Thời gian từ tháng 7 đến tháng 11 hàng năm, nước ta thường chịu ảnh hưởng của nhiều trận bão, gây ngập lụt. Thời tiết ẩm ướt, môi trường sống thường xuyên bị ngập úng tạo điều kiện cho các loài kí sinh trùng, vi khuẩn có cơ hội sinh sôi và hoạt động mạnh. Khi bị vi khuẩn xâm nhập, da rất dễ bị tổn thương, viêm nhiễm, dẫn tới các bệnh da liễu.
Một số bệnh về da thường gặp sau mưa lũ
Nhiễm trùng da
Nhiễm trùng da do vi khuẩn và nấm là bệnh về da thường gặp nhất sau đợt lũ. Nguy cơ nhiễm trùng tăng lên sau các chấn thương da và ở những người mắc bệnh mãn tính như: tiểu đường, suy tĩnh mạch mãn tính và suy giảm miễn dịch… Tụ cầu và liên cầu là nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh nhiễm trùng da sau mỗi trận lũ lụt. Tuy nhiên, việc tiếp xúc với nước lũ có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng các vi khuẩn không điển hình.
Bệnh ghẻ
Ghẻ là gây ra bởi ký sinh trùng Sarcoptes scabiei (còn gọi là cái ghẻ). Bệnh ghẻ biểu hiện trên da với các nốt đỏ, mụn nước ở các vùng nếp kẽ như: lòng bàn tay, kẽ tay, nách, bụng, vùng sinh dục… Bệnh gây ngứa rất nhiều, đặc biệt về đêm, ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống của người bệnh. Bệnh ghẻ có tính lây nhiễm cao nên nhiều người trong gia đình có thể cùng bị bệnh. Sự dao động thất thường của nhiệt độ và độ ẩm trong mùa mưa bão là điều kiện thuận lợi cho ghẻ sinh sôi phát triển.
Viêm nang lông
Viêm nang lông có thể do vi khuẩn hoặc vi nấm tấn công. Nang lông bị viêm sẽ sưng đỏ, ngứa và có thể tạo mụn mủ. Thiếu nước sạch để tắm gội là nguyên nhân vi khuẩn phát triển ở những nang lông như đầu, lông nách, lông sinh dục, râu, lông mày.
Viêm da tiếp xúc
Nước lũ thường chứa các hóa chất từ các ngành công nghiệp hoặc hộ gia đình bao gồm thuốc trừ sâu, các kim loại nặng, chất tẩy rửa... Viêm da tiếp xúc xảy ra khi da tiếp xúc với các chất có trong nước lũ, thường gặp ở các vùng da tiếp xúc trực tiếp với nước như chân, tay... Biểu hiện của bệnh là đỏ, sưng nề, gây ngứa dát khó chịu. Việc sử dụng các chất sát khuẩn, tẩy rửa thường xuyên để dọn dẹp nhà cửa, vệ sinh đồ đạc sau mưa lũ cũng làm tăng nguy cơ viêm da tiếp xúc ở những người có cơ địa dị ứng.
Nấm da
Sau mưa, ngập lụt, nguồn nước bị ô nhiễm là điều kiện thuận lợi để vi nấm phát triển. Vị trí thường nhiễm nấm là kẽ ngón chân, bẹn…
Nấm kẽ chân là tình trạng nhiễm nấm ở da vùng kẽ các ngón chân, thường gặp ở kẽ ngón 4 và 5. Vào mùa mưa lũ, người dân bị ngâm tay chân trong nước nhiều, luôn ẩm ướt làm cho nấm xâm nhập và phát triển. Lúc đầu là những đám da chết mục màu trắng, ngứa nhiều, gãi lột lớp da chết để lại nền da đỏ hồng ẩm ướt, đau rát, ngứa vẫn tiếp tục làm bệnh nhân gãi và rất đau.
Nấm bẹn là nhiễm nấm ở da vùng bẹn, làm xuất hiện các mảng da đỏ, ngứa, tróc vảy, diễn tiến lan rộng dần. Bệnh thường xảy ra vào mùa mưa vì quần áo dễ ẩm ướt khiến vùng bẹn vốn kém thông thoáng trở nên nóng ẩm hơn, là môi trường thuận lợi vi nấm phát triển.
Chấn thương da và mô mềm
Nước lũ ngập cao khiến người dân thường xuyên phải lội nước, khó quan sát được đường đi, điều này có thể ẩn chứa những nguy cơ tiềm ẩn về chấn thương do tiếp xúc với các vật sắc nhọn (kim loại, thủy tinh...), đá… Vì vậy, các chấn thương ngoài ra và mô mềm rất hay gặp, nếu không được chăm sóc và điều trị kịp thời sẽ là đường vào của các vi khuẩn, kí sinh trùng... gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe, thậm chí dẫn tới nhiễm trùng huyết, nguy cơ tử vong.
Ngoài các bệnh nêu trên, căng thẳng tâm lý rất thường gặp sau các đợt lũ lụt có thể dẫn đến và làm trầm trọng thêm các đợt bùng phát của các bệnh da đã có từ trước như: viêm da dị ứng, rụng tóc từng mảng và bệnh vẩy nến.
Phòng tránh bệnh về da sau mưa lũ
Một số bệnh về da mùa mua lũ có thể tự khỏi nếu được chăm sóc, vệ sinh tốt. Tuy nhiên, đa số các trường hợp đều cần được điều trị với thuốc uống và thuốc bôi phù hợp để khỏi bệnh hoàn toàn cũng như phòng lây lan.
Khi nước rút, cần dọn dẹp vệ sinh môi trường và tìm kiếm nguồn nước sạch để sinh hoạt.
Hạn chế tối đa lội hoặc ngâm mình nơi nước bẩn, tù đọng. Khi buộc phải tiếp xúc với nguồn nước bẩn, cần trang bị đầy đủ giày, ủng, găng tay...
Sau khi tiếp xúc với nước bẩn, cần tắm rửa ngay bằng nước sạch, lau khô người, đặc biệt những vùng dễ đọng nước như kẽ ngón chân, ngón tay.
Không mặc quần áo ẩm ướt dễ gây các bệnh ngoài da.
Trong mỗi gia đình, nên trang bị một số dung dịch sát khuẩn như: oxy già, dung dịch thuốc tím, xanh methylen, clorhexidin, cloramin B... để rửa vết thương trước khi bôi thuốc hoặc sát trùng sau khi lội nước bẩn.
Người đã bị bệnh cần tránh tiếp xúc với nguồn nước bẩn, vệ sinh cá nhân sạch sẽ. Không dùng chung quần áo, khăn mặt, chậu giặt với người chưa mắc bệnh để tránh lây lan cộng đồng.
Nếu da bị trầy xước, cần làm sạch và băng kín vết thương bằng băng chống thấm nước để giảm nguy cơ nhiễm trùng. Tránh gãi để hạn chế làm tổn thương da lan rộng và cần đến cơ sở y tế để khám và điều trị bệnh đúng cách.