Hưởng ứng Năm du lịch quốc gia 2017- Lào Cai - Tây Bắc, tỉnh Yên Bái khai mạc Năm du lịch Yên Bái năm 2017 tại Quảng trường 19/8 vào tối 19/5. Tiếp đến ngày 20/5 tại đền Đông Cuông (Văn Yên) thực hành tín ngưỡng thờ đạo Mẫu Thượng Ngàn.
 |
| Khách thập phương tới đền Đồng Cuông hành lễ |
Đền Đông Cuông là ngôi đền linh thiêng bậc nhất nằm cạnh bờ sông Hồng, đây là ngôi đền thờ Mẫu Thượng Ngàn và thờ Thần Vệ Quốc cùng các vị anh hùng Hà Đặc, Hà Bổng, Hà Chương đã cùng vua quan nhà Trần trong kháng chiến chống quân Nguyên (1258-1288).
Theo Đại Nam nhất thống chí, đền Đông Cuông thờ Cao Quan Đại Vương, đã có công tìm phương thuốc quí để chữa bệnh cho nhân dân. Đến khi mất lại rất linh ứng, ngầm theo để giúp các vị tướng lĩnh đánh giặc ngoại xâm bảo vệ biên cương, được nhân dân suy tôn, vua phong là “Thần Vệ Quốc”.
Nghĩa quân của dũng tướng Hà Đặc, Hà Bổng, Hà Chương đã sát cánh cùng vua quan nhà Trần đánh đuổi giặc Nguyên suốt dọc sông Hồng. Sau khi thắng trận đã hội quân tại đền Đông Cuông làm lễ mổ trâu cúng tế trời đất, Mẫu Thượng Ngàn và thần linh đã giúp nghĩa quân.
Theo truyền thuyết, có 3 nơi thờ Mẫu Thượng Ngàn, đền Công Đồng Bắc Lệ (Lạng Sơn) là nơi Mẫu Thượng Ngàn hiển linh, đền Suối Mỡ (Bắc Giang) là nơi Mẫu tu tiên luyện đạo, còn Đền Đông Cuông là nơi Mẫu giáng sinh và ngự. Như vậy, đền Đông Cuông là đền thờ chính Mẫu Thượng Ngàn- Mẫu thứ hai trong Tam Tòa Thánh Mẫu.
Lễ đền Đông Cuông có hai lễ chính, lễ thứ nhất vào ngày Mão đầu năm, lễ hội đền Đông Cuông chính thức được mở ra, vật tế thần là một con trâu trắng. Buổi tế lễ bắt đầu từ 0 giờ, con trâu trắng sau khi được tắm rửa sạch sẽ bằng các loại lá thơm rồi treo lên cây mít trước cửa đền; lễ hội thứ hai được tổ chức vào ngày Mão tháng 9 âm lịch hằng năm. Vật tế lễ là gạo mới, cốm xanh và mổ một con trâu đen dâng lễ.
 |
| Ngựa, voi, thuyền mảng của các Thần Vệ Quốc dùng đánh giặc ngoại xâm |
Tham dự thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu năm nay tại đền Đông Cuông có 50 Bản hội hầu đồng từ 11 tỉnh: Hưng Yên, Hà Nội, Lạng Sơn, Bắc Ninh, Hải Phòng, Hải Dương, Nam Định, Thái Bình, Phú Thọ, Cao Bằng và TP. Hồ Chí Minh. Trong đó những nghệ nhân dân gian nổi tiếng có từ 25-50 năm hầu đồng, ví như: Nghệ nhân Nguyễn Thị Kim Thanh có 51 năm đồng; nghệ nhân Nguyễn Thị Miến 84 tuổi thủ nhang đền Chầu Quế (huyện Khoái Châu, Hưng Yên) có 48 năm đồng; nghệ nhân Nguyễn Thị Huệ thủ nhang Sùng Hưng Điện (phường Hiến Nam, TP. Hưng Yên) có 49 năm đồng; nghệ nhân Đỗ Thị Vui, thủ nhang Thiên Tiên Thánh Mẫu Điện (Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội) 40 năm đồng… Trong số 50 Bản hội hầu đồng có Nghiêm Anh Tú, sinh năm 1997 (20 tuổi) đã có 14 năm đồng, Phùng Minh Chiến, sinh năm 1993, thủ nhang Điện Linh Sơn có 16 năm đồng.
Theo chương trình, tối 20/5 khai mạc thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu tại sân khấu chính của đền, giới thiệu và trình diễn lễ phục hầu đồng, 2 thanh đồng là nghệ nhân Đặng Ngọc Anh, thủ nhang Quang Linh Điện (quận Cầu Giấy, Hà Nội) và nghệ nhân Nguyễn Thị Kim Loan, thủ nhang Tân La Vọng Từ (thị xã Hà Đông, Hà Nội) trình diễn 6 giá đồng, tối 21/5 bế mạc nghệ nhân Nguyễn Thị Huệ, bản điện Long Quang Điện (quận Lê Chân, Hải Phòng) trình diễn 3 giá đồng tiêu biểu trong 36 giá đồng.
 |
| Mâm lễ thờ Mẫu Thượng Ngàn |
Trả lời PV Báo NNVN ông Vũ Quang Hải, Chủ tịch UBND huyện Văn Yên, cho biết: Có 36 giá đồng, nếu thực hành cả 36 giá thì không có thời gian, nên các Bản hội chọn một số giá đồng thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng Ngàn vào ngày 20 và 21/5 tại đền chính và tòa Sơn Trang.
Đây là thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng Ngàn, có đông đảo thanh đồng tham gia hầu đồng lớn nhất từ trước tới nay ở đền Đông Cuông và các tỉnh miền núi phía Bắc. Dự kiến du khách và người dân tham gia khoảng 10.000-15.000 người.
