Đề án 1 triệu ha lúa: Đến lúc chuyển từ cam kết sang hành động

Chiều 30/1, Bộ NN-PTNT tổ chức buổi tọa đàm "Đối tác công - tư thúc đẩy đổi mới sáng tạo, triển khai Đề án 1 triệu ha lúa gạo chất lượng cao, phát thải thấp" dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Lê Minh Hoan cùng sự tham dự của Đại sứ Singapore tại Việt Nam Jaya Ratnam, ông Paavo Eliste đại diện Ngân hàng Thế giới và bà Bevverley Postma, Giám đốc Điều hành Grow Asia.

Mục tiêu của Tọa đàm Đối tác công - tư thúc đẩy đổi mới sáng tạo, triển khai Đề án 1 triệu ha lúa gạo chất lượng cao, phát thải thấp là xác định cơ chế hữu hiệu để huy động sự tham gia của các bên chung tay xây dựng Mạng lưới Đổi mới sáng tạo lương thực, thực phẩm tại Việt Nam (FIHV) và thực hiện đề án 1 triệu ha lúa gạo chất lượng cao, phát thải thấp một cách hiệu quả.

Ngoài ra, tọa đàm cũng thảo luận về vai trò của các bên có liên quan và các tác nhân trong chuỗi lúa gạo và ghi nhận các ý kiến cũng như thống nhất kế hoạch hoạt động triển khai đề án 1 triệu ha lúa tại Đồng bằng sông Cửu Long, cuối cùng là nêu ra các hành động ưu tiên trong ngắn hạn và dài hạn.

Tham dự chương trình tọa đàm có đại diện đồng trưởng Nhóm khối công và khối tư các nhóm ngành hàng PPP; CEO các tập đoàn, công ty đa quốc gia, doanh nghiệp nông nghiệp trong nước đang hoạt động trong lĩnh vực sản xuất và xuất khẩu lúa gạo...

Bộ trưởng Lê Minh Hoan chia sẻ, bên cạnh các nỗ lực từ phía các cơ quan Chính phủ để phát triển các chính sách mở, tạo ra môi trường thuận lợi để phát triển nông nghiệp xanh và bền vững, Việt Nam coi trọng vai trò tham gia và đồng hành của khu vực tư nhân, hỗ trợ của các đối tác quốc tế, các tổ chức quốc tế và khu vực, các tổ chức phi chính phủ, các cơ quan nghiên cứu và các chuyên gia trong nước và quốc tế.

"Hợp tác công - tư hiệu quả; và sự hỗ trợ từ quý vị sẽ là chìa khóa thành công cho Đề án", người đứng đầu ngành nông nghiệp nhấn mạnh và khẳng định, đã đến lúc chuyển từ cam kết sang hành động.

Trao đổi tại tọa đàm, ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN-PTNT) cho rằng, các địa phương đã có những nguồn lực tài chính và phi tài chính, điều cần làm hiện nay là tranh thủ nguồn lực đó, cùng với sự ủng hộ tại cơ sở để tăng cường tính liên kết của các HTX, đóng góp vào quá trình triển khai Đề án.

Trong khi đó, bà Cherie Tan, đại diện Bayer cho rằng, có 3 yếu tố quan trọng cần quan tâm là công nghệ, thị trường và chính sách để có được những thay đổi hiệu quả đối với các nông hộ nhỏ trong chuyển đổi ngành hàng lúa gạo.

Nhất trí cao với ý kiến của Bộ trưởng Lê Minh Hoan về việc chuyển từ cam kết sang hành động, ông Huỳnh Văn Thòn, Chủ tịch HĐQT CTCP Tập đoàn Lộc Trời nói các hành động này cần mạnh mẽ hơn, cụ thể hơn, sát với thực tế hơn để đem lại hiệu quả tốt hơn.

"Lộc Trời sẽ đem tất cả những gì đã làm và đang làm về canh tác giảm phát thải để đóng góp vào sự thành công của Đề án, vì mục tiêu xuyên suốt của chúng tôi là "Cùng nông dân phát triển bền vững", ông Thòn nhấn mạnh và cho rằng Đề án là một cơ hội lớn cho ngành hàng lúa gạo khi tất cả đi cùng một hướng.

Bên cạnh tọa đàm, sự kiện chiều 30/1 cũng cung cấp thông tin về "Mạng lưới Kết nối đổi mới sáng tạo lương thực, thực phẩm" để hỗ trợ Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao và giảm phát thải (Đề án).

Trước bối cảnh ngành lúa gạo Việt Nam đang đứng trước rất nhiều thách thức, khó khăn và yêu cầu phải chuyển mình, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh: "Chúng tôi cần huy động các nguồn lực và tiến bộ kỹ thuật, một trong các công cụ quan trọng là Mạng lưới Đổi mới sáng tạo lương thực, thực phẩm tại Việt Nam (FIHV) được thành lập theo sáng kiến của Diễn đàn kinh tế Thế giới (WEF)".

Mục tiêu của FIHV là liên kết các mạng lưới đổi mới trong nước và quốc tế nhằm thúc đẩy việc sử dụng công nghệ số để phát triển chuỗi giá trị nông nghiệp thông minh. Bộ trưởng bày tỏ kỳ vọng, FIHV sẽ giúp mở rộng quy mô và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi của ngành nông nghiệp Việt Nam nói riêng và nền kinh tế nói chung để trở thành một cường quốc nông sản thực phẩm “xanh”, bền vững và ít phát thải.

Hiện nay, vị thế của ngành lúa gạo Việt Nam đang được củng cố và nâng cao hơn bao giờ hết, không chỉ từ những con số ấn tượng về sản lượng và giá trị xuất khẩu mà còn thể hiện ở những phản hồi tích cực của người tiêu dùng thế giới về gạo Việt.

Lúa gạo là một trong những ngành có kinh ngạch xuất khẩu lớn, năm 2023 xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt hơn 8,1 triệu tấn, với kim ngạch gần 4,7 tỷ USD.

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, với yêu cầu của thị trường ngày càng cao, quy định của các nước nhập khẩu ngày càng nghiêm ngặt, chất lượng gạo phải được nâng cao, phải đảm bảo vệ sinh ATTP, phải tuân thủ trách nhiệm cộng đồng trong bảo vệ môi trường thông qua việc giảm thiểu sử dụng đầu vào sản xuất có nguồn gốc hóa học, sản xuất giảm phát thải.

Mạng lưới Đổi mới sáng tạo lương thực, thực phẩm tại Việt Nam (FIHV) được thành lập ngày 19/12/2023, với mục tiêu phát triển ngành lương thực, thực phẩm của Việt Nam theo hướng hiện đại có năng suất, chất lượng, hiệu quả, bền vững và sức cạnh tranh cao trên cơ sở tăng cường mối liên kết, hợp tác, chia sẻ các sáng kiến đổi mới sáng tạo và công nghệ hiện đại.

Trong sơ đồ phát triển, năm 2024 FIHV sẽ hoàn thiện mô hình tổ chức, năm 2025 tập trung vào Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp, sang năm 2026 sẽ mở rộng ra các đối tượng mới như cà phê, rau quả. Đến năm 2027 sẽ xây dựng được các mạng lưới FIHV cấp vùng và 2028 sẽ kết nối với các mạng lưới hiện có trên toàn cầu, như tại Châu Âu, Kenya, Ấn Độ, kết nối với mạng lưới của WEF (FAA, First Movers...).