Chuyện giờ mới kể ở vựa măng tre Bát Độ

Khi dân "dọa" chở măng đổ ở nhà cán bộ

Năm 2003, trên địa bàn huyện Trấn Yên trồng được 60ha tre Bát Độ, năm 2004 trồng thêm được 100 ha..., cứ vậy, mỗi năm trồng thêm hơn 100ha, diện tích tre ngày càng được mở rộng. Cây lạ, đất tốt, khí hậu phù hợp nên đến năm 2005, những ngọn măng đầu tiên đã xuất hiện. Lúc này, một câu hỏi lớn được đặt ra với cấp ủy, chính quyền và người dân của huyện Trấn Yên là “bán măng ở đâu?”.

Bài liên quan

'Cây hạnh phúc' của người Trấn Yên

Để trả lời câu hỏi đó, Chủ tịch UBND huyện Trấn Yên lúc ấy là bà Nguyễn Thị Huấn cùng các thành viên trong Ban quản lý dự án tre Bát Độ của huyện đã quyết định thành lập đoàn công tác tới các tỉnh như Hòa Bình, Hải Dương, Hà Giang để tìm doanh nghiệp thu mua sản phẩm măng, hoặc nếu không tìm được doanh nghiệp tiêu thụ thì học tập các biện pháp sơ chế, bảo quản sản phẩm để bán tại các chợ trong tỉnh, trong huyện.

Rất may mắn, trong chuyến công tác tại Hải Dương, đoàn đã gặp gỡ doanh nghiệp Vạn Đạt (một công ty hoạt động trong lĩnh vực thu mua, sơ chế măng xuất khẩu). Sau đó, trực tiếp bà Nguyễn Thị Huấn đã mời doanh nghiệp lên tham quan vùng nguyên liệu tre Bát Độ của huyện.

Bà Nguyễn Thị Huấn nhớ lại: “Trồng tre đã vất vả, nhưng câu chuyện bán măng lại là vẫn đề phải trăn trở hơn rất nhiều. Đã có những hộ dân "dọa" rằng, nếu không bán được măng thì sẽ thuê ô tô chở măng đến nhà lãnh đạo huyện để đổ! Chính vì vậy, nỗi lo tiêu thụ măng lúc đó là của cả người dân, chính quyền các xã và lãnh đạo huyện.

Lãnh đạo huyện và Ban quản lý tre Bát Độ của huyện đã đưa đại diện của Công ty TNHH Vạn Đạt đi khảo sát vùng nguyên liệu ở một số xã và Công ty đã đồng ý ký hợp đồng nguyên tắc tiêu thụ sản phẩm măng. Từ đó đến nay, Công ty đã trở thành doanh nghiệp tiêu thụ chính, ổn định sản phẩm măng tre Bát Độ giúp bà con nông dân yên tâm sản xuất. "Nút thắt quan trong nhất được tháo gỡ, cấp lãnh đạo chúng tôi như trút bỏ được gánh nặng ngàn cân trên vai mình", bà Huấn kể.

Vựa măng tre 30 nghìn tấn/năm

Từ năm 2005 đến nay, cây tre măng Bát Độ luôn được coi là cây trồng chủ lực trong phát triển kinh tế nông – lâm nghiệp của huyện Trấn Yên. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện các nhiệm kỳ luôn xây dựng giải pháp phát triển vùng tre măng Bát Độ hàng hóa, hàng năm luôn xây dựng kế hoạch phát triển vùng nguyên liệu.

Theo từng giai đoạn và điều kiện khảo sát đất đai thực tế ở từng địa phương, huyện Trấn Yên xây dựng kế hoạch phát triển mở rộng diện tích của từng năm cho từng xã. Mỗi năm phát triển từ 100 – 300ha tre Bát Độ. Đến nay, huyện Trấn Yên đã hình thành vùng trồng tre nguyện liệu tập trung lớn hàng đầu cả nước với 3.908ha, trong đó diện tích cho thu hoạch là 3.364ha, sản lượng măng thương phẩm hàng năm đạt trung bình hơn 30.000 tấn.

Kiên Thành là xã vùng cao của huyện Trấn Yên với trên 90% là đồng bảo dân tộc thiểu số, chủ yếu là dân tộc Tày, Dao và Mông. Sau bao gian truân phát triển, xã Kiên Thành đã trở thành thủ phủ của cây tre Bát Độ. Hiện nay, diện tích tre măng của xã là hơn 1.900ha, trong đó có 1.774ha trong thời kỳ kinh doanh. Hàng năm, sản lượng măng thương phẩm trung bình của xã đạt hơn 20.000 nghìn tấn, chiếm tới 2/3 sản lượng măng của toàn huyện.

Ông Dương Kim Hưng, Chủ tịch UBND xã Kiên Thành cho biết: “Đến thời điểm này của vụ thu hoạch măng tre Bát Độ năm 2022, sản lượng măng thương phẩm của xã đạt hơn 20.000 tấn, với giá bán dao động từ 5.500 - 6.000 đồng/kg, giá trị thu nhập khoảng 110 tỷ đồng. Hiện nay, 14 điểm thu mua của các doanh nghiệp như Công ty TNHH Vạn Đạt và Công ty Cổ phần Yên Thành được phân bố tại tất cả các thôn, thuận tiện cho người dân tiêu thụ sản phẩm. Nhờ trồng tre măng Bát Độ mà đời sống của nhân dân trong xã đã được nâng lên, thu nhập bình quân đầu người của xã hiện đã đạt trên 45 triệu đồng/người/năm".

Hồng Ca là một xã khó khăn ở huyện Trấn Yên với trên 95% là người dân tộc thiểu số. Đến nay, gần 70% hộ trong xã đã trồng tre, tổng diện tích 1.234ha, trong đó 1.057ha tre thời kỳ kinh doanh, tập trung chủ yếu ở các thôn Hồng Hải, Nam Hồng, Liên Hiệp, Đồng Đình.

Đặc biệt hơn, cây trồng này đang mở ra hướng thoát nghèo bền vững cho người dân ở các thôn vùng đồng bào dân tộc Mông sinh sống như Hồng Lâu, Khuôn Bổ, Khe Ron, Khe Tiến.

Ông Hờ A Tính, Bí thư chi bộ thôn Hồng Lâu, xã Hồng Ca cho chia sẻ: “Hiện nay, 100% hộ dân trong thôn chúng tôi đã trồng tre măng Bát Độ, cả thôn có hơn 120ha tre măng. Năm nay thời tiết mưa nhiều nên các đồi tre măng mọc rất nhiều và to hơn những năm trước. Bên cạnh đó, giá măng thương phẩm năm nay tăng cao nên bà con rất phấn khởi.

Nhờ nguồn thu nhập từ măng, nhiều hộ dân trong thôn đã thoát nghèo, nhiều hộ đã vươn lên khá giả. Hơn nữa, việc tập trung mở rộng diện tích ở đây đã góp phần hạn chế được tình trạng du canh, du cư, phá rừng làm nương rẫy, phủ xanh đất trống đồi núi trọc, nâng độ phe phủ rừng. Cây tre còn có tác dụng phòng hộ, giữ đất, hạn chế rất tốt nguy cơ sạt lở đất...”.