Nguy cơ từ những vụ xử "cát tặc"

NNVN vừa phản ánh việc người dân tự xử, đánh chìm một tàu khai thác cát làm 2 người chết ở Quế Võ (Bắc Ninh). Hiện tượng này cũng đang xảy ra ở tỉnh Bắc Giang. Xung đột tự phát giữa người dân và những đối tượng khai thác cát đang ẩn chứa những nguy cơ khó lường.

>> Đốt tàu khai thác cát, 2 người bị chết cháy 

Ảnh minh họa

Đánh chìm tàu hút cát

Khoảng 17h30 ngày 25/12/2009, bất chấp thời tiết giá rét những ngày cuối năm, hàng trăm người dân thôn Vườn, xã Đan Hội (Lục Nam, Bắc Giang) đã kéo nhau ra bờ sông Lục Nam “nghênh chiến” với 4 tàu đang hút cát trái phép. Người mang cuốc thuổng, gậy gộc, người mang dao, kiếm…quyết tâm xua đuổi 4 con tàu. 3 tàu thấy “động” nhanh chóng nhổ neo tháo chạy, 1 tàu “chậm chân” đã hứng trọn cơn thịnh nộ của dân thôn Vườn. Họ hò nhau dùng thuyền nhỏ bơi ra vây bắt tàu. Người cắt neo, người cột thừng vào đầu tàu để bà con đứng trên kéo vào bờ. Mặc dù có sự can thiệp của Công an xã Đan Hội nhưng người dân vẫn quyết định đánh chìm bằng cách bơm đầy nước vào tàu. Khi công an huyện xuất hiện, chiếc tàu hút cát đã chìm nghỉm dưới lòng sông trong sự hả hê của người dân địa phương.

Từ bao đời nay, dòng sông Lục Nam chảy qua địa phận xã Đan Hội mang nặng phù sa bồi đắp thành những dải đất màu mỡ bên triền sông, tạo điều kiện thuận lợi để người dân canh tác. Nhưng mấy năm gần đây, đoạn sông này đã trở thành “đích ngắm” của những tên “cát tặc”. Ông Vũ Trí Hiển, Bí thư Chi bộ thôn Vườn bức xúc nói: “Từ năm 2007 đến nay, hơn chục tàu thuyền lớn nhỏ ở đâu tới ngày đêm hút cát trái phép. Khi đêm đến, đèn trên các tàu thắp sáng, cả đoạn sông sôi động như một...bến cảng. Tiếng máy hút cát ầm ầm, khói mù mịt khiến người dân trong thôn ăn không ngon, ngủ không yên. Từ năm 2008 đến nay, khoảng 7,2 ha diện tích đất canh tác của thôn chạy dọc khúc sông đã bị sạt lở”.

Chính vì thế, mỗi khi có tàu hút cát xuất hiện, nhiều người dân thôn Vườn đã ra xua đuổi, nhưng thường nhận phần “thua”, nên gây bức xúc dồn nén. Ông Vũ Văn Quýt, Phó trưởng Công an xã Đan Hội cho biết: “Do lực lượng mỏng, không chuyên nghiệp, nhiều khi chúng tôi chèo thuyền nhỏ ra đuổi thì "cát tặc" đã nhổ neo chạy mất hoặc dạt sang bờ sông bên kia, thuộc huyện Yên Dũng nên bất lực. Theo ông Vũ Trí Hiển, tình trạng khai thác cát trái phép đã được Phòng TN- MT huyện, CA huyện và xã về giải quyết nhưng chưa có chuyển biến.Chính vì vậy, người dân thôn Vườn tự quyết định giải quyết bằng cách…đánh chìm tàu hút cát!

Đừng để cái sảy nảy cái ung

Cũng may vụ đánh chìm tàu hút cát ở thôn Vườn không gây thiệt hại về người và đang được Công an huyện Lục Nam điều tra. Tuy nhiên, qua đây gióng lên hồi chuông cảnh báo nguy cơ xảy ra xung đột tự phát trong cộng đồng dân cư do mâu thuẫn giữa người dân 2 bên bờ sông với đối tượng hút cát trái phép. Thực tế, không riêng ở thôn Vườn mà nhiều nơi khác cũng đã từng xảy ra những vụ đụng độ tương tự. Đơn cử như ở xã Song Mai (TP Bắc Giang) đã có lúc người dân mang gạch, đá ra ném tàu hút cát. Để đối phó với người dân, đối tượng khai thác cát thuê “đầu gấu” trải bạt sẵn sàng đối phó ngay bãi sông.

Tại khúc sông Thương chạy qua xã Dương Đức (Lạng Giang) cũng đã từng xảy ra những trận "hỗn chiến” giữa người dân thôn Đức Thọ với các đối tượng khai thác cát trái phép trên sông. Mỗi khi có tàu hút cát, rất đông dân trong thôn ùa ra cầm gạch đá ném xuống tàu, thậm chí dùng cả súng chun để bắn vào những tên “cát tặc”. Từ phía dưới tàu, đối tượng đã mang súng hơi “dọa” bắn dân làng…Khi chúng tôi đang thực hiện viết bài này thì liên tiếp nhận được tin báo của người dân thôn Mai Hạ, xã Mai Đình (Hiệp Hòa) phản ánh đang có nhiều tàu khai thác cát trái phép trên dòng sông Cầu chảy qua địa phận thôn, làm sạt lở đất đai hai bên bờ. Nếu chính quyền và ngành chức năng không xử lý nghiêm tình trạng này thì họ sẽ “quyết sống mái một phen” với “cát tặc”.

Trước hết, chính quyền địa phương quan tâm tuyên truyền, giáo dục cho người dân không nên manh động khi tham gia ngăn chặn các tàu thuyền hút cát trái phép. Đồng thời, các cơ quan chức năng phải làm tốt công tác quản lý, vây bắt và xử lý những đối tượng vi phạm. Ông Dương Ngọc Dũng, PGĐ Sở TN- MT tỉnh Bắc Giang nói: “Quan trọng phải vừa gắn trách nhiệm và quyền lợi của chính quyền cấp xã”. Nói cách khác, nếu chỉ yêu cầu các địa phương nơi có dòng sông chạy qua làm tốt song lại không bố trí đủ lực lượng, phương tiện và kinh phí thì khó có thể giải quyết được triệt để hiện tượng trên.