Cổng chợ du lịch Phố Mới (Lào Cai). Ảnh: H.Đ
Thoả thuận một đằng, làm một nẻo
Năm 2015, UBND tỉnh Lào Cai cho HTX đầu tư xây dựng và khai thác quản lý chợ Cường Phát (HTX Cường Phát, do ông Nguyễn Hữu Cường làm giám đốc) thuê khu đất rộng gần 11.000m2 (là mặt bằng chợ Phố Mới) với thời hạn 70 năm. HTX Cường Phát trả tiền thuê đất hằng năm theo đơn giá chỉ 216.000 đồng/m2/năm (thời gian ổn định đơn giá thuê đất là 5 năm).
Việc HTX Cường Phát thuê đất để đầu tư xây dựng lại chợ Phố Mới thành chợ du lịch Phố Mới hiện đại hơn.
Đặc biệt, chợ mới có 64 ki ốt dạng shophouse được xây 3 tầng, sử dụng toàn bộ mặt tiền bao quanh bên ngoài chợ, HTX Cường Phát được quyền khai thác. Còn lại hơn 500 ki ốt bên trong lõi chợ sẽ dành cho các tiểu thương (đang kinh doanh tại chợ cũ) thuê lại sau khi chợ mới xây dựng xong…
Trước khi xây dựng, HTX Cường Phát tổ chức nhiều cuộc đối thoại, thoả thuận và thống nhất cam kết với các hộ kinh doanh tại chợ. Theo đó, 2 bên có biên bản thống nhất đơn giá thuê địa điểm kinh doanh tại chợ mới là 80.000 đồng/m2/tháng (chưa có hệ số thuận lợi K – tuỳ vào vị trí kinh doanh), duy trì trong 5 năm; 5 năm tăng giá một lần không vượt quá 10%/năm.
Biên bản trên được ký ngày 31/10/2016 với đại diện các bên và UBND TP. Lào Cai ký, đóng dấu để làm căn cứ pháp lý sau khi xây dựng chợ xong sẽ áp dụng mức giá đã cam kết. Sau đó, các tiểu thương di chuyển sang chợ tạm để HTX Cường Phát triển khai xây dựng.
Năm 2019, sau khi chợ mới xây dựng lên hình hài, chưa hoàn thiện, HTX Cường Phát liên tiếp ra các thông báo ban hành kế hoạch nộp tiền và ký hợp đồng sử dụng địa điểm kinh doanh tại chợ mới. Và vướng mắc giữa 2 bên phát sinh từ đây khi HTX Cường Phát điều chỉnh giá thuê mặt sàn ki ốt cao hơn cam kết ban đầu.
Gần nhất, ngày 10/11/2020, HTX Cường Phát tổ chức họp trưởng ngành hàng và ban hành kế hoạch ký hợp đồng thuê địa điểm kinh doanh. Theo đó, HTX Cường Phát chỉ đưa ra 2 phương án để các hộ kinh doanh lựa chọn gồm: Mua cả chu kỳ dự án là 64 năm với mức giá cho thuê là 50.000 đồng/m2/tháng (chưa tính hệ số thuận lợi); hoặc mua 10 năm với mức giá thuê là 205.000 đồng/m2/tháng.
HTX Cường Phát còn thông báo thời gian ký hợp đồng từ ngày 14/11-4/12/2020. Qua thời hạn nêu trên những hộ tiểu thương đã bốc thăm nhưng không đến ký hợp đồng, không thực hiện nghĩa vụ tài chính xem như không có nhu cầu kinh doanh. HTX sẽ ưu tiên bố trí cho các hộ có nhu cầu thật sự…
Vỉa hè góc chợ du lịch Phố Mới ngổn ngang đất cát (Lào Cai). Ảnh: H.Đ
UBND tỉnh Lào Cai đã ra văn bản chỉ đạo số 459 UBND – KT ngày 12/2/2020 đề nghị HTX Cường Phát thực hiện giá cho thuê địa điểm kinh doanh theo cam kết với các hộ kinh doanh cũ tại chợ…
Coi thường chỉ đạo của UBND tỉnh Lào Cai
Theo tiểu thương, đây không phải lần đầu tiên HTX Cường Phát ra thông báo, kế hoạch như nêu trên. Việc phải mua cả chu kỳ dự án 64 năm, lên tới hàng trăm triệu đồng/ki ốt là ngoài khả năng tài chính của bà con. Mặt khác, họ cho rằng, có nhiều người đã già cũng không thể sống lâu tới hơn 60 năm nữa để buôn bán ngoài chợ.
Trong khi đó, căn cứ vào Nghị định số 02/2003/NĐ-CP ngày 23/12/2003 của Chính Phủ về phát triển quản lý, ngày 17/4/2017, UBND tỉnh Lào Cai có quyết định số 14/2017QĐ-UBND có quy định về quản lý, kinh doanh và khai thác chợ trên địa bàn, nêu rõ: Địa điểm kinh doanh cho thương nhân thuê để sử dụng kinh doanh thông qua hình thức bốc thăm vị trí theo phương án tài chính được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Đối tượng được bốc thăm là các thương nhân đã thuê địa điểm trước khi đầu tư xây dựng mới chợ và các hộ phải giải toả di rời do đầu tư nâng cấp, xây mới chợ có nhu cầu thuê địa điểm kinh doanh trong chợ. Loại này có thời hạn từ 5 đến 10 năm và thanh toán một lần trước khi nhận địa điểm kinh doanh.
Vì vậy, những tiểu thương cho rằng, HTX Cường Phát là đơn vị đầu tư xây dựng chợ nhưng phải tuân thủ mọi quy định về phát triển quản lý chợ của Chính Phủ và quyết định của UBND tỉnh Lào Cai. Song tại sao, HTX Cường Phát tự đưa ra quy định riêng của mình, không thực hiện cam kết và gây sức ép với các hộ kinh doanh, tạo nên làn sóng phẫn nộ giữa nhà đầu tư và những hộ kinh doanh tại chợ.
