Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu vừa tổ chức Hội nghị Tổng kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 12-NQ/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về thực hiện các giải pháp ngăn chặn, chấm dứt tàu cá và ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài để khai thác thủy sản trái pháp luật (gọi tắt: Nghị quyết 12).
Vi phạm khai thác IUU: Giảm nhiều nhưng chưa hết
Thống kê của Sở NN-PTNT tỉnh, tính đến tháng 10/2023, Bà Rịa - Vũng Tàu có tổng cộng 4.660 tàu cá. Trong đó, tàu cá khai thác thủy sản vùng khơi trên 15m có 2.771 chiếc, tàu khai thác thủy sản vùng lộng từ 12-15m có 647 chiếc, tàu khai thác thủy sản vùng ven bờ từ 6m đến dưới 12m có 1.242 chiếc.
Ông Nguyễn Công Vinh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết, ngay sau khi Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Nghị quyết 12, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết 12 gồm 13 nhóm nhiệm vụ, giải pháp lớn với 24 nhiệm vụ cụ thể được phân công cho các sở, ban, ngành, địa phương có liên quan tổ chức thực hiện.
“UBND tỉnh cũng đã ký kết các Quy chế phối hợp với Bộ Tư lệnh Vùng 2 Hải quân, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3, 4; Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh, Chi đội Kiểm ngư số 2 để tăng cường hoạt động tuần tra, kiểm soát trên biển, kịp thời phát hiện, ngăn chặn tàu cá, ngư dân có dấu hiệu vi phạm vùng biển nước ngoài. Đồng thời hỗ trợ tàu cá và ngư dân đánh bắt hợp pháp và xử lý các tình huống cứu hộ, cứu nạn đột xuất”, ông Vinh cho hay.
Chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu của Bà Rịa - Vũng Tàu góp phần cùng cả nước gỡ “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu. Ảnh: Lê Bình.
Sau khi triển khai thực hiện Nghị quyết số 12, tình hình tàu cá và ngư dân của tỉnh vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài có giảm đáng kể qua các năm, từ tháng 8/2022 đến nay không để xảy ra vụ việc tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.
Qua 5 năm thực hiện Nghị quyết số 12 (từ quý IV/2018 đến nay): xảy ra 32 vụ/67 tàu cá/573 ngư dân bị lực lượng chức năng nước ngoài bắt giữ. Kết quả, giảm 68,8% số tàu vi phạm so với giai đoạn 5 năm 2014 - 2018 (215 tàu/1.686 ngư dân).
Từ năm 2019 - tháng 6/2023, các bộ phận, cơ quan chức năng đã xử phạt vi phạm hành chính 587 tàu cá, tổng số tiền 14,42 tỷ đồng, cùng nhiều hình thức xử phạt bổ sung như: tước bằng, chứng chỉ thuyền trưởng, tước quyền sử dụng giấy phép khai thác thủy sản…
Tuy nhiên, đại tá Lê Bá Quân, Phó Tư lệnh, Tham mưu trưởng Bộ Tư lệnh Vùng 2 Hải quân cho biết, vẫn còn tình trạng tàu cá Bà Rịa - Vũng Tàu xuất hiện ở vùng ranh, vượt ranh biên giới đánh bắt trái phép vùng biển nước ngoài, không bật máy giám sát hành trình và tàu cá không có giấy tờ nhưng vẫn hoạt động đánh bắt xa bờ. “Các hành vi vi phạm chống khai thác IUU ngày càng tinh vi, phức tạp”, đại tá Quân bày tỏ quan ngại.
Hồi đầu tháng 3/2024, tàu kiểm ngư Vùng 2 Hải quân đã phát hiện 2 tàu cá xã Phước Tỉnh (huyện Long Điền) tắt thiết bị giám sát hành trình, hoạt động ở vùng biển Indonesia 8 hải lý. Hai tàu này đã chống đối, bỏ chạy. “Có đủ cơ sở để truy tố hành vi đánh bắt trái phép vùng biển nước ngoài của hai tàu này”, đại tá Lê Bá Quân thông tin.
Cần mạnh tay hơn
Ông Nguyễn Văn Thọ, Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh, Nghị quyết 12 yêu cầu ngăn chặn và chấm dứt tàu cá vi phạm đánh bắt vùng biển nước ngoài chứ không phải là giảm hay hạn chế. Thời gian qua, việc tỉnh vẫn chưa thể kiểm soát hoàn toàn được tình trạng tàu cá đánh bắt vùng biển nước ngoài là chưa hoàn thành nhiệm vụ. Do đó, cần quyết liệt và mạnh tay hơn nữa.
Trước thông tin tàu cá không đủ giấy phép vẫn hoạt động trên biển, đại tá Trần Ngọc Tăng, Phó Chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy BĐBP tỉnh cho biết, lực lượng bộ đội biên phòng ở các cảng cá kiểm tra nghiêm ngặt hoạt động tàu cá ra, vào cảng. Tàu cá có đầy đủ giấy tờ mới được xuất bến. Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh đã gắn trách nhiệm của đồn trưởng, trạm trưởng, nếu để xảy ra vi phạm về IUU liên quan đến chức trách, nhiệm vụ của mình sẽ liên đới chịu trách nhiệm.
Các địa phương đã rốt ráo cấp biển số tạm cho khoảng 1.095 tàu cá "3 không". Ảnh: Lê Bình.
“Tuy nhiên, có tình trạng tàu cá sau khi rời bến vi phạm các quy định chống khai thác IUU và chấp nhận nộp phạt với số tiền lớn nhưng không xuất trình giấy tờ cho các cơ quan chấp pháp trên biển kiểm tra”, đại tá Trần Ngọc Tăng thông tin.
Để có tính răn đe hơn nữa, đại tá Lê Bá Quân đề xuất nên truy tố hình sự đối với những cá nhân cố tình vi phạm đánh bắt vùng biển nước ngoài thay vì phạt hành chính như hiện tại.
“Như vậy mới đủ sức răn đe và làm gương. Một số tỉnh đã áp dụng, Bà Rịa - Vũng Tàu cũng nên nghiên cứu và xử lý hình sự các đối tượng này”, đại tá Quân đề xuất.
Đồng quan điểm trên nhưng đại tá Bùi Văn Thảo, Giám đốc Công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết, hiện vẫn chưa đủ cơ sở pháp lý để có thể áp dụng truy tố hình sự với những đối tượng đó. Ông Thảo mong sẽ sớm có hướng dẫn để áp dụng hình phạt mới để có sức răn đe hiệu quả hơn.
Từ đầu tháng 3 đến nay, các địa phương như huyện Long Điền, Đất Đỏ, Xuyên Mộc, TP Vũng Tàu đang ráo riết cấp số tạm cho tàu cá “3 không” nhằm khắc phục những tồn tại mà Đoàn thanh tra của EC chỉ ra trước đó.
Việc quản lý tốt nhóm tàu cá này không chỉ giúp tỉnh quản lý tốt hoạt động khai thác thủy sản mà còn giúp các địa phương và ngành chức năng kiểm soát, xử lý nghiêm các vi phạm trong lĩnh vực khai thác thủy sản. Nhất là đối với tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định, đánh bắt sai vùng, sai tuyến.
Bà Nguyễn Thị Yến - Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu. Ảnh: Lê Bình.
Bà Nguyễn Thị Yến, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, cũng biểu dương các cơ quan chức năng, ban ngành, địa phương đã làm tốt việc ngăn chặn tàu cá và ngư dân đánh bắt vùng biển nước ngoài, không có trường hợp vi phạm bị lực lượng chức năng nước ngoài bắt giữ từ tháng 8/2022 đến nay. Tuy nhiên, vẫn còn 4/6 mục tiêu của Nghị quyết 12 chưa hoàn thành.
“Ban Thường vụ Tỉnh ủy yêu cầu các ban, ngành, cơ quan chức năng và địa phương tiếp tục thực hiện Nghị quyết 12 về ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá và ngư dân trong tỉnh vi phạm vùng biển nước ngoài và các hành vi vi phạm khai thác IUU. Điều này góp phần cùng cả nước gỡ “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu, tiến tới xây dựng nghề cá tại địa phương có trách nhiệm, bền vững”, bà Nguyễn Thị Yến nhấn mạnh.
