'Đích gần' 1 tỷ đô sắp đưa dừa vào nhóm ngành xuất khẩu mũi nhọn

Cây dừa là một loại cây trồng có mặt hầu hết trên khắp mọi miền đất nước với gần 200.000ha, tạo nguồn thu nhập cho khoảng trên 389.500 hộ nông dân, tạo ra giá trị xuất khẩu dừa và các sản phẩm từ dừa.

Chia sẻ tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần II, nhiệm kỳ 2023 - 2028 diễn ra ngày 28/10 tại TP.HCM, ông Cao Bá Đăng Khoa, quyền Tổng thư ký Hiệp hội Dừa Việt Nam cho biết, từ những năm 1990 - 1992, trái dừa Việt Nam đã được xuất khẩu, nhưng sản phẩm chủ yếu gia công các sản phẩm là nguyên liệu thực phẩm, người nông dân trồng dừa tự bơi do sản phẩm chưa có thương hiệu, chưa có bộ quy chuẩn sản xuất cụ thể.

Sau lễ hội Dừa Bến Tre lần thứ nhất tháng 1/2009, Hiệp hội Dừa Việt Nam được thành lập trong bối cảnh ngành dừa vẫn còn non yếu, công nghệ chế biến thô sơ, nhỏ lẻ, giá trị của dừa chưa được khai thác triệt để nên các Bộ, ngành gần như chưa biết đến giá trị kinh tế của dừa, kim ngạch xuất khẩu chỉ mới trên 100.000 USD.

Đến năm 2021, Thủ tướng chính phủ giao cho Bộ NN-PTNT chính thức đưa cây dừa vào danh sách cây công nghiệp chủ lực để lập đề án phát triển.

Năm 2022, Hiệp hội dừa Việt Nam có 112 hội viên, gồm 46 doanh nghiệp, 2 tổ chức, và người dân trồng dừa. Kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm từ dừa và sản phẩm liên quan đến dừa (bánh kẹo, mỹ phẩm, đồ thủ công mỹ nghệ, gỗ... có thành phần nguyên liệu từ dừa) là 940 triệu USD.

Trong những tháng đầu năm 2023, tình hình kinh tế khó khăn nên ngành dừa sụt giảm nghiêm trọng. Tuy nhiên, quý II và III/2023, ngành dừa đón nhận nhiều tin vui khi trái dừa được xuất chính ngạch vào thị trường Mỹ và một số nước châu Âu, cùng với việc Trung Quốc đang xem xét tích cực cho nhập khẩu trái dừa Việt Nam vào thị trường này.

Hiện cả nước có 90 doanh nghiệp ngành dừa và liên quan đến dừa, trong đó, có 42 doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm từ dừa trên cả nước hiện nay. Đặc biệt, cộng đồng doanh nghiệp ngành dừa đã mạnh dạn đầu tư công nghệ, vùng trồng nguyên liệu hữu cơ, nhiều trang trại dừa rộng hàng trăm ha ra đời ở Tây Ninh, Khánh Hòa, Bình Thuận, Bình Định... đón đầu xu hướng, đóng góp cho kim ngạch xuất khẩu vượt trội trong thời gian tới.

Tại các tỉnh như Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Phước, Tây Ninh... đã xuất hiện nhiều doanh nghiệp trồng trọt, sản xuất và xuất khẩu sản phẩm từ dừa, và các sản phẩm liên quan đến dừa.

Hiện nay, gần 15 trang trại trồng dừa chuyên canh có diện tích trên 100ha/1 trang trại ở các tỉnh như Long An, Hậu Giang, Tây Ninh, Bình Thuận, Khánh Hòa và Bình Định.

"Từ một hiệp hội nhỏ bé, Hiệp hội dừa Việt Nam đã đóng góp vào quá trình xây dựng thương hiệu quốc gia ngành thực phẩm để ngành dừa Việt Nam, hiện diện nhiều hơn trên thị trường thế giới, tạo đà phát triển cho nhiều nhóm ngành khai thác khác từ dừa", ông Cao Nguyễn Đăng Khoa nói.

Đại hội cũng bầu ra Ban chấp hành nhiệm kỳ II (2023 - 2028) gồm 14 thành viên. Bà Nguyễn Thị Kim Thanh tái đắc cử Chủ tịch Hiệp hội Dừa Việt Nam.

Phát biểu nhận nhiệm vụ, bà Nguyễn Thị Kim Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Dừa Việt Nam cho biết, trong 10 tháng qua, ngành dừa Việt Nam đã có sự phát triển và chuẩn bị cho các thị trường mới. Các doanh nghiệp đã chuẩn bị lượng dừa tươi xuất khẩu sang Mỹ, bên cạnh đó, tất cả các sản phẩm chế biến từ dừa có nhiều thị trường lớn. Tuy bị ảnh hưởng bởi xung đột trên thế giới, nhưng sản phẩm từ dừa vẫn tiếp tục phát triển ở Mỹ và một số nước khác. 

Theo bà Thanh, cách đây 10 năm, ngành dừa đã nắm bắt xu thế tiêu dùng của thế giới sẽ hướng về hữu cơ, tiêu dùng sạch. Muốn phát triển ngành dừa bền vững, phải xây dựng vùng nguyên liệu ổn định, vì vậy, Hiệp hội Dừa Việt Nam đã trình Chính phủ chiến lược phát triển ngành dừa. Đến năm 2021, Chính phủ giao Bộ NN-PTNT lập đề án phát triển cây công nghiệp chủ lực, trong đó có cây dừa. 

Để phát triển đề án này, hiện các doanh nghiệp, nhà vườn đang tích cực phát triển diện tích trồng dừa, chọn giống dừa phù hợp để có năng suất cao, đủ chất lượng xuất khẩu. 

"Mục tiêu lớn nhất của Hiệp hội Dừa Việt Nam là đưa ngành dừa trở thành ngành sản xuất, xuất khẩu mũi nhọn; khai thác tối đa hiệu quả, nâng cao giá trị kinh tế cho các sản phẩm từ cây dừa. Kim ngạch xuất khẩu từ năm 2024 dự kiến sẽ đạt 1 tỷ USD/năm.

Hiệp hội sẽ tiếp tục kế hoạch xây dựng vùng nguyên liệu dừa đạt chuẩn, tiến đến hình thành bản đồ dừa trên cả nước làm dữ liệu cho các nhà đầu tư, doanh nghiệp tham khảo, hỗ trợ ngành dừa phát triển. Đặc biệt, hướng tới xây dựng vùng nguyên liệu organic (hữu cơ) cho ngành dừa", Chủ tịch Hiệp hội Dừa Việt Nam nhấn mạnh và cho biết thêm, Hiệp hội sẽ đồng hành cùng nông dân trồng dừa trong canh tác, thu hoạch, chế biến nhằm góp phần bình ổn giá dừa.

Đồng thời, hỗ trợ doanh nghiệp ngành dừa nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển thị trường và khẳng định thương hiệu sản phẩm trên thị trường trong và ngoài nước.