XK gạo sang Philippines: "Bỏ thì thương, vương thì tội"

Sau khi Việt Nam trúng thầu 800 ngàn tấn gạo bán sang Philippines, Báo NNVN đã có bài viết cảnh báo nguy cơ thua lỗ từ lô hàng này do trúng thầu giá thấp. 

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, từ tháng 5 đến tháng 8/2014, mỗi tháng, các DN lương thực sẽ phải giao cho phía Philippines 200 ngàn tấn gạo.

Vì thế, ngay từ những ngày đầu tháng 5, nhiều DN đã nhận được hợp đồng ủy thác XK gạo sang Philippines. Tuy nhiên, khi nhận được hợp đồng ủy thác, phần lớn các DN gạo đều lắc đầu, ngán ngẩm bởi giá trúng thầu quá thấp so với giá thị trường hiện tại.

Chẳng hạn, Cty TNHH Việt Hưng (Tiền Giang), nhận được hợp đồng ủy thác của TCty Lương thực Miền Nam với giá FOB (giao tại cảng Sài Gòn) chỉ là 370,05 USD/tấn.

Một công ty khác (xin không nêu tên), nhận được hợp đồng ủy thác với giá trúng thầu còn thấp hơn khi chỉ ở mức 367 USD/tấn…

So với mức giá thị trường của gạo 15% tấm hiện nay (khoảng 390 USD/tấn), thì rõ ràng nếu thực hiện các hợp đồng ủy thác nói trên, những công ty này sẽ bị lỗ nặng.

Ông Nguyễn Văn Đôn, GĐ Cty TNHH Việt Hưng cho hay, với hợp đồng ủy thác, so với giá thị trường hiện nay, thì nếu thực hiện, mỗi kg gạo sẽ khiến Cty của ông bị lỗ 300 đ/kg.

Một chuyên gia trong ngành gạo ở ĐBSCL phân tích cụ thể: Vào thời điểm đấu thầu gạo sang Philippines, do giá gạo hàng hóa trong nước bị giảm nhiều bởi quy định xiết tải trọng xe, thì giá trúng thầu khi ấy sẽ giúp DN lời được một chút.

Nhưng giờ đây, khi đường gạo đi lên biên giới phía Bắc đã thông trở lại, nhu cầu gạo 15% tấm từ Trung Quốc đang kéo giá gạo hàng hóa ở ĐBSCL tăng lên, thì bán gạo với giá trúng thầu sang Philippines đừng mong lợi nhuận, nếu không muốn nói là lỗ.

Chuyên gia này cho hay, giá thành gạo 15% tấm tại kho hiện đã ở mức 8.200 đ/kg. Nếu đưa xuống tàu ở TP HCM, chưa tính bao bì, giá thành lên khoảng 8.320 đ/kg.

Vì thế, ngay cả giá gạo 15% tấm đi Trung Quốc hiện ở mức 390 USD/tấn, cũng chỉ là mức giá hòa vốn, thì giá gạo trúng thầu sang Philippines mà nhiều lô chỉ ở mức 367- 370 USD/tấn sẽ khiến cho DN lỗ là cái chắc.

Mặt khác, những điều kiện khắt khe, chưa từng có trước đây trong việc đưa gạo sang Philippines, giờ xuất hiện trong các phụ lục hợp đồng cũng khiến các DN được ủy thác XK e ngại. Chẳng hạn nếu lô gạo nhiều hơn 1% tấm, DN sẽ bị phạt 3 USD/tấn, nhiều hơn 10% tấm DN bị phạt 30 USD/tấn …

Một DN than: “Nhận những hợp đồng XK ủy thác, nếu lỗ một chút so với giá thị trường, chúng tôi cũng vẫn sẵng sàng thực hiện.

Nhưng với những điều kiện khắt khe như thế mà lại phó thác hết cho nhà XK ủy thác, thì không ai dám làm vì không chắc giao gạo rồi có đòi được tiền hay không.

Trong khi đó, đưa gạo đi Trung Quốc vừa được giá cao hơn nhiều, lại không phải đối mặt với những điều kiện khắt khe như thế”.

Ông Nguyễn Văn Đôn thẳng thắn: “Trước đây, chúng tôi cũng đã nhiều lần thực hiện các hợp đồng XK ủy thác, cũng có lúc lời, có lúc lỗ.

Nhưng làm ăn là vậy, nên không thành vấn đề. Còn lần này, không những giá quá thấp mà điều kiện ràng buộc lại khắt khe quá, và bắt buộc mình phải đảm bảo được hết các điều kiện đó cho tới khi đưa gạo vào tận trong kho bên Philippines, thì mình làm sao nổi? Mà nếu không đảm bảo được bất kỳ một điều kiện nào đó, nhà XK ủy thác sẽ bị phát rất nặng”.

Chính vì giá trúng thầu hiện đang quá thấp so với giá thị trường, lại kèm thêm nhiều điều kiện khắt khe, nên nhiều DN gạo ở ĐBSCL, sau khi nhận được hợp đồng ủy thác từ các đơn vị trúng thầu, đã kiên quyết từ chối.

Cty TNHH Việt Hưng đã có văn bản gửi TCty Lương thực Miền Nam từ chối hợp đồng ủy thác gần 7.000 tấn gạo đi Philippines. Một công ty khác cũng đã gửi văn bản từ chối hợp đồng ủy thác hơn 5.500 tấn.

Một chuyên gia ngành gạo nhận định, hiện nay, lúa hè thu đầu mùa đã thu hoạch còn rất ít, chất lượng lại xấu bởi thời tiết nắng nóng. Do đó, để thực hiện hợp đồng đi Philippines, các DN buộc phải dựa vào lúa gạo vụ đông xuân, nhưng nguồn hàng này đang trở nên khan hiếm.

Đồng thời, sự cạnh tranh của những thương lái mua gạo đưa đi Trung Quốc đang đẩy giá gạo hàng hóa lên.