[Bài 5]: Biến lá điều thành phân hữu cơ

Lợi ích kép

Là tỉnh có diện tích cây điều lớn nhất cả nước và từng được xem là loại cây xóa đói giảm nghèo tại địa phương, để tăng năng suất vườn cây, những năm gần đây, người dân nơi đây đã mạnh dạn ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Trong đó, việc đưa màng phủ nông nghiệp ủ lá điều hoai mục làm phân, cải tạo mùn hữu cơ, tăng độ phì nhiêu cho đất… là một trong những giải pháp hiệu quả.

Đến thăm vườn điều trên 10 năm tuổi của gia đình ông Vũ Văn Tấn ở xã Phú Trung, huyện Phú Riềng chúng tôi thật sự ngỡ ngàng trước những cây điều nhờ đủ dinh dưỡng thân và gốc rất to, tán lá rộng và dày ít bị sâu bệnh gây hại, mặt đất tơi xốp không một bóng cỏ.

Ông Tấn cho biết, gia đình ông có 5,5 ha điều, qua tìm hiểu trên sách báo nhận thấy việc ứng dụng màng phủ nông nghiệp mang lại nhiều lợi ích, năm 2013 ông bắt đầu làm thử nghiệm, chỉ trong vụ đầu tiên đã đem lại kết quả tích cực. Theo đó, thay vì đốt như trước đây, vừa gây ảnh hưởng môi trường, đất bị chai cứng do tiếp xúc với nhiệt độ cao, thì nay với việc ứng dụng màng phủ nông nghiệp đã sử dụng hết tàn dư thực vật trong rẫy làm phân bón, cây điều khỏe, sức đề kháng sâu bệnh tốt, năng suất tăng từ 2 đến 3 tạ qua từng năm.

"Khi lá điều rụng xuống đồng loạt, gia đình tôi cào lại theo luống dài phủ Trichoderma và vôi bột để lá, cỏ mau hoai mục. Bộ rễ cây điều cứ thế ăn nổi trên mặt đất, đủ dinh dưỡng nuôi cây khỏe mạnh. Loại màng phủ nông nghiệp cũng giữ cho đất ẩm, hạn chế bị rửa trôi. Nhờ vậy, đất rất tơi xốp, nhiều dinh dưỡng và giảm chi phí đầu tư, đặc biệt khi vào mùa, nhờ sân vườn sạch sẽ, hạt điều rụng xuống tới đâu phơi bày trên mặt đất tới đó, không bị trộn lẫn vào cỏ lá đỡ thất thoát", ông Tấn chia sẻ.

Thấy hiệu quả của mô hình, HTX nông nghiệp - dịch vụ xã Bình Thắng, một trong những HTX chuyên về trồng và canh tác điều lớn nhất huyện Bù Gia Mập cũng mạnh dạn triển khai để thành viên áp dụng vào sản xuất.

Ông Hồ Ngọc Anh - Chủ tịch Hội nông dân, Giám đốc HTX nông nghiệp - dịch vụ xã Bình Thắng cho biết, Bình Thắng có 2.391 ha điều. Toàn xã có 190 hội viên nông dân đã tham gia HTX nông nghiệp, dịch vụ. Đa số là nông dân sản xuất điều theo quy trình hữu cơ kết hợp màng phủ nông nghiệp, vừa giảm chi phí phân bón vừa giúp điều đạt năng suất cao, chất lượng, bán sẽ được giá cao hơn.

“Nhờ quy trình sạch, một số công ty chế biến, xuất nhập khẩu điều trên địa bàn đã mời đối tác nước ngoài đến tham quan, khảo sát trực tiếp tại vườn, nhằm ký hợp đồng mua thường xuyên”, ông Anh phấn khởi nói.

Khuyến khích mô hình

Tương tự, tại huyện Bù Đăng, địa phương có diện tích trồng điều lớn nhất tỉnh với khoảng gần 60 ngàn ha. Để phổ biến rộng rãi cách làm, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Bù Đăng đã xây dựng 29 mô hình tại các xã, thị trấn trong huyện; tổ chức hội thảo, tập huấn, tuyên truyền những lợi ích cho cán bộ hội, nông dân cơ sở. Mỗi mô hình được xây dựng có diện tích 1 ha, kinh phí 4,6 triệu đồng, trong đó Nhà nước hỗ trợ 1,675 triệu, còn lại nông hộ thực hiện mô hình đối ứng. Phương pháp làm đơn giản, tiện lợi, chi phí ít, không độc hại. Màng phủ bán rộng rãi trên thị trường, chi phí thấp.

Kỹ sư nông nghiệp Trần Minh Hiểu, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Bù Đăng cho biết: Những năm qua, người trồng điều thường dọn rẫy trước khi thu hoạch bằng cách xịt thuốc cỏ, phát cỏ, thậm chí lá đốt tại chỗ. Việc xịt thuốc cỏ vừa tốn kém, vừa gây độc hại môi trường và sức khỏe con người. Trong khi đó, dùng màng phủ nông nghiệp có rất nhiều tiện ích là tận dụng được tàn dư thực vật làm phân hữu cơ, cải tạo đất tơi xốp, tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh vật có ích phát triển, điều hòa nhiệt độ, giữ ẩm cho đất, không bị rửa trôi, ngăn ngừa cỏ dại, côn trùng gây hại, giúp cây phát triển tốt.

Bà Lê Thị Ánh Tuyết, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Bình Phước cho rằng, màng phủ nông nghiệp được dùng từ lâu, nhất là đối với các nhà vườn trồng, kinh doanh rau, củ, quả sạch vì đem lại rất nhiều lợi ích. Tuy nhiên, việc dùng màng phủ để ủ lá điều làm phân hữu cơ vẫn chưa được thực hiện nhiều do phần lớn người dân ngại làm, vẫn có thói quen đốt lá, xịt thuốc cỏ, vì vậy không tận dụng được tính ưu việt của nó.

“Thời gian qua, ngành nông nghiệp tỉnh luôn khuyến khích và đẩy mạnh tuyên truyền người dân sáng tạo trong canh tác, tăng cường cải tạo đất bằng các chế phẩm sinh học, hữu cơ thay thế thuốc hóa học. Với Bình Phước là thủ phủ điều của cả nước, kinh tế nông nghiệp chiếm tỷ trọng cao, việc sử dụng màng phủ nông nghiệp trong vườn điều là cách làm cần nhân rộng, góp phần phát triển cây điều bền vững”, Bà Lê Thị Ánh Tuyết nhấn mạnh.