Cà hôi còn gọi là cây la, La rừng, Ngoi, Chìa vôi, Toong muốc, Phô hức (Tày), Co sà lang (Thái), Sung mou (Luang prabang – Lào)… Tên khoa học là Solanum verbascifoloum L. (Solanum pubescens Roxb hay Solanum erianthum Don), thuộc họ Cà (Solanaceae).
Là loại cây mọc hoang ở những vùng rừng núi và Trung du nước ta như Hà Giang, Hòa Bình, Cao Bằng, Lạng Sơn… ngay ở Hà nội cũng có. Cây nhỏ hoặc nhỡ cao chừng 2,5m đến 5m. Thân hình trụ, khi vỏ thân non có màu xanh phủ một lớp lông che chở. Toàn cành lá phủ một lớp lông dày hình sao màu vàng nhạt hoặc vàng xám. Quả nhỏ mọng hình cầu, màu xanh, khi chín có màu vàng, đường kính 6mm, hạt nhiều có vân mạng, đường kính 2mm. Mùa hoa vào tháng vào tháng 3 – 6, quả từ tháng 7 – 10 hằng năm.
Bộ phận dùng làm thuốc là lá tươi thu hái quanh năm. Ngoài ra còn đào rễ dùng trong 4 mùa, thái mỏng phơi hay sấy khô. Thuốc có công dụng chữa lòi dom, hắc lào, trị lao hạch, trĩ…; trị sán ở trâu bò. Tại Malaysia còn dùng nước sắc rễ cà hôi chữa trị cơn đau nguy kịch của người và rối loạn sau bữa ăn. Cũng ở nước này còn dùng lá cà hôi tươi giã nát rịt vào hai bên thái dương trị đau đầu (theo Burkill & Haniff, 1930. Gard Bul S.S. 6.226). Trong thú y người ta còn dùng lá thái nhỏ cho vào lỗ mũi để trị bệnh sổ mũi ở ngựa. Nhiều nước khác còn dùng lá cà hôi để chữa trị tiểu tiện đục và ra khí hư ở phụ nữ.
Để áp dụng và tham khảo dưới đây xin giới thiệu những phương thuốc trị liệu các bệnh chứng có dùng cây cà hôi.
* Chữa đau đầu: Lấy lá cà hôi tươi giã nát rồi rịt vào 2 bên thái dương, băng giữ để không bị rơi.
* Chữa lòi dom (thoát giáng): Lấy lá tươi ngắt bỏ cuống và gân lá. Giã nát rồi sao nóng rịt vào chỗ dom lòi ra. Hoặc có thể để nguyên lá úp vào hậu môn; cũng có thể nướng cháy lá rồi vo lại nhét vào hậu môn. Nên làm vào buổi tối trước khi đi ngủ để tránh sau khi dùng thuốc không đi lại.
* Chữa trĩ và hạch sưng: Lấy lá cà hôi rửa sạch, giã nát, sao nóng đắp vào chỗ trĩ sau khi đã rửa sạch hoặc vào hạch băng giữ lại. Tốt nhất nên đắp thuốc vào tối hằng ngày.
* Chữa hắc lào, ghẻ lở: Lấy lá cà hôi tươi, vò lấy nước chấm vào chỗ bị hắc lào sau khi đã rửa sạch hay nơi ghẻ lở.
* Chữa sán trâu và bò: Dùng lá cà hôi nấu nước cho trâu bò uống.
