượng cận huyết ngày càng tăng. Giống gà Đông Tảo đang dần bị thoái hóa, các đặc tính vốn có của giống đang dần mất đi.
Hiện chưa có nhiều nghiên cứu mang tính toàn diện về thực trạng của giống gà Đông Tảo, nhằm xây dựng hệ thống các đặc điểm đặc trưng của giống gà Đông Tảo thuần chủng. Người chăn nuôi gặp nhiều khó khăn trong việc bảo tồn và gìn giữ nguồn gen quý hiếm này.
 |
| Chân to, xù xì như vẩy rồng |
Trước thực trạng trên, thực hiện Quyết định số 180/QĐ-SNN ngày 21/3/2018 của Sở NN-PTNT Hưng Yên về việc phê duyệt Dự toán kinh phí hỗ trợ mua giống và lưu giữ giống gốc cây đầu dòng, lợn, gà năm 2018, Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh Hưng Yên đã tiến hành chọn lọc, mua 240 con gà Đông Tảo một tháng tuổi (200 mái, 40 trống) của các hộ chăn nuôi ở Hợp tác xã chăn nuôi Hợp Phát thuộc xã Đông Tảo, huyện Khoái Châu. Số gà này được đem về nuôi giữ tại Trung tâm từ ngày 1/7/2018.
Lưu giữ, phát triển giống gà đặc sản
Dẫn chúng tôi tham quan khu chọn lọc, nuôi giữ giống gốc gà Đông Tảo, ông Ưng Mạnh Thanh, Phó Giám đốc Trung tâm Giống nông nghiệp Hưng Yên cho biết: Đến nay, đàn gà giống đã nuôi được hơn 5 tháng tuổi, trong lượng gà trống đạt khoảng 3,5 kg/con; gà mái đạt khoảng 2 kg/con. Quần thể gà sinh trưởng tốt, không nhiễm dịch bệnh. Dự kiến sau hơn một tháng nữa gà bắt đầu sinh sản và sau khoảng 3 - 4 tháng tới Trung tâm sẽ có sản phẩm gà con 1 tháng tuổi cung ứng ra thị trường và chọn lọc thế hệ sau để tiếp tục nuôi giữ tại đơn vị. Sản phẩm của Trung tâm ước đạt khoảng 4.800 gà con/năm được cung ứng ra thị trường cho người chăn nuôi với các mức giá tùy theo lứa tuổi gà.
 |
| Gà Đông Tảo được nuôi giữ tại Trung tâm Giống nông nghiệp Hưng Yên |
Cũng theo ông Ưng Mạnh Thanh, đàn gà được chọn lọc căn cứ vào nguồn gốc (chất lượng của đàn gà bố mẹ) và bản thân con vật (chủ yếu dựa vào đặc điểm ngoại hình, độ tuổi và khối lượng). Sau khi chọn lọc được đàn gà Đông Tảo theo ý muốn, Trung tâm sẽ tiến hành lập kế hoạch ghép đôi giao phối các gia đình gà theo nguyên tắc ghép trống luân phiên khép kín. Giao phối luân phiên khép kín là phương thức ghép đôi giao phối chỉ luân phiên gà trống giữa các gia đình gà, sao cho mối quan hệ của đời con không giao phối cùng huyết thống với bố mẹ hoặc anh chị em. Ví dụ, trống của gia đình 1 ghép với mái gia đình 2, trống của gia đình 2 ghép với mái gia đình 3...
Gà con sinh ra từ các gia đình này được nuôi riêng để đánh giá chất lượng, khả năng sinh trưởng, phát triển của đàn con đồng thời đảm bảo các con con và các anh chị em của nó không giao phối lẫn nhau hay với đàn gà bố mẹ.
Từ đây, Trung tâm sẽ xây dựng bộ tiêu chuẩn để đánh giá giống gà Đông Tảo thuần chủng. Đây là cơ sở để tuyển chọn, nhân dòng gà Đông Tảo thuần chủng trên địa bàn tỉnh trong tương lai. Nhờ đó, sản phẩm gà Đông Tảo của địa phương đồng đều về ngoại hình và chất lượng, góp phần phát triển thương hiệu và hình thành các vùng chăn nuôi gà Đông Tảo hàng hóa.
 |
| Một con gà Đông Tảo trống |
| Ông Thanh mở khóa lồng sắt, bắt một chú gà Đông Tảo trống rồi nâng lên cho chúng tôi xem. Chú gà có làn da đỏ gay, chiếc mào lớn, đôi mắt đen láy vỗ mạnh đôi cánh để thị uy sức mạnh. Đôi chân xù xì như vẩy rồng của chú to bằng miệng chén hoa hồng, đỡ lấy tấm thân to lớn trông thật oai vệ. Chúng tôi tin, với quy trình chọn lọc, lưu giữ giống gốc gà Đông Tảo bài bản của Trung tâm Giống nông nghiệp Hưng Yên, con gà “ba phần người, mười phần chân” sẽ luôn được bảo tồn và phát triển mạnh trong tương lai. |
