Cán bộ chuyên môn của BQL Dự án tổ hợp Bauxite nhôm Lâm Đồng và Sở Tài nguyên nà môi trường Lâm Đồng đã công nhận việc rò rỉ “hóa chất bauxite” là đúng nhưng việc đền bù cho dân thì còn đang… tính toán
Cả tháng qua, người dân thị trấn Lộc Thắng vô cùng hoang mang vì một thứ nước thải của công trình bauxite Tân Rai (huyện Bảo Lâm, tỉnh Lâm Đồng) có mùi hắc, nhiều bọt và nhờn nhờn tuồn ra bên ngoài khiến cho không chỉ tôm cá trong ao hồ chết hàng loạt mà nhiều vườn cà phê cũng úa lá khi tưới phải nguồn nước này. 
Sự cố nước thải bẩn từ Nhà máy alumin Tân Rai “rò rỉ” ra môi trường bên ngoài làm ảnh hưởng đến đời sống người dân địa phương đã xảy ra suốt tháng qua. “Tuy nhiên, người dân địa phương chúng tôi không dám “kêu”, vì nếu kêu ca, nhỡ bị người khác quy chụp này nọ thì người dân chúng tôi càng khổ” – một hộ dân ở thị trấn Lộc Thắng bộc bạch.
Còn ông Nguyễn Tất Trăng, ở khu 6 thị trấn Lộc Thắng, cho chúng tôi biết một cách dè dặt: “Tôi có vài ao cá nuôi cá rô và trắm. Cả tháng nay tôi phải be bờ chặn dòng để nước thải của nhà máy bauxite Tân Rai không tràn vào ao. Thời gian đầu, vì chưa biết nên cá trong ao của gia đình tôi chết hàng loạt”. Tương tự, theo khảo sát của Phòng Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) Bảo Lâm, hiện có trên 10 hộ dân nuôi cá ở xung quanh nhà máy alumin Tân Rai bị ảnh hưởng xấu bởi nước thải của nhà máy.
Những hộ này phản ánh: Bởi nguồn nước nhiễm độc nên cá nuôi trong ao hồ bị chết hàng loạt. Lúc đầu, người dân không biết nên đã rất tốn kém tiền của để thay nước trong ao. Không chỉ thế, về sau, khi thông tin “nước độc” từ nhà máy bauxite thải ra ngấm vào ao cá được nhiều người biết đến, không còn ai dám mua cá của những hộ dân này về để ăn. “Đúng là thiệt hại chồng lên thiệt hại” – bà Nguyễn Thị Việt (khu phố 6 thị trấn Lộc Thắng, huyện Bảo Lâm) tiếp tục than phiền.
Bà Việt nói: “Ngoài ao cá, gia đình tôi còn sống bằng nghề bơm nước tưới cà phê thuê cho những hộ dân xung quanh. Thời gian gần đây, vì có mưa nên không những người trồng cà phê ít có nhu cầu tưới mà họ còn không dám tưới nguồn nước lấy từ ao hồ trong vùng. Bởi thế, một trong những nguồn thu nhập của gia đình tôi từ việc tưới nước thuê bị triệt tiêu”.
Một cán bộ của Cty TNHH Trà giống Cao Nguyên (khu 6, thị trấn Lộc Thắng) cho biết: “Từ hơn tháng qua, cá trong hồ rộng hơn 20ha của Cty chết trắng đã là một thiệt hại lớn cho đơn vị; ngoài ra, diện tích trà của đơn vị cả mấy chục hecta cũng đang bị đe dọa bởi nguồn nước tưới bị ô nhiễm”.
“Bồi thường thiệt hại cho người dân do sự cố “nước thải độc” của nhà máy sản xuất alumin Tân Rai thải ra môi trường là việc phải làm” – ngày 22/9, Phó Chủ tịch UBND huyện Bảo Lâm Vương Khả Kim khẳng định. Theo thông tin từ Ban quản lý Dự án tổ hợp bauxite nhôm Lâm Đồng, hiện đơn vị cùng chính quyền và các cơ quan, ban ngành địa phương tiến hành khảo sát, tính toán những thiệt hại do “chất độc bauxite” thải ra môi trường để bồi thường cho dân.
“Xung quanh khu vực nhà máy hiện có khoảng trên dưới 200ha cây trồng (cà phê, trà…) và ao cá bị thiệt hại bởi nguồn nước thải của nhà máy alumin Tân Rai. Chúng tôi đã báo cáo sự việc lên Sở TN-MT Lâm Đồng để tìm cách giải quyết”- một cán bộ của Phòng TN- MT huyện Bảo Lâm cho biết. Ông Lương Văn Ngự - Phó GĐ Sở TN- MT Lâm Đồng, nói: “Đây quả là một sự cố đáng tiếc và nhẽ ra không nên xảy ra ở một dự án lớn mang tầm cỡ quốc gia. Tuy nhiên, ngay sau khi được phản ánh, Thanh tra Sở đã vào cuộc!”.
Bước đầu, với sự “vào cuộc” của cơ quan chức năng tỉnh Lâm Đồng, sự cố môi trường ở dự án bauxite nhôm Tân Rai được xác định là đã có một lượng hóa chất độc hại trong sản xuất của nhà máy alumin Tân Rai rò rỉ ra bên ngoài làm ảnh hưởng đến môi trường nước.
Đại diện Ban quản lý Dự án tổ hợp bauxite nhôm Tân Rai (Lâm Đồng) tuy có thừa nhận “đã xảy ra sự cố để một lượng xút tàn dư từ công trình bauxite Tân Rai ngấm vào môi trường bên ngoài” nhưng khi được hỏi cụ thể sự cố như thế nào và cách khắc phục ra sao thì vị đại diện này từ chối khéo: “Hiện vấn đề đã và đang được xử lý. Khi nào khắc phục một cách triệt để, chúng tôi sẽ cung cấp thông tin một cách đầy đủ cho báo chí”.
