Độc đáo trồng rau hữu cơ thủy canh theo kiểu 'trên rau, dưới cá'

Độc đáo "trên rau, dưới cá"

Là cử nhân kinh tế, chị Nguyễn Thị Thu Hương (sinh năm 1982) quyết định rẽ sang nghề trồng rau hữu cơ, mang thực phẩm an toàn đến những bếp ăn gia đình tại địa phương.

Trang trại Gia Minh Farm của chị Hương ở Tổ 17, khu phố Tân Hạnh, phường Phú Mỹ (Bà Rịa - Vũng Tàu). Ngay từ con đường cát dẫn vào trang trại, không khí trong lành, hương thơm của hoa quả thoang thoảng khắp không gian. Một trang trại 4,5ha canh tác nhiều loại cây, với đủ các loại rau ăn quả, rau ăn lá xen canh theo từng dãy. Ấn tượng nhất là vòm nhà màng 2.000m2 được chia thành 2 khu, một khu trồng dưa Kim Hồng Ngọc đang cho thu hoạch, một khu trồng rau thủy canh theo hệ thống tuần hoàn Aquaponics.

Chị Hương cho biết: "Cơ duyên đưa tôi đến với nông nghiệp hữu cơ là lý do sức khỏe. Trước đây tôi vốn thường dị ứng với các loại rau xanh nhiễm thuốc bảo vệ thực vật hoặc chất kích thích khi mua ở chợ về chế biến món ăn. Khi ăn phải các loại rau này, cơ thể bị rối loạn tiêu hóa và buồn nôn nên muốn tự mình trồng các loại rau quả sạch để duy trì thể trạng khỏe mạnh”.

Chi Hương cho biết, khi chuyển sang làm canh nông, chị chưa biết nhiều về canh tác hữu cơ. Nhưng vì đam mê, chị dành thời gian đến những nơi có mô hình trồng rau công nghệ cao, rau hữu cơ, rau thủy canh để học hỏi kinh nghiệm.

Thông qua báo, đài, các kênh Youtube, chị cũng học hỏi được nhiều mô hình canh tác rồi quyết định đầu tư. Nguồn vốn đủ để cho chị triển khai nhà màng có diện tích 2.000m2. Sau đó nhận thấy nhu cầu thị trường rau hữu cơ khá lớn nên chị đã thuê thêm đất hoang hóa để cải tạo và xoay vốn đầu tư hệ thống tưới nhỏ giọt để trồng rau thổ canh, nâng tổng diện tích canh tác rau hữu cơ lên 4,5ha, cũng như đa dạng các loại rau.

Khu nhà màng trong trang trại của chị Hương có 2 ngăn. Một ngăn được thiết kế hệ thống tưới nhỏ giọt để trồng dưa Kim Hồng Ngọc, dưa lưới da vàng, cà chua Cherry. Ngăn còn lại thiết kế phía trên làm dàn trồng các loại rau ăn lá (xà lách tím, cải đuôi phụng, cái bó xôi, cái ngọt…) theo quy trình thủy canh, phía dưới làm hồ bạt nuôi các loài cá (cá rô đầu vuông, cá trê, cá lóc), đây là những loài cá có thể chịu được ngưỡng oxy thấp.

“Thức ăn của cá là những con sâu canxi được ươm nuôi từ trứng ruồi lính đen. Chất thải và phân cá là nguồn dinh dưỡng rất tốt cho cây sinh trưởng. Vì vậy mà nguồn nước tưới cho cây trồng trong nhà màng và tuần hoàn thủy canh không cần phối trộn dinh dưỡng” chị Hương cho biết thêm.

Trồng rau hữu cơ "5 không"

Phần lớn diện tích ngoài trời chị Hương phân chia theo vùng, trồng theo luống các loại rau ăn quả như các loại mướp hương, mướp khứa, mướp Nhật; các loại bí đao xanh, bí bánh xe, bí hồ lô; các loại bầu như bầu sao, bầu núm; khổ qua; các loại dưa như dưa hấu Densuke, dưa hấu ruột vàng, dưa không hạt; dưa leo… Tất các các luống trồng đều thiết kế hệ thống tưới nhỏ giọt đến từng gốc cây.

Theo chị Hương, nơi đây là vùng đất cát, nắng và gió, nếu không bổ sung đủ nước cho cây thì cây không thể cho năng suất và sản lượng quả như mong muốn. Rau ăn quả trồng xen canh và luân canh. Thời gian cây cho quả thu hoạch giao động từ 25 đến 35 ngày và kéo dài việc thu hái liên tục từ 1,5 đến 2 tháng (tùy loại). Sản lượng trên mỗi loại cây cũng cho năng suất khác nhau. Riêng cây dưa hấu mỗi cây chỉ chọn một quả để cây đủ dinh dưỡng cung cấp cho quả đạt năng suất và chất lượng. 

Quy trình sản xuất được hình thành dựa trên 3 yếu tố chính là tự nhiên, công nghệ và bản địa. Gia Minh Farm tuân thủ nghiêm ngặt yêu cầu "5 không": Không sử dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật hóa học, thuốc diệt cỏ, chất kích thích sinh trưởng và giống biến đổi gen.

Bên cạnh yếu tố thuận tự nhiên, chị Hương cũng áp dụng nhiều công nghệ nông nghiệp vào canh tác. Phân bón hữu cơ được ủ hoai với nấm Tricoderma đem bón lót cho đất, lên luống, phủ bạt giữ ẩm cho đất. Dinh dưỡng cung cấp cho cây là các loại chế phẩm vi sinh được hòa tan đúng tỷ lệ, đúng chu kỳ trong các bể chứa nước trước khi được lưu dẫn đễn đến từng gốc cây theo hệ thống tưới nhỏ giọt đã được cài chế độ hẹn giờ.

“Trồng rau hữu cơ, trang trại không phun thuốc bệnh, thuốc sâu, nếu sâu quá là bỏ, chỉ làm cỏ, luân canh, xen canh để hạn chế sâu bọ. Đặc biệt, sản phẩm không đạt chất lượng về màu sắc mẫu mã sẽ giữ lại làm thức ăn nuôi sâu canxi (sâu canxi là một loại thức ăn có giá trị dinh dưỡng cao, phù hợp làm thức ăn cho nuôi cá).

Sau hơn 8 tháng hoạt động, nông trại Gia Minh Farm đã được cơ quan chuyên môn cấp chứng nhận GlobalGAP; mỗi ngày thu hoạch trung bình 300kg rau quả đạt chất lượng cung cấp đến với bếp ăn của nhiều gia đình qua các cửa hàng bán thực phẩm sạch, một số bếp ăn, nhóm bếp gia đình trên Facebook, Zalo do chị Hương thành lập. Các khách hàng tin tưởng và có ấn tượng về mô hình trồng rau hữu cơ đã liên hệ đặt hàng và giới thiệu thêm khách hàng tiêu dùng sản phẩm qua fanpage của Gia Minh Farm.

Không chỉ cung cấp nông sản hữu cơ đạt chuẩn ra thị trường, chị Hương còn tạo công ăn việc làm cho 10 lao động địa phương, ngoài ra còn có những kỹ sư nông học đến từ Trường Đại học Cần Thơ cộng tác cùng chị.

Anh Nguyễn Văn Hoàng, kỹ sư nông học phụ trách kỹ thuật chính tại nông trại chia sẻ thêm: Trồng và sử dụng rau hữu cơ là một xu hướng tất yếu của người tiêu dùng vì nó là tiêu chuẩn cao nhất của thực phẩm sạch. Rau hữu cơ không chỉ mang đến sự ngon miệng mà thực sự cung cấp nguồn dinh dưỡng tốt, không gây hại cho sức khỏe con người và tin rằng "hữu xạ tự nhiên hương", người tiêu dùng thông thái sẽ lựa chọn sản phẩm sạch sử dụng.