Đậu nành Việt chinh phục thị trường dinh dưỡng thực vật thế giới

Đánh dấu cột mốc hành trình 25 năm, Công ty Sữa đậu nành Việt Nam (Vinasoy) đã công bố tầm nhìn và sứ mệnh mới. Ông Ngô Văn Tụ, CEO của Vinasoy chia sẻ, tầm nhìn mới của Vinasoy là “Không ngừng kiến tạo hệ sinh thái dinh dưỡng thực vật đẳng cấp thế giới vào năm 2030” và sứ mệnh “Tiên phong phát triển các giải pháp dinh dưỡng toàn diện, mang lại cuộc sống lành mạnh cho mọi nhà, tự hào là biểu tượng chuyên gia dinh dưỡng thực vật của Việt Nam vươn tầm thế giới”.

Phục tráng giống đậu nành truyền thống của Việt Nam

Theo ông Ngô Văn Tụ, để góp phần hiện thực hóa hệ sinh thái dinh dưỡng thực vật, từ năm 2013, Vinasoy đã thành lập Trung tâm Nghiên cứu Ứng dụng đậu nành Vinasoy (VSAC). Không chỉ là trung tâm nghiên cứu đậu nành đầu tiên ở Việt Nam, VSAC còn là trung tâm nghiên cứu đậu nành lớn nhất ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Trung tâm quy tụ những chuyên gia giỏi, các nhà khoa học tâm huyết trong và ngoài nước cùng nghiên cứu phát triển gen, chọn tạo, phục tráng những giống đậu nành truyền thống của Việt Nam, hình thành nên các giống đậu nành có năng suất cao và dễ canh tác hơn.

Sau nhiều năm miệt mài thu thập, nghiên cứu, đến nay, VSAC đã sở hữu 1.533 nguồn gen đậu nành  quý. Với nguồn gen này và việc ứng dụng công nghệ di truyền phân tử, Vinasoy đã phát triển thành công 2 giống đậu nành mới là VINASOY 01-CT và VINASOY 02-NS, cả 2 giống đều đã được Bộ NN-PTNT cấp bằng bảo hộ giống cây trồng. Trong đó, giống đậu nành VINASOY 02-NS đã được Bộ NN-PTNT cấp phép lưu hành sản xuất đại trà tại miền Trung, Tây Nguyên, ĐBSH và ĐBSCL nhờ có phổ thích nghi rộng, cho năng suất cao từ 2,5 – 3,5 tấn/ha.

Những năm qua, Vinasoy đã liên kết với nông dân ở nhiều địa phương sản xuất thử nghiệm giống đậu nành VINASOY 02-NS và đều cho kết quả khả quan. Anh Phạm Văn Duẩn, nông dân ở thôn 14, xã Đắk D’rông, huyện Cư Jut, tỉnh Đắk Nông cho biết: Trước đây, gia đình anh trồng giống đậu nành cũ, năng suất chỉ được 2 tấn/ha.

Từ khi liên kết với Vinasoy trồng giống VINASOY 02-NS, năng suất đậu nành của gia đình anh đạt trên 3 tấn/ha, vụ mới đây đạt tới 3,4 tấn/ha. Năng suất cao hơn vượt trội, lại được Vinasoy thu mua lại với giá cao hơn thị trường khoảng 5.000 đồng/kg nên sau khi trừ chi phí, lợi nhuận thu được khoảng 50 triệu đồng/ha/vụ, cao hơn nhiều so với giống đậu nành cũ.

Ở ĐBSCL, từ năm 2020, Vinasoy đã đưa giống đậu nành VINASOY 02-NS trồng khảo nghiệm trên đất lúa tại huyện Cao Lãnh (Đồng Tháp) và huyện Long Hồ (Vĩnh Long). Kết quả cho thấy giống đậu nành này phát triển rất tốt tại các vùng đất thử nghiệm.

Trong vụ xuân hè 2022, Vinasoy tiếp tục thực hiện mô hình thử nghiệm liên kết với nông dân ở quy mô lớn hơn gồm 10ha tại ấp Tân Thới, xã Tân Hạnh, huyện Long Hồ (Vĩnh Long) và 5ha tại Thị trấn Phú Lộc, huyện Thạnh Trị (Sóc Trăng). Các mô hình đều mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nông dân.

Đặc biệt, trong việc liên kết với nông dân, Viansoy luôn tạo được sự tin cậy khi cung ứng giống tốt, hướng dẫn kỹ thuật canh tác và thu mua sản phẩm đạt tiêu chuẩn với giá cao hơn thị trường. Vì vậy, nhiều nông dân ở Tây Nguyên, ĐBSCL … đã gắn bó chặt chẽ với công ty qua nhiều vụ đậu nành.

Từ thành công của các mô hình thử nghiệm, trong thời gian tới, Vinasoy sẽ liên kết, hợp tác với nông dân phát triển các vùng nguyên liệu đậu nành quy mô lớn ở ĐBSCL (tiềm năng trên 5.000ha), Tây Nguyên (trên 1.000ha), miền Trung (500 - 600ha) và ĐBSH (trên 1.000ha). 

Việc phát triển các cùng nguyên liệu đậu nành, sẽ là cơ hội để các địa phương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, mùa vụ linh hoạt; tăng thu nhập cho nông nông; đồng thời sẽ là điều kiện góp phần cải tạo đất, phát triển nền nông nghiệp theo hướng hữu cơ, bền vững do đậu nành là cây trồng có chức năng cải tạo đất rất tuyệt vời.

Giống đậu nành VINASOY 02-NS có nhiều ưu điểm như năng suất cao, khả năng chống chịu tốt, thời gian chín tập trung nên có thể áp dụng cơ giới hóa vào khâu thu hoạch để giảm chi phí sản xuất. Vinasoy đã hoàn thiện quy trình canh tác, áp dụng cơ giới hóa và liên kết với nông dân để phát triển vùng nguyên liệu. Đây là cơ hội tốt để cây đậu nành ở nước ta có thể phát triển trở lại sau một thời gian dài bị suy giảm mạnh về diện tích, từ xấp xỉ 200 nghìn ha năm 2010 xuống còn chưa tới 40 nghìn ha vào năm 2022.

(Ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt)

Kiến tạo hệ sinh thái dinh dưỡng thực vật

Dinh dưỡng thực vật đang trở thành một xu hướng tiêu thụ thực phẩm trên toàn cầu. Ông Ngô Văn Tụ cho biết, tiềm năng thị trường dinh dưỡng thực vật trên thế giới cũng như ở Việt Nam là rất lớn. Báo cáo của Data Bridge Market Research cho thấy thị trường dinh dưỡng thực vật toàn cầu sẽ tăng trưởng 7,4%/năm từ nay đến 2029. Còn ở Việt Nam, theo khảo sát của Rakuten Insight, 86% người tiêu dùng từng chọn giải pháp dinh dưỡng thực vật.

Trong khi đó, khẩu phần ăn của người Việt lại đang thiếu sự cân bằng giữa động vật và thực vật. Theo PGS.TS Trương Tuyết Mai, Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng (Bộ Y tế), trong 10 năm qua, lượng protein động vật đã tăng rất nhanh trong bữa ăn của người Việt Nam. Hiện nay, trung bình lượng thịt tiêu thụ là 153 - 154gam/người/ngày.

Đây là một con số rất lớn, bởi theo khuyến cáo của Hiệp hội Phòng chống Ung thư Quốc tế, mỗi người chỉ nên sử dụng trung bình khoảng 90gam protein động vật mỗi ngày. Trong khi đang dùng quá nhiều protein động vật thì lượng rau quả mà người Việt sử dụng lại mới trên 300gam/ngày, chưa đạt được như khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới là khoảng 400gam/ngày.

Chính vì vậy, trong khẩu phần của người Việt cần tăng cường các nguồn dinh dưỡng thực vật như rau quả, đậu đỗ, các loại hạt… để làm cho bữa ăn trở nên lành mạnh, cân đối và đầy đủ, qua đó cung cấp đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Việc tăng cường dinh dưỡng thực vật còn góp phần bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính…

GS.TS Lê Thị Hợp, nguyên Viện trưởng Viện Dinh dưỡng cho hay, protein động vật và protein thực vật đều quan trọng đối với sự phát triển của cơ thể, cung cấp năng lượng cho con người. Mỗi loại đều có những ưu điểm và nhược điểm. Protein thực vật có những ưu điểm so với protein động vật như giá rẻ hơn, dễ tiêu hóa hơn và có nhiều tác dụng rất tốt đối với sức khỏe. Cũng nhờ ưu thế giá rẻ, lại sẵn có ở địa phương, protein thực vật, mà cụ thể là sữa đậu nành đã có những đóng góp lớn vào việc cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng trẻ em nông thôn Việt Nam trong thời gian qua.

Thấy được tầm quan trọng của dinh dưỡng thực vật cũng như tiềm năng to lớn về thị trường, với chiến lược tập trung vào hệ trục sản phẩm từ thực vật, Vinasoy đã và đang nắm bắt cơ hội để mở rộng hệ sinh thái các sản phẩm dinh dưỡng thực vật như phát triển rộng hơn các sản phẩm dinh dưỡng thiết yếu từ đậu nành; phát triển sản phẩm sữa từ thực vật như sữa chua uống, sữa hạt; phát triển các sản phẩm thịt thực vật có lợi cho sức khỏe, giữ gìn tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường.

Song song đó, Vinasoy sẽ nghiên cứu và cung cấp giống, kỹ thuật và khoa học cải tiến nhất dựa trên năng lực lõi; đưa các sản phẩm dinh dưỡng thực vật Việt Nam vươn ra thế giới và tham gia nhiều hoạt động kinh doanh thương mại trong nước và quốc tế. Việc giới thiệu tầm nhìn mới cùng hệ sinh thái các sản phẩm dinh dưỡng thực vật cho thấy Vinasoy đang đón đầu cơ hội và tiềm năng phát triển của thị trường tại Việt Nam và trên thế giới.

Với năng lực sản xuất của cả 3 nhà máy ở Quảng Ngãi, Bắc Ninh và Bình Dương là 390 triệu lít/năm, Vinasoy đang dẫn đầu thị trường ngành hàng sữa đậu nành hộp giấy Việt Nam với 90% thị phần và thuộc Top 5 công ty sữa đậu nành lớn nhất thế giới 4 năm liên tiếp từ 2018 - 2021 (theo Global Data). Hiện nay, Vinasoy đã có mặt các thị trường lớn như Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Myanmar... Do đó, Vinasoy có đầy đủ tiềm lực và nền tảng sẵn sàng cho sự phát triển trong thị trường dinh dưỡng thực vật.