Hiện tượng măng cụt ra trái cách năm ở ĐBSCL chủ yếu là do khâu bón phân chưa được quan tâm đúng mức và một số yếu tố ngoại cảnh khác.
Năm 2012, các vùng trồng măng cụt từ Chợ Lách (Bến Tre) qua Cầu Kè (Trà Vinh) đến Kế Sách (Sóc Trăng) đều thất thu. Bình quân chỉ khoảng 20% số cây ra bông, kết trái, năng suất rất thấp, chỉ vài kg/cây.
Năm nay, tỉ lệ măng cụt ra bông cao hơn năm ngoái nhưng muộn hơn 15 - 20 ngày. Tại các Tổ hợp tác trồng măng cụt VietGAP ở xã Vĩnh Thành, Long Thới, Tân Thiềng, Vĩnh Hòa... huyện Chợ Lách, nhà vườn ứng dụng kỹ thuật canh tác bài bản thì tỉ lệ cây ra bông cũng chỉ đạt khoảng 60%; số bông chỉ bằng 50 - 70% so với trước.
Ở huyện Kế Sách, tỉ lệ cây ra bông bình quân khoảng 30%; số bông/cây bằng khoảng 50% các năm trước. Nhà vườn trồng măng cụt đang tích cực chăm sóc với hy vọng tuy số trái ít đi nhưng bù lại trái sẽ lớn hơn, tỉ lệ đạt loại I tăng lên.
Hiện tượng măng cụt ra trái cách năm vẫn chưa có lời giải
Trường hợp măng cụt không ra bông, kết trái còn xảy ra đối với những nhà vườn nhiều kinh nghiệm. Ông Trương Hữu Nghĩa (xã Nhơn Mỹ, huyện Kế Sách) cho biết, ông được thừa hưởng vườn măng cụt với 300 cây được trồng cách đây hơn 30 năm; từ năm 2010 trở về trước, năm nào thời tiết lạnh, mưa nắng đều, mỗi cây cho trên 1.000 trái.
Ông Nghĩa còn là một trong những người đầu tiên xử lý ra hoa sớm măng cụt rất thành công bằng phương pháp xiết nước, khấc cây (khoanh vỏ). Tuy nhiên, 3 năm qua phải "bó tay" nhìn măng cụt "tốt cây, xanh lá" nhưng "vắng bông trên cành".
Tương tự, ông Phan Ngọc Thành ở xã An Lạc Thôn được xem là “vua” măng cụt của huyện Kế Sách cũng chào thua "hoàng hậu" đỏng đảnh! Đến thời điểm này các vườn măng cụt khác đã ra bông, nhưng vườn của ông Thành không có dấu hiệu ra bông, kết trái.
Từ thực tế trên cho thấy, các kinh nghiệm xử lý ra hoa sớm của nhà vườn trồng măng cụt không có tính ổn định; vụ này khiển ra bông thành công, sang vụ sau cũng quy trình ấy nhưng lại thất bại.
Lý giải về nguyên nhân măng cụt ra bông, đậu trái thất thường, nhà vườn Trương Hữu Nghĩa và Nguyễn Văn Dũng (huyện Kế Sách) cho rằng nhiệt độ cao hơn và mưa trái mùa trong tháng 11 ÂL là nguyên nhân khiến cây ra đọt thay vì ra bông. Ở Cái Mơn (xã Vĩnh Thành, Chợ Lách, Bến Tre), nhà vườn "liên kết" giữa thời tiết trong mùa Noel với sự ra bông của măng cụt: Năm nào mùa Noel (tháng 12 DL) lạnh nhiều thì năm đó cây măng cụt "thọ hàn" tốt và sẽ ra bông nhiều.
Trình độ canh tác măng cụt của nhà vườn ngày càng được nâng lên, nhưng hiện tượng ra trái cách năm ngày càng phổ biến, phải chăng do biến đổi khí hậu? Giải pháp nào để khắc phục hữu hiệu hiện tượng trên là một câu hỏi đặt ra với các nhà khoa học.
