Nông dân xã An Hải (huyện Tuy An) thu hoạch sắn. Ảnh: Lê Trâm.
Cùng với thu hoạch, nông dân trồng vụ sắn mới thì bệnh khảm lá tiếp tục “hành hạ”. Đây là năm thứ 3 liên tiếp bệnh bệnh khảm lá gây hại cây trồng này.
Diện tích tăng, năng suất giảm
Ông Nguyễn Văn Tấn, ở xã Sơn Định (huyện Sơn Hòa) cho hay: Tôi trồng 1ha sắn nhưng thời gian qua sắn gặp nắng hạn nên chết gần một nửa, diện tích còn lại thu hoạch cân được 5 tấn, tôi bán xô tại ruộng 1.600 đồng/kg. Giá sắn tươi hiện nay bán tại nhà máy là 1.900 đồng/kg loại 30 chữ bột, nhưng do sắn bị nắng hạn khó đạt được độ bột nên tôi bán xô.
Còn ông Bùi Văn Tiến, ở xã Sơn Long (huyện Sơn Hòa) thu hoạch 1,8ha sắn nhưng chỉ cân được 20 tấn. “Thường năng suất sắn vùng này trung bình đạt 21 tấn/ha, nhưng do nắng hạn, bệnh khảm lá gây hại nên năng suất giảm. Vụ này nhà tôi mất gần 10 tấn sắn củ”, ông Tiến nói.
Bà Trần Thị Hiền, nông dân trồng sắn xã xã Đức Bình Tây (huyện Sông Hinh) cho hay: Mấy năm trước đất gò đồi nhà tôi trồng mía nhưng do mía hạ giá nên chuyển sang trồng sắn. Mới đây tôi thu hoạch 0,5ha sắn, ước 6 tấn, thấp một nửa so với năm ngoái. Nguyên nhân là do sắn trồng cao gang tay người lớn thì gặp nắng hạn kéo dài 7 tháng, cây sắn chậm phát triển. Đến khi gặp mưa thì sắn lại bị khảm lá, đọt xoăn, củ nhỏ.
Ông Nông Văn Trình, Chỉ tịch UBND xã Đức Bình Tây, cho biết: Vùng trồng sắn của xã trên gò đồi không có nước tưới nên phụ thuộc vào thời tiết. Năm qua nắng hạn kéo dài nên sắn không phát triển, một số diện tích bị khảm lá dẫn đến năng suất giảm mạnh, nông dân cũng thất thu.
Trước đó, năm 2018 giá mía thấp nên đến năm 2019, nông dân chuyển đổi sang trồng sắn thì gặp nắng hạn cây sắn không phát triển. Tại huyện Sông Hinh, niên vụ 2019-2020, nông dân trồng 11.000ha sắn, tăng 22,2% so với niên vụ trước, thế nhưng cuối vụ năng suất giảm.
Theo Sở NN-PTNT, niên vụ sắn 2019- 2020, nông dân tỉnh trồng 28.181ha, tăng 14,2% so với niên vụ trước. Năng suất 20,8 tấn/ha, giảm 1,2% so với năm 2018. Cũng niên vụ sắn 2019- 2020, toàn tỉnh có 4.015ha sắn bị nắng hạn mất trắng.
Bệnh khảm lá đeo bám
Thống kê của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Phú Yên, hiện bệnh khảm lá virus gây hại với diện tích 1.602ha, trong đó nhiễm nặng 323ha. Đây là năm thứ 3 liên tiếp bệnh khảm lá virus gây hại vùng trồng sắn trong tỉnh.
Tại huyện Đồng Xuân, bệnh khảm lá virus gây hại lây lan với diện tích 744ha, trong đó diện tích nhiễm nặng 238ha, giai đoạn cây con phát triển thân, lá.
Ông Bùi Văn Tứ, Trưởng trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật huyện Đồng Xuân cho hay, bệnh khảm lá virus gây hại vùng trồng sắn trên các xã trên địa bàn huyện là do nông dân sử dụng giống sắn đã nhiễm bệnh.
Thời gian qua, ngành nông nghiệp huyện đã tuyên truyền vận động thông qua các lớp tập huấn không sử dụng giống nhiễm bệnh trồng. Khi sắn nhiễm bệnh, để phòng chống trước mắt phải tiêu hủy diện tích sắn đã bị nhiễm.
Tại huyện Sơn Hòa, bệnh khảm lá virus gây hại lây lan với diện tích 150ha, trong đó diện tích nhiễm nặng 20ha, giai đoạn cây con phát triển thân, lá, tập trung tại các xã xã KRông Pa, Ea Chà Rang, Suối Trai, Sơn Phước, Sơn Hội, Phước Tân, Cà Lúi, Sơn Nguyên, Suối Bạc và thị trấn Củng Sơn.
Năng suất sắn giảm mạnh do cây sắn mắc bệnh khảm lá. Ảnh: Lê Trâm.
Còn tại huyện Sông Hinh, bệnh khảm lá virus gây hại lây lan lên đến diện tích 650ha, trong đó diện tích nhiễm nặng 50ha, tập trung tại các xã Đức Bình Đông, Ea Ly, Ea Lâm, Ea Bá, Ea Bia, Ea Bar, Ea Trol và thị trấn Hai Riêng.
Tại huyện Tây Hòa, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Phú Yên ghi nhận, bệnh khảm lá gây hại với diện tích 58ha và có khả năng tăng về diện tích lẫn tỉ lệ bệnh vì hiện nay nông dân sử dụng giống nhiễm bệnh từ vụ trước để trồng mới.
Trước việc bệnh khảm lá virus đeo bám, diện tích nhiễm nặng thì nhổ bỏ đốt tiêu hủy, nhiễm nhẹ thì năng suất giảm, vì vậy nông dân chuyển sáng trồng cây trồng khác. Ông Phan Văn Long, ở xã Hòa Phú (huyện Tây Hòa), chia sẻ: Năm rồi tôi trồng sắn nhưng do nắng hạn, bệnh khảm lá đeo bám cây sắn dẫn đến thất thu nên năm nay chuyển sang trồng đậu phộng, bắp.
Theo kế hoạch của Sở NN-PTNT, niên vụ sắn 2020-2021, diện tích sắn là 26.710ha, năng suất bình quân sắn củ đạt 21,4 tấn/ha, sản lượng sắn củ đạt 49,23 vạn tấn. Đến thời điểm hiện nay nông dân trồng 13.059 ha, giảm 4,5%, so với cùng kỳ vụ trước. Số diện tích sắn giảm, nông dân chuyển sang trồng bắp, đậu phộng, theo đó đậu phộng nông dân trồng 285ha, tăng 3,07%; bắp 1.180ha, tăng 2,61%.
Theo T.S Nguyễn Trọng Tùng, Giám đốc Sở NN-PTNT, diện tích sắn canh tác của từng hộ trên vùng đất manh mún, địa hình không bằng phẳng, tầng canh tác nhiều nơi còn xen lẫn với sỏi, đá. Hiện nay bệnh khảm lá sắn tiếp tục phát sinh và gây hại trong niên vụ mới. Diện tích sắn khi bị bệnh khảm lá gây hại thì không cho năng suất, thiệt hại lớn về kinh tế. Trong khi đó, bệnh khảm lá đang lây lan nhanh; để phòng chống trước mắt phải tiêu hủy diện tích sắn đã bị nhiễm.
Theo T.S Nguyễn Trọng Tùng, Giám đốc Sở NN-PTNT: Các địa phương cần tuyên truyền, vận động nông dân không sử dụng giống sắn đã bị nhiễm bệnh từ vụ trước, giống từ vùng bị nhiễm bệnh để trồng mới. Các địa phương hường xuyên tuyên truyền, vận động nông dân tiêu hủy những cây sắn có biểu hiện bệnh khảm lá, phun trừ bọ phấn trắng ngừa lây lan.
