Chuối Việt Nam đang gia tăng thị phần ở thị trường Trung Quốc. Ảnh: Sơn Trang.
Cách đây hơn 1 năm, vào ngày 1/11/2022, Bộ NN-PTNT Việt Nam và Cơ quan Hải quan Trung Quốc đã ký Nghị định thư về việc xuất khẩu chuối tươi từ Việt Nam sang Trung Quốc.
Thông tin từ Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), cho thấy, việc ký kết Nghị định thư đã mang đến mức tăng trưởng đáng kể cho quả chuối Việt Nam vào thị trường Trung Quốc.
Cụ thể, trong 10 tháng đầu năm nay, Việt Nam là thị trường cung cấp chuối lớn thứ 2 cho Trung Quốc. Số liệu của Cơ quan Hải quan Trung Quốc cho thấy, trong 10 tháng năm 2023, chuối Việt Nam nhập khẩu vào Trung Quốc đạt 412 nghìn tấn, tăng 2,3% so với cùng kỳ năm 2022.
Trong khi tăng nhập khẩu chuối Việt Nam, thì Trung Quốc lại giảm nhập khẩu chuối từ các nước Đông Nam Á khác (Philippines giảm 8,7% về lượng; Campuchia giảm 26,9%; Lào giảm 42,8%). Nhờ vậy, trái chuối Việt Nam đã có sự gia tăng đáng kể về thị phần ở thị trường Trung Quốc, chiếm 28,2% tổng lượng trái chuối Trung Quốc nhập khẩu trong 10 tháng năm 2023, tăng 2,6 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2022, tăng 7,3 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2021.
Cục Xuất nhập khẩu nhận định, tiềm năng xuất khẩu của trái chuối tươi và chế biến còn rất lớn vì loại trái cây này cho thu hoạch quanh năm. Diện tích trồng chuối của Trung Quốc đang giảm do chi phí vật tư nông nghiệp đầu vào, chi phí thuê đất và lao động tăng trong khi dịch bệnh xuất hiện khiến cây trồng này kém hiệu quả.
Trung Quốc nhập khẩu trái chuối nhiều nhất từ thị trường Philippines và Việt Nam trong 10 tháng năm 2023. Lượng nhập khẩu từ 2 thị trường này chiếm 67,1% tổng lượng trái chuối nhập khẩu vào Trung Quốc. Trong đó, Trung Quốc tăng tỷ trọng nhập khẩu chuối từ Việt Nam và giảm tỷ trọng nhập khẩu chuối từ Philippines. Trung Quốc đang có xu hướng tăng nhập khẩu trái chuối từ thị trường Việt Nam bởi thuận lợi về vị trí địa lý. Đây là điều kiện thuận lợi để Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu chuối sang Trung Quốc.
Chuối xuất khẩu trồng ở Đồng Nai. Ảnh: Sơn Trang.
Tuy nhiên, các vùng trồng chuối xuất khẩu của Việt Nam cần tăng cường quản lý, giám sát mã vùng trồng, mã cơ sở đóng gói chuối xuất khẩu sang Trung Quốc. Bởi trong thời gian qua, nhiều lô chuối Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc bị phát hiện có đối tượng kiểm dịch thực vật, dẫn tới việc nhiều mã vùng trồng, mã cơ sở đóng gói bị đình chỉ, qua đó ảnh hưởng không nhỏ tới giá chuối cũng như hoạt động xuất khẩu chuối. Ngoài chuối, một số loại trái cây khác xuất khẩu sang Trung Quốc như sầu riêng, mít, xoài … cũng bị cảnh báo vì nhiễm đối tượng kiểm dịch thực vật
Theo Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Hoàng Trung, sau khi có cảnh báo từ Trung Quốc, Bộ NN-PTNT đã lập tức thông báo cho các chi cục trồng trọt và bảo vệ thực vật ở các địa phương có mã số vùng trồng vi phạm để xác định, xem xét, tìm hiểu các nguyên nhân và có biện pháp khắc phục ngay, không chỉ với con rệp sáp mà còn cả những đối tượng kiểm dịch thực vật khác như ruồi đục quả …
Nhiều địa phương đã tích cực vào cuộc khắc phục tình trạng nhiễm đối tượng kiểm dịch thực vật trên chuối. Chẳng hạn, tại Đồng Nai, nhiều trang trại, cơ sở đóng gói đã tăng cường nhân công, máy xịt nước cao áp … để loại bỏ hoàn toàn soát rệp sáp trên trái chuối. Nhờ vậy, đến nay, có nhiều mã số đã khắc phục được vi phạm, các mã số khác đang tiếp tục khắc phục.
Để giữ uy tín, thị trường cho trái cây xuất khẩu Việt Nam, Bộ NN-PTNT cũng đã chỉ đạo các cục chuyên ngành, trong trường hợp các mã số đã vi phạm tiếp tục phát hiện có sai phạm, thì tiến tới sẽ cho dừng, thậm chí là thu hồi lại mã số.
Thứ trưởng Hoàng Trung nhấn mạnh, phải làm quyết liệt như vậy để đảm bảo rằng các mã số sau vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói đều phải đáp ứng được các yêu cầu về kiểm dịch thực vật cũng như an toàn thực phẩm quy định trong các Nghị định thư. Không để cho vì một vài mã số vi phạm mà có thể dẫn tới việc Trung Quốc dừng nhập khẩu một mặt hàng nào đó, thậm chí là cả các mặt hàng khác do họ đánh giá năng lực hệ thống quản lý của chúng ta yếu kém, không đáp ứng được yêu cầu của họ.
