Loại lúa mì biến đổi gen mới sẽ được trồng thử nghiệm tại Hertfordshire. Ảnh minh họa: Shutterstock.
Chính phủ Anh đã cấp phép cho một loạt các thử nghiệm thực địa đối với lúa mì chỉnh sửa gen lần đầu tiên ở châu Âu, đánh dấu một thay đổi đáng kể so với lập trường của EU về vấn đề này.
Sau khi được Bộ Môi trường, Thực phẩm và Nông thôn (DEFRA) bật đèn xanh, các thử nghiệm sẽ được thực hiện bởi Viện Nghiên cứu Rothamsted, cơ quan tiên phong về thử nghiệm cây trồng biến đổi gen từ những năm 1990, liên quan đến một loại lúa mì biến đổi gen được tạo ra thông qua công cụ chỉnh sửa gen CRISPR (Nhóm các đoạn ngắn đối xứng lặp lại thường xuyên – clustered regularly interspaced short palindromic repeats).
Cho dù là tại Vương quốc Anh hay EU, các thí nghiệm tại Hertfordshire sẽ là những thử nghiệm thực địa đầu tiên đối với lúa mì đã qua chỉnh sửa CRISPR.
Kỹ thuật này được thiết kế để đưa ra những thay đổi nhỏ đối với một gen được nhắm mục tiêu. Mặc dù đã có một số thành tựu, việc sử dụng công nghệ CRISPR vẫn còn gây tranh cãi.
Một phán quyết mang tính bước ngoặt của Tòa án Công lý Châu Âu (ECJ) vào năm 2018 đã kết luận rằng các sinh vật thu được bằng các kỹ thuật gen mới (NGT), chẳng hạn như CRISPR, về nguyên tắc, phải tuân theo Chỉ thị biến đổi gen GMO.
Tuy nhiên, kể từ khi rời khỏi khối, Vương quốc Anh đã báo hiệu thay đổi phán quyết này sau khi Anh tiến hành một cuộc tham vấn về chỉnh sửa gen với nỗ lực mang lại "lợi ích đáng kể" cho ngành và môi trường.
Mục đích của các thử nghiệm mới là sản xuất lúa mì có ít axit amin asparagin tự nhiên - chất dễ dàng bị chuyển thành acrylamide gây ung thư, khi bánh mì được nướng.
“Acrylamide đã là một vấn đề rất nghiêm trọng đối với các nhà sản xuất thực phẩm kể từ khi được phát hiện trong thực phẩm vào năm 2002”, theo trưởng dự án, Giáo sư Nigel Halford.
"Trong thực tế, acrylamide gây ung thư ở loài gặm nhấm và được coi là 'có thể gây ung thư' cho con người", giáo sư Halford bổ sung.
Chất gây ung thư cũng có trong các sản phẩm lúa mì khác và nhiều thực phẩm có nguồn gốc từ cây trồng được chiên, nướng hoặc rang, bao gồm khoai tây chiên giòn và các món ăn nhẹ khác.
Bằng cách giảm mức độ asparagin trong lúa mì, các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ mang lại lợi ích cho cả người tiêu dùng, bằng cách giảm lượng acrylamide trong chế độ ăn uống của họ và mang lợi ích cho các cơ sở kinh doanh thực phẩm, bằng cách cho phép họ tuân thủ các quy định về sự hiện diện của acrylamide trong sản phẩm.
Động thái này vấp phải sự chỉ trích từ các nhà vận động môi trường, những người cảnh báo rằng mục tiêu của dự án là quá tầm thường so với những rủi ro khi trồng thử nghiệm cây trồng biến đổi gen.
Nhóm vận động chống GM, GM Freeze, đã chỉ trích trên Twitter là Chính phủ Vương quốc Anh dùng lý do hạn chế nguy cơ gây ung thư từ bánh mì nướng cháy để trồng lúa mì biến đổi gen, bất chấp sự phản đối của nhiều công chúng và Tổ chức Nghiên cứu Ung thư Anh đưa ra lời khuyên rằng thực phẩm cháy không có nguy cơ gây ung thư.
Tin tức được đưa ra khi cuộc tranh luận về tương lai của các sản phẩm chỉnh sửa gen đang nóng lên ở EU sau khi công bố nghiên cứu được chờ đợi từ lâu của Ủy ban về các kỹ thuật gen mới.
Nghiên cứu được công bố vào tháng 4 đã kết luận rằng khung pháp lý hiện hành quản lý các kỹ thuật gen mới (NGT) là không đủ và chỉ ra rằng các công cụ chính sách mới cần được xem xét để đạt được những lợi ích của công nghệ này.
Các bên liên quan của EU trước đây đã cảnh báo rằng bất kỳ sự khác biệt nào từ EU về vấn đề này đều có nguy cơ ảnh hưởng đến tương lai của mối quan hệ thương mại nông sản Anh - EU.
Pekka Pesonen, Tổng thư ký của Hiệp hội Nông dân COPA-COGECA, đã nói vào tháng Giêng năm nay rằng một động thái như vậy sẽ là "nghiêm cấm trong quan hệ thương mại" và ông sợ rằng sẽ không có "cách nào để giải quyết việc này" nếu không có một cuộc chơi bình đẳng ở cả hai bên Anh và EU.
Tương tự như vậy, phán quyết được đưa ra là liệu người tiêu dùng có thèm ăn thực phẩm biến đổi gen hay không.
Martin Häusling, phát ngôn viên nông nghiệp của Greens / EFA tại Nghị viện Châu Âu, trước đây đã nói rằng “các nghiên cứu về người tiêu dùng đã chứng minh nhiều lần rằng người tiêu dùng không muốn thực phẩm và thức ăn chăn nuôi biến đổi gen”.
“Do đó, Vương quốc Anh sẽ mất thị trường lớn cho các sản phẩm biến đổi gen của mình”, ông cảnh báo và nhấn mạnh rằng các sản phẩm của châu Âu có “danh tiếng quốc tế rất tốt, một phần vì chúng không có kỹ thuật gen”.
Dự án được lên kế hoạch thực hiện trong 5 năm tới, kết thúc vào năm 2026, với cây được gieo vào tháng 9 và tháng 10 hàng năm và thu hoạch vào tháng 9 năm sau.
Nguồn vốn được thực hiện cho năm đầu tiên và hỗ trợ thêm đang được tìm kiếm cho những năm tiếp theo.
