Từ nay đến cuối năm phải dỡ bỏ mọi bức tường bí mật bao quanh các ngân hàng nhằm tránh bị thất thoát hàng nghìn tỷ euro mỗi năm là mục tiêu mà các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) muốn "chốt hạ" tại Hội nghị thượng đỉnh chớp nhoáng của tổ chức này, khai mạc ngày 22/5 tại thủ đô Brussels của Bỉ.
Trong tuyên bố khi vừa đặt chân tới Brussels, Thủ tướng Đức Angela Merkel nhấn mạnh: "Đã đến lúc phải chấm dứt các hành vi trốn thuế và cản trở việc trao đổi thông tin ngân hàng."
Trước thềm hội nghị, Thủ tướng Italy Enrico Letta cũng phàn nàn về sự thiếu trung thực trong toàn EU trong cuộc chiến chống trốn thuế.
Theo ước tính của tổ chức Oxfam, hiện có hơn 12.000 tỷ USD (9.500 tỷ euro) được giấu trong các "thiên đường" thuế liên quan đến EU, trong đó Anh và các nước thuộc địa của Anh chiếm tới hơn một nửa.
Tại thời điểm hiện nay, cơ chế trao đổi thông tin ngân hàng chỉ được áp dụng đối với các tài khoản tiết kiệm. Vì vậy, một số nhà lãnh đạo trong EU như Thủ tướng Anh David Cameron và Tổng thống Pháp Francois Hollande muốn mở rộng cơ chế này sang các khoản thuế công ty, do hiện có một số công ty lớn bị chỉ trích nộp thuế quá thấp.
Hiện tại, Anh đang đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Nhóm các nền công nghiệp phát triển và Nga (G-8).
Tuy nhiên, theo các nhà quan sát, EU sẽ khó thực hiện được mục tiêu buộc các nước thành viên phải tự nguyện chia sẻ thông tin ngân hàng vào cuối năm nay vì tổ chức này phải thương lượng đồng thời với cả Thụy Sĩ và các "thiên đường" thuế nằm ngay tại "cửa ngõ" EU.
Sự phản đối của hai nước thành viên là Áo và Luxembourg cũng được cho là những rào cản lớn mà EU phải vượt qua. Trong tuyên bố ngay khi đặt chân tới trụ sở EU, Thủ tướng Luxembourg Jean-Claude Juncker khẳng định nước này chỉ chấp nhận một thỏa thuận quy mô lớn hơn, có nghĩa là chỉ chấm dứt cơ chế bảo mật ngân hàng và áp dụng cơ chế chia sẻ thông tin tự nguyện từ ngày 1/1/2015.
Tuy nhiên, để thực hiện điều này, EU cần phải thương lượng với các nước thứ ba, nhất là Thụy Sĩ, nhằm tránh bóp mép sự cạnh tranh. Đây cũng là quan điểm của Thủ tướng Áo Werner Faymann, trong khi Thủ tướng Ireland Enda Kenny - trên cương vị là nước giữ chức Chủ tịch luân phiên EU - khẳng định "không cần thỏa thuận đặc biệt với các công ty đa quốc gia."
Ngoài vấn đề chống trốn thuế, tại hội nghị thượng đỉnh chỉ kéo dài một ngày này, các nhà lãnh đạo EU cũng đặt mục tiêu sớm đưa ra chính sách năng lượng chung nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của khối trong bối cảnh một số nước thành viên đang bị cuộc cách mạng dầu mỏ và khí đốt đá phiến của Mỹ "vượt mặt."
Hiện tại trong EU có một số nước ủng hộ phát triển năng lượng đá phiến, gồm Anh, Hungary, Ba Lan, Romania và Tây Ban Nha; nhưng bên cạnh đó cũng có một số nước phản đối vì lý do môi trường, trong đó có Pháp.
Sự chia rẽ này đã buộc Tổng thống Litva Dalia Grybauskaite phải lên tiếng kêu gọi EU đi tới thống nhất lập trường.
Theo tuyên bố dự thảo chuẩn bị cho hội nghị mà hãng tin AFP có được, các nhà lãnh đạo sẽ kêu gọi thông qua các quy định tự động chia sẻ thông tin về tài khoản tiết kiệm vào trước cuối năm nay.
Trên thực tế, các quy định này đã được các nhà lãnh đạo nhất trí từ năm 2008.
Về vấn đề năng lượng, tuyên bố dự thảo không đề cập cụ thể đến năng lượng đá phiến mà chỉ nhắc tới các kế hoạch của Ủy ban châu Âu (EC) về việc tiếp cận các nguồn năng lượng trên cơ sở khai thác một cách an toàn và bền vững.
(Vietnam+)
