Mặc dù còn khoảng 1 tháng nữa mới đến thời điểm thu hoạch vải thiều chính vụ, song năm nay, theo đánh giá của cơ quan chuyên môn tỉnh Bắc Giang, sản lượng vải thiều sẽ tăng gấp đôi. Tuy nhiên, vải thiều sớm thì lại giảm khoảng 10% so với cùng kỳ.
Xã Phúc Hoà, huyện Tân Yên (Bắc Giang) có 350 ha vải thiều sớm, chiếm gần một nửa diện tích vải thiều sớm toàn huyện. Năm nay, theo ước tính của UBND xã, sản lượng vải thiều sớm đạt khoảng 2.200 tấn, giảm 300 tấn so với năm ngoái. Nguyên nhân được xác định là do rét hại kéo dài nên nhiều vườn vải sớm không ra hoa mà phát lộc. Khi vải thiều sớm nở hoa thời tiết vẫn rét đậm nên không đậu quả. Thêm vào đó, thời điểm vải rụng quả sinh lý đợt 1 gặp trời mưa to kèm theo gió giật mạnh nên quả rụng hàng loạt.
Dự kiến, khoảng giữa tháng 6, vải thiều sớm ở xã Phúc Hoà sẽ bước vào đợt thu hoạch rộ. Hiện chính quyền xã đang huy động nhân lực tu sửa đường giao thông liên thôn, xã, bố trí mặt bằng tạo điều kiện thuận lợi cho thương nhân về thu mua vải thiều.
Ông Trương Đức Hợi, thôn Thái Hòa, xã Phúc Hòa (Tân Yên) cho biết, năm nay do thời tiết rét đậm, rét hại kéo dài nên vải thiều sớm ra hoa muộn hơn năm ngoái gần một tháng. Gia đình ông Hợi có gần hai mẫu vải thiều sớm bắt đầu cho thu hoạch, sản lượng ước đạt 3-4 tấn quả. Theo ông Hợi, hiện thương nhân đã thu mua vải chín sớm ở xã Phúc Hòa với giá mua tại vườn khoảng 20 nghìn đồng/kg. So với thời điểm này năm ngoái, giá không có biến động lớn. Tuy nhiên, do giá hàng loạt nguyên liệu đầu vào như phân bón, thuốc trừ sâu đều tăng, cộng với giá nhân công thu hoạch vải tăng gấp đôi năm ngoái, nên người trồng vải kém vui.
Tại hội nghị bàn biện pháp tiêu thụ vải thiều vừa được tổ chức, Sở Công thương Bắc Giang nhận định, sản lượng vải thiều toàn tỉnh Bắc Giang năm nay ước đạt gần 200 nghìn tấn, tăng gấp đôi so với năm trước. Theo đánh giá của các thương nhân chuyên thu mua vải thiều trên địa bàn, năm nay việc tiêu thụ vải thiều có nhiều thuận lợi. Đáng chú ý là thị trường trong nước, nhất là các tỉnh phía Nam đã được khơi thông, nên lượng vải thiều “Nam tiến” sẽ rất tăng nhiều so với cùng kỳ, giảm đáng kể sức ép tiêu thụ lên việc XK sang thị trường Trung Quốc vốn tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Bên cạnh đó, với việc năm ngoái các thương nhân Trung Quốc sang tận nơi thu mua được tạo điều kiện thuận lợi nên năm nay sẽ thu hút một lượng tư thương rất lớn người Hoa sang tiêu thụ vải thiều. Theo đánh giá của cơ quan Hải quan các cửa khẩu mà vải thiều đi qua như Hà Khẩu (Lào Cai), Thanh Thủy (Hà Giang), Tân Thanh (Lạng Sơn)… cho thấy, do được bảo đảm từ phía Trung Quốc nên việc XK rất thuận tiện, giảm thời gian chờ đợi.
Đầu năm nay, một số khu vực trồng vải bên Trung Quốc bị lạnh nên tỷ lệ đậu quả thấp tạo cơ hội cho vải thiều Việt Nam xâm nhập sâu rộng hơn nữa vào thị trường này. Việc Cục Sở hữu trí tuệ cấp văn bằng chỉ dẫn địa lý cho vải thiều cũng đã góp phần nâng cao thương hiệu cho loại quả này.
Nhiều điều mừng, nhưng không ít nỗi lo với người trồng vải năm nay. Ông Đinh Văn Hưng, một trong những người trồng vải có tiếng ở đất Giáp Sơn, Lục Ngạn nhận định: Nhiều khả năng năm nay vải thiều sẽ được mùa nhất trong 9 năm gần đây. Tuy nhiên, với việc hàng loạt các loại vật tư, dịch vụ đều leo thang như giá điện, chi phí vận chuyển, nhân công, bao bì, bảo quản…, thì giá vải thiều sẽ phải giảm đi để có thể tiêu thụ được. Theo tính toán của ông Hưng, giá vải thiều năm nay chỉ đạt trung bình khoảng 8-10 nghìn đồng/kg, bằng nửa năm ngoái. Như vậy, người trồng vải sẽ có một mùa thu hoạch vất vả, chi phí tốn kém trong khi doanh thu hầu như không tăng, mặc dù năng suất, sản lượng tăng.
Ông Bùi Văn Hạnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang cũng cho rằng, việc tổ chức tiêu thụ cho vải thiều hiện nay vẫn khá manh mún, tình trạng tranh mua, tranh bán vẫn diễn ra. Trong khi đó, những yêu cầu về dư lượng thuốc BVTV, phương pháp thu hái, bảo quản… chưa đạt chuẩn nên vải thiều vẫn chưa có được chỗ đứng vững chắc trong hệ thống siêu thị trong nước cũng như trở thành mặt hàng xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc và các nước khác. Điều này cũng ảnh hưởng lớn đến việc tiêu thụ cũng như giá vải thiều năm nay.
