
Cán bộ thú y tiêm vắcxin dại cho chó nuôi tại hộ gia đình ở Phìn Ngan (huyện Bát Xát, Lào Cai). Ảnh: H.Đ.
Bệnh dại diễn biến bất thường
Mới đây, ngày 6/3/2025, Trạm Thú y huyện Bát Xát nhận được thông tin về trường hợp một con chó có biểu hiện bất thường, nghi bị bệnh dại đã chạy vào nhà dân cắn một người tại thôn Chung Trải, xã Phìn Ngan.
Sau đó, người dân xung quanh đã vây bắt, đập chết con chó rồi báo với chính quyền địa phương, cơ quan chuyên môn. Ngay sau khi tiếp nhận thông tin, Trạm Thú y đã cử cán bộ phối hợp với UBND xã Phìn Ngan tiến hành điều tra, xác minh tình hình và lấy mẫu xét nghiệm. Chưa đầy 24h sau (ngày 7/3/2025), Trung tâm chẩn đoán Thú y Trung ương có phiếu trả lời kết quả xét nghiệm số 1143/CĐ-XN cho kết quả mẫu bệnh phẩm dương tính với vi rút dại.
UBND xã Phìn Ngan cũng đã xác định được chủ của con chó bị dại là ông Tần Duần P. ở thôn Láo Sáng.
Theo ông Đào Văn Tâm, phụ trách Trạm Thú y huyện Bát Xát, những trường hợp chó, mèo của bà con ở vùng cao dù nuôi, nhốt hay thả rông đều có nguy cơ nhiễm bệnh dại cao nếu không được tiêm phòng. Các nguồn lây nhiễm có thể đến từ động vật hoang dã dơi, chồn, cầy, cáo... lây nhiễm vào đàn chó nuôi chưa được tiêm phòng vacxin dại.
Qua kinh nghiệm nhiều năm, ông Đào Văn Tâm cho rằng, bệnh dại thường bùng phát mạnh vào mùa hè, khoảng tháng 5-9. Tuy nhiên, hiện nay khi thời tiết đang lạnh, vẫn xuất hiện những trường hợp chó nuôi bị nhiễm bệnh dại.
Trước sự việc nêu trên, Trạm đã báo cáo tình hình dịch với Chi cục Thú y và Bảo vệ thực vật tỉnh Lào Cai, UBND huyện, Phòng Nông nghiệp và Môi trường; làm việc với UBND xã Phìn Ngan để triển khai các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch bệnh động vật trên cạn theo đúng quy định.
Trong đó, tiến hành khoanh vùng ổ dịch, kiểm tra, truy vết, rà soát tổng đàn, tổ chức tiêm phòng triệt để vacxin cho đàn chó, mèo trên địa bàn xã. Đến nay, những đàn chó, mèo của 2 thôn cuối cùng của xã Phìn Ngan đã được tiêm phòng dại đầy đủ.
Cán bộ thú y đã phun khử trùng, tiêu độc tại ổ dịch, khu vực xung quanh và tất cả các thôn trên địa bàn xã; phối hợp cùng địa phương, người dân giám sát chặt chẽ ổ dịch; đồng thời khi phát hiện trường hợp chó, mèo nghi mắc bệnh sẽ lấy mấu xét nghiệm, ngăn dịch bùng phát diện rộng.

Các tổ bắt chó mèo thả rông được nhiều địa phương triển khai tại Lào Cai. Ảnh: H.Đ.
Bắt nhốt chó mèo thả rông, xử phạt chủ
Từ đầu năm đến nay trên địa bàn huyện Bát Xát đã xảy ra dịch dại liên tiếp tại 3 xã gồm: Trung Lèng Hồ, Phìn Ngan và Bản Xèo, nguy cơ bệnh dại xâm nhiễm vào các địa phương khác là rất cao.
Để khống chế lây lan dịch dại, theo bà Bàn Thanh Thảo, Phó Chủ tịch UBND huyện Bát Xát, huyện đã yêu cầu các địa phương, cơ quan chuyên môn tăng cường công tác tuyên truyền trên loa phát thanh, đài, họp thôn nhằm nâng cao nhận thức cho người dân về mức độ nguy hiểm của dịch bệnh; thực hiện nghiêm việc khai báo với chính quyền địa phương, cơ quan chuyên môn khi chó, mèo có biểu hiện ốm, chết không rõ nguyên nhân, không vận chuyển, bán chạy hay giết mổ chó, mèo mắc bệnh...
Đồng thời, thành lập các tổ, đội bắt giữ chó, mèo thả rông; xử lý chủ vật nuôi không chấp hành tiêm phòng vacxin dại, thả rông chó, mèo theo Nghị định số 90/2017/NĐ-CP ngày 31/7/2017 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thú y và Nghị định số 04/2020/NĐ-CP ngày 03/01/2020 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 90/2017/NĐ-CP.
Thống kê toàn quốc từ đầu năm 2025 đến nay của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các loại dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trên đàn gia súc, gia cầm đã xảy ra tại nhiều địa phương gồm: 6 ổ dịch cúm gia cầm tại 4 tỉnh, 38 ổ dịch bệnh dịch tả lợn Châu Phi tại 20 tỉnh, 9 ổ dịch lở mồm long móng tại 7 tỉnh, 4 ổ dịch bệnh viêm da nổi cục tại 4 tỉnh, 44 ổ dịch bệnh dại trên động vật tại 21 tỉnh và đã có 19 người tử vong vì bệnh dại tại 12 tỉnh.
Trong đó, trên địa bàn tỉnh Lào Cai xảy ra 2 ổ dịch lở mồm long móng và 7 ổ dịch bệnh dại động vật và có 1 người tử vong vì bệnh dại.
Trước tình hình nêu trên, tỉnh Lào Cai cũng như nhiều địa phương đã triển khai ngay công tác tiêm phòng vacxin gia súc, gia cầm, đàn chó kỳ I năm 2025 từ ngày 14/3/2025 và tháng vệ sinh tiêu độc khử trùng đợt 1 trên địa phương mình đảm bảo chất lượng, hiệu quả; đồng thời, UBND tỉnh yêu cầu xử lý nghiêm theo quy định các trường hợp không chấp hành việc tiêm phòng vacxin cho đàn vật nuôi, đặc biệt là tiêm phòng vacxin dại cho chó, mèo. Thường xuyên rà soát, tiêm phòng bổ sung, tránh bỏ sót chó, mèo thuộc diện tiêm phòng…
Theo ông Đào Văn Tâm, phụ trách Trạm Thú y huyện Bát Xát, công tác tiêm phòng cho đàn chó, mèo gặp nhiều khó khăn, nhất là ở vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, bà con chủ quan không tiêm phòng cho vật nuôi. Hiện tượng thả rông chó, mèo, không xích nhốt khá phổ biến… gây khó khăn cho công tác tiêm phòng cũng như nguy cơ cao nhiễm các loại dịch bệnh.