Những khu vườn vú sữa Lò Rèn- một đặc sản của tỉnh Tiền Giang đang vào độ tuổi cho thu hoạch trái bỗng nhiễm bệnh khô cành, lá nhỏ, héo quắt rồi chết hàng loạt…
Vú sữa thành... củi
Tìm đến vùng chuyên canh vú sữa Lò Rèn huyện Châu Thành (Tiền Giang), chúng tôi thấy nhiều chủ vườn đang hì hục cầm dao chặt bỏ hàng loạt cây vú sữa trong vườn đã chết khô. Lọm khọm ôm mớ cành cây vú sữa vừa đốn chất thành đống, bà Huỳnh Thị Sinh, ấp Long Trị rầu rĩ: “Chẳng hiểu thứ dịch bệnh gì mà oái oăm thế, “ăn” mục nát cả chùm rễ khiến ngọn cây héo quắt như vầy thì còn hy vọng gì cứu chữa nổi”. Khu vườn nhà bà Sinh 4,5 công (khoảng 40 gốc lớn, nhỏ) chuyên canh vú sữa nay có đến hơn phân nửa nhiễm bệnh thối rễ, khô cành.
Theo anh Nguyên Khanh Hùng (con trai bà Sinh), từ đầu năm anh đã phải đốn bỏ hết khoảng 25 cây vú sữa chết khô mà không có cách nào “hãm” được bệnh cho cây. “Mấy bữa nay tôi tiếp tục đốn bỏ thêm cả chục cây nữa để những gốc nhiễm bệnh nặng khỏi lây lan sang các cây khác, nếu không chỉ thời gian nữa cả vườn vú sữa sẽ thành củi hết trơn”- anh Hùng than thở. Là một trong những vườn vú sữa chuyên canh đẹp nhất vùng, nhưng đến nay ai đi ngang qua cũng lắc đầu xót xa thay vì cả khu vườn tan hoang như có ma làm.
Kế bên là khu vườn 1,6 công của gia đình anh Nguyễn Văn Nhịn cũng có hiện tượng cây bị nhiễm bệnh. Cả nhà anh đang chạy đôn chạy đáo tìm cách cứu vườn cây. Anh Nhịn cho biết, năm trước vú sữa vẫn xanh tốt, trái ra đều nhưng sang năm nay cành cây bắt đầu khô, lá nhỏ héo dần. Đặc biệt hộ ông Hai Tạ cũng ở ấp Long Trị có 5 công vú sữa chuyên canh (cây khoảng trên 10 năm tuổi) đã chết khô khiến ông Tạ phải đốn bỏ cả vườn.
Sau đó ông đã tiến hành cải tạo lại đất vườn, đổ trấu, phân, lên liếp trồng lại nhưng vừa đến lúc cây bói trái thì chết. Không chịu bó tay, ông Tạ tiếp tục đốn bỏ lứa cây bệnh và đầu tư trồng lại lần nữa nhưng bệnh không lui mà cứ quanh quẩn trong vườn.
Cây nhiễm bệnh "ung thư rễ"?
Tiếp tục tìm đến các khu vườn khác ở xã Vĩnh Kim, Bàn Long, Kim Sơn chúng tôi gặp một nhóm nhà vườn đang vây quanh gốc vú sữa nhà ông Ngô Văn Sương vừa được bà con đào lên tự “chẩn bệnh”. Sau một hồi mân mê, cạy từng mảng vảy xám xịt ở gốc rễ cây vú sữa, ông Sương đành lắc đầu: “Thấy cây vú sữa có hiện tượng những đọt non không nhú ra nổi, lá nhỏ, cành khô, nay bới gốc lên mới thấy rễ cây đã thối mềm nhũn như bị bệnh “ung thư rễ” vậy”. Mảnh vườn 3,5 công (khoảng trên 30 gốc vú sữa) của nhà ông Sương đang phát bệnh và nguy cơ sẽ phải đốn bỏ như bao vườn khác khiến gia đình ông buồn như nhà có đám!
Còn ông Huỳnh Văn Thanh, xã Bàn Long cho hay, từ khi thấy vườn cây có hiện tượng khác thường như trái bị héo khô, chỉ cần rung nhẹ trái rụng như mưa rào, sợ quá ông liền ra vườn bứng cả chùm rễ cây vú sữa đem lên Bệnh viện Cây ăn quả (Viện Nghiện cứu CAQ miền Nam) nhờ các nhà khoa học phân tích hộ. Tuy nhiên, đến nay đã gần cả tháng nhưng gia đình ông chưa nhận được hồi âm. “Khi ôm gốc cây lên tới Bệnh viện Cây ăn quả, tui chỉ nghe các “bác sĩ” ở đây khuyên về rải thuốc NoCAP, Ridomil…để diệt ấu kiến trùng trước, còn để tìm ra cách đặc trị bệnh cho cây phải đợi đã”- ông Thanh nói.
Theo nhiều chủ vườn có kinh nghiệm, loại bệnh này đã có từ vài năm rồi nhưng vụ này mới bùng phát mạnh khiến cây vú sữa chết hàng loạt như vậy. Nay các vườn cây bệnh đã giảm năng suất tới 70- 80%, nhiều cây bị nặng không còn khả năng thu hoạch. Nếu không tìm ra ngay nguyên nhân chính xác để điều trị gấp thì e rằng bệnh sẽ lây lan ra toàn vùng khó mà cứu kịp. Trao đổi với NNVN, ông Nguyễn Văn Ngàn, Chủ nhiệm HTX vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim thở dài thườn thượt: “Tính sơ sơ, diện tích vú sữa bị bệnh khô cành, chết khoảng hơn 200ha, chiếm gần 20% tổng diện tích vú sữa toàn huyện và bệnh đang có nguy cơ lây lan mạnh. Vì không biết là bệnh gì nên đến nay địa phương vẫn đang bó tay".
