Bánh tráng đỏ lửa

Được biết đến là chiếc nôi của chữ Quốc ngữ, từng có dinh trấn Thanh Chiêm - một thành lũy tồn tại suốt từ thời vùng đất thuộc Chiêm cho đến thời kỳ Pháp thuộc, mảnh đất Điện Phương (Điện Bàn, Quảng Nam) còn có nhiều làng nghề truyền thống như nghề đúc đồng, gỗ mỹ nghệ... trong đó có nghề làm bánh tráng.

Dọc theo những triền đê sông Thu Bồn, không khí Tết đã về từ bao giờ. Dưới những chiếc nón lá nhấp nhô, người dân đang vác từng liếp bánh tráng đi phơi. Những ngôi nhà mái ngói đỏ tươi, khói lam chiều tỏa nhẹ như trên bức tranh quê tĩnh lặng. Từng chiếc lò đất vẫn rực lửa như muốn xua tan đi cái lạnh của những ngày cuối năm.

Những cụ già kể lại rằng, làng bánh tráng Phú Chiêm (xã Điện Phương) tồn tại hàng trăm năm và là nơi có món mỳ Quảng nổi tiếng, từ lâu đã đi vào câu ca, khúc hát của người xứ Quảng. Tô mì Quảng, bánh tráng Phú Chiêm đã tạo nên thương hiệu trên thị trường và được xem như món ăn được yêu thích của châu Á. Chỉ còn chưa đầy 1 tháng nữa mới đến Tết, nhưng không khí nhộn nhịp của làng bánh tráng đã làm vỡ đi cái ảm đạm ngày thường của làng quê yên tĩnh.

Làng bánh tráng xứ Quảng rộn ràng phục vụ Tết

Đều đặn mỗi ngày, từ 5h sáng cho đến 12h trưa, ở mỗi góc nhà của các hộ gia đình, các lò bánh vẫn cháy rực than hồng. Trung bình mỗi ngày, một hộ có thể tráng từ 600 - 800 chiếc bánh. Và mỗi chục bánh có giá từ 20.000 - 50.000 đồng. Cuối năm, được xem là thời điểm để những người làm bánh tráng bận rộn hơn, tấp nập hơn. Có hộ phải “chạy sô” vì nhiều nơi đặt hàng. Chủ yếu là các gia đình ở các vùng lân cận, hoặc những hàng quán ở Đà Nẵng, Hội An vào đặt hàng để lấy bánh.

Muốn làm nghề bánh tráng thì vốn đầu tư không nhiều. Chỉ cần một cái lò đắp đất, hoặc lò xây bằng gạch với ba phần thông nhau. Với chiếc nồi lớn có lớp vải căng mỏng dùng để cho bột vào tráng bánh. Và một chiếc gáo dùng để múc bột, một chiếc đũa tre để trải bánh trên liếp. Nguyên liệu làm bánh chủ yếu là gạo, mè, đường. Và xong mỗi dịp Tết, nghề tráng bánh thường mang lại cho các hộ gia đình khoảng vài chục triệu.

Chị Đinh Thị Liễu (thôn Triêm Trung, xã Điện Phương) cho biết: “Muốn có một chiếc bánh ngon, quan trọng là khâu chọn nguyên liệu, tiếp đến phải có kinh nghiệm làm bánh, và sự nhanh nhẹn khi khuấy bột để bột khỏi đóng cục, chỗ dày chỗ mỏng. Nói chung, đã chọn nghề tráng bánh thì phải chịu khó”.

Tuy “cơn gió” của thời kỳ công nghiệp hóa đang thổi ùa vào các vùng quê Quảng Nam nhưng đâu đó vẫn còn nhiều hộ vẫn gắn bó với đất, với làng, với cái nghề truyền thống mà cha ông để lại. Làng nghề bánh tráng Phú Chiêm không còn đông đúc như những năm trước, với khung cảnh quen thuộc “chồng xay, vợ tráng, con nhặt bánh” nhưng vẫn còn nhiều hộ quyết tâm giữ nghề gia truyền.

Bên cạnh làng nghề bánh tráng Phú Chiêm thì một số làng nghề bánh tráng nổi tiếng khác trên đất Quảng cũng đang tất bật vào mùa như làng nghề bánh tráng Đại Lộc, bánh tráng Hội An, Tam Kỳ, Duy Xuyên... Dọc theo con đường quốc lộ 1A, ngang qua xã Điện Minh, huyện Điện Bàn thấy những liếp bánh dưới trời đông hửng nắng, làm ngập ngừng nhiều bước chân của du khách. Và mỗi khi đến đây, họ không quên mua bánh về để làm quà, giới thiệu cho nhiều bạn bè khác biết đến.

Anh Trần Cảnh Hiệp (thôn 9, xã Điện Minh, huyện Điện Bàn) là một chủ lò có 20 lao động dày kinh nghiệm tráng bánh lâu năm, cho biết: “Cuối năm là thời điểm bận rộn nhất, vì phải đáp ứng đủ số lượng bánh tráng ra thị trường. Bánh tráng là thức ăn không thể thiếu trong các bữa cơm của người Quảng, cả trong những bữa họp mặt hay nhậu nhẹt với bạn bè. Điều làm tôi vui nhất là giữ được nghề truyền thống của cha ông, và giải quyết được việc làm cho các lao động ở địa phương vào những lúc nông nhàn”.