Nghệ thuật phát triển công nghệ quốc phòng của Israel
Trong những năm đầu, quân đội Israel (IDF) thường sử dụng vũ khí mua được từ các quốc gia phát triển châu Âu như Anh và Pháp. Đặc biệt là mối quan hệ với Pháp, vì vậy Israel đã mua được cả máy bay chiến đấu Mirage kèm theo hỗ trợ kỹ thuật cho chương trình hạt nhân của Israel. Những máy bay tiêm kích Mirage này đã trở thành vũ khí lợi hại của Không quân Israel (IAF) trong cuộc Chiến 6 ngày năm 1967. Nhờ vũ khí trên, Israel đã tiêu diệt phần lớn lực lượng không quân của các nước láng giềng trong những giờ đầu tiên diễn ra chiến sự.
  |
| Máy bay IAI Nesher và IAI Kfir của Israel |
Đến năm 1967, Pháp áp đặt lệnh cấm vận vũ khí đối với Israel, khiến Tel Aviv bất ngờ. Trong hoàn cảnh này, người Do Thái đã nghĩ ra phương án đơn giản là "copy" những gì họ cần. Israel đã mua lại các bản thiết kế kỹ thuật của Mirage thông qua gián điệp. Kết quả, hai máy bay chiến đấu là IAI Nesher và IAI Kfir ra đời. Máy bay sau sử dụng động cơ công suất lớn của Mỹ và đã thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng cho IAF. Về sau, cả hai máy bay đều được xuất khẩu thành công sang một số nước như Argentina, Colombia, Ecuador và Sri Lanka.
Việc đầu tư nói trên đã giúp thúc đẩy ngành hàng không Israel phát triển. Sau đó, Israel tiếp tụ nâng cấp nhiều vào máy bay nước ngoài khác như Phantom F-4 vào cuối thập niên 60 và Eagles F-15 giữa thập niên 70 ở thế kỷ trước. Cũng trong thời gian trên, nhờ học được thêm nhiều kinh nghiệm của nước ngoài, Israel bắt tay vào sản xuất Lavi. Lavi là chiến đấu cơ đa năng hạng nhẹ có thể thay thế cho Eagles F-15 mà Israel mua từ Mỹ, đồng thời lấp đầy nhưng điểm yếu của Viper F-16. Lavi có thể cạnh tranh trực tiếp với chiến đấu cơ F-16, khi Mỹ không được phép xuất khẩu loại máy bay này.
Tháng 8 năm 1987, nội các Israel đã quyết định ngừng phát triển Lavi, việc này gây tranh cãi ngay trong chính phủ. Thay vào đó, Israel đã mua được một số lượng lớn F-16 của Mỹ. Tuy nhiên, việc ra đời Lavi đã giúp hạn chế triển vọng xuất khẩu F-22 Raptor. Phía Mỹ lo ngại Israel có thể đã chia sẻ công nghệ Lavi (và có thể cả F-16) với Trung Quốc dẫn tới việc Trung Quốc sản xuất được chiến đấu cơ J-10), điều này làm cho Quốc hội Mỹ cấm xuất khẩu F-22 nhằm ngăn ngừa Israel và một số nước khác "copy" công nghệ Raptor.
Các phương án lựa chọn khác
Thay vì sản xuất máy bay chiến đấu riêng, Israel đã chọn cách nâng cấp máy bay mua được từ Mỹ như F-15I "Thunder" và F-16I "Storm". Cả hai máy bay này đã được nâng cấp để tăng phạm vi hoạt động và cải tiến hệ thống điện tử, cho phép IAF có thể đạt được hiệu quả tác chiến tối ưu ở khoảng cách rất xa căn cứ. F-15I, một biến thể của F-15E Strike Eagle, là nền tảng tấn công tầm xa quan trọng nhất của IAF. Chưa hết, IAF còn tiến hành nâng cấp chiến đấu cơ F-35 Joint Strike Fighter để phù hợp cho các nhiệm vụ của Israel, kể cả nâng cấp phần mềm tiên tiến nhất .
 |
| Mặc dù vắng mặt Lavi, nhưng công nghệ hàng không của Israel vẫn đứng đầu khu vực |
Mặc dù không có mặt của Lavi, nhưng công nghệ hàng không của Israel vẫn đứng đầu khu vực, hậu thuẫn cho nền kinh tế dân sự. Chính sách công nghiệp của Israel tập trung vào mục tiêu đổi mới công nghệ cao tạo điều kiện cho cả quốc phòng lẫn kinh tế dân sự. Chiến lược hàng không hiện tại của Israel phụ thuộc vào sức khoẻ mối quan hệ với Hoa Kỳ. Israel cũng đã tính đến tình huống liên minh Mỹ-Israel có thể tan rã. Lo ngại về bị đánh cắp công nghệ như diễn ra đối với F-22 buộc Mỹ đã ngừng xuất khẩu Raptor, nhưng điều đó không làm mất đi mối quan hệ chung. Và ngay cả khi điều này xảy ra thì Israel vẫn phải phải tìm tới các đối tác khác thay Mỹ. Sự thành thạo công nghệ đã giúp cho ngành hàng không Israel luôn đứng vững trong mọi hoàn cảnh, kể cả tình huống xấu nhất.
