Dự án hơn 41 triệu USD vi phạm Luật Đê điều, cố tình phớt lờ các quy định

Một dự án có tổng mức đầu tư 41.334.898 USD ở TP Việt Trì (tỉnh Phú Thọ) ngang nhiên vi phạm Luật Đê điều trước sự bất lực của các cơ quan chức năng.

Những dấu hỏi ở một dự án khủng

Theo hồ sơ của NNVN, ngày 2/2/2010 UBND tỉnh Phú Thọ có Quyết định số 309/QĐ-UBND về việc phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình Hệ thống thu gom và xử lý nước thải thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, sử dụng vốn EDCF của Hàn Quốc. Chủ đầu tư là Cty Cổ phần cấp nước Phú Thọ (số 8 đường Trần phú, TP Việt Trì).

Theo quyết định này, mục tiêu đầu tư xây dựng dự án nhằm xây dựng hệ thống thu gom và xử lý nước thải của TP Việt Trì để đảm bảo chất lượng nước thải xả vào nguồn tiếp nhận là sông Hồng và sông Lô. Tổng mức đầu tư dự án 735.940 triệu đồng, tương đương 41.334.898 USD. Trong đó, vốn vay EDCF là 32.935.028 USD, vốn đối ứng ngân sách 8.409.816 USD. Nguồn vốn vay được thông qua EDCF (Quỹ hợp tác phát triển kinh tế của Ngân hàng xuất nhập khẩu Hàn Quốc - Eximbank).

Để thực hiện dự án, Tập đoàn Saman (Hàn Quốc) được lựa chọn tư vấn, thiết kế, chia thành ba gói thầu, đấu thầu rộng rãi, trong đó gói thầu xây lắp và cung cấp thiết bị có giá trị lớn nhất do Cty TNHH Keangnam (Hàn Quốc) thực hiện.

Dự án sẽ xây dựng 11 trạm bơm nước thải và sẽ có khoảng 70% số hộ đấu nối vào hệ thống thoát nước của thành phố. Tổng cộng có 19.900 hộ cần hỗ trợ đấu nối khi thực hiện dự án này. Thời gian thực hiện dự án theo kế hoạch đến năm 2015 sẽ hoàn thành và đi vào hoạt động.

Tuy nhiên, mới đây, UBND tỉnh Phú Thọ đã có quyết định gia hạn đến năm 2018. Cụ thể, ngày 14/4/2016, UBND tỉnh Phú Thọ có Quyết định số 880/QĐ-UBND về việc gia hạn thời gian thực hiện dự án.

Theo quyết định này, dự án xây dựng công trình Hệ thống thu gom và xử lý nước thải thành phố Việt Trì sẽ được gia hạn đến ngày 6/2/2018, ngày giải ngân cuối cùng của khoản vay là 6/8/2018. Điều này có nghĩa, dự án triệu đô ở Phú Thọ sẽ phải kéo dài thêm thời gian thực hiện ít nhất là 3 năm so với kế hoạch ban đầu. Vì sao vậy?

Xin được nhắc lại, trước đó, từ ngày 30/10/2014, Cty CP cấp nước Phú Thọ đã làm Lễ khởi công Dự án Trạm thu gom, xử lý nước thải tại địa bàn phường Minh Nông rất hoành tráng với sự tham dự của đông đảo lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh và ngành chức năng tỉnh Phú Thọ.

Ngay sau Lễ khởi công, công ty này đã huy động nhân lực triển khai xây dựng nhiều hạng mục công trình kiên cố trên khu đất dự án. Kèm theo đó là hàng loạt những vấn đề nảy sinh trong quá trình dự án được triển khai ở nhiều khu vực khác. Đường sá bị đào bới, xây dựng trên đê điều gây bức xúc trong nhân dân...

Ảnh: Hoàng Anh

Cụ thể, chiếu theo Quyết định của UBND tỉnh Phú Thọ về việc phê duyệt quy hoạch chi tiết hệ thống thoát nước TP Việt Trì, vị trí đặt ống thoát nước trên các trục đường Hùng Vương, Trần Phú, Nguyễn Tất Thành đều được quy định đặt trên vỉa hè. Tuy nhiên, bất chấp quy hoạch, để thực hiện dự án khủng của Cty CP cấp nước Phú Thọ, đơn vị thi công đã lật tung các tuyến đường ở TP Việt Trì, thậm chí là cả những khu vực lòng đường, gây bức xúc trong nhân dân.

Ngoài ra, dư luận cũng đặt ra nhiều câu hỏi về tiến độ, nhà thầu và đất đai, phương thức thanh toán... Theo dự kiến, trong vòng 30 tháng dự án sẽ hoàn thành và đi vào hoạt động, nhưng đến thời điểm hiện tại, đã quá thời hạn khá lâu nhưng vẫn còn là đống ngổn ngang.

Bà Đỗ Huyền Bảo Ngọc, Trưởng phòng Kinh tế Đối ngoại (Sở KH-ĐT) và ông Lê Quốc Hưng, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch - Đầu tư tỉnh Phú Thọ cho biết: Về phương thức thu hồi vốn, có thể người dân TP Việt Trì sẽ phải đóng tiền phí xử lý nước thải cho DN. Việc dự án phải gia hạn đến năm 2018 là do tiến độ bố trí vốn. Tình trạng này chắc chắn ảnh hưởng vì dự án sẽ chậm đi vào hoạt động, hai là giá cả biến động. Tuy nhiên, khó ở chỗ, mình là người đi vay nên phải phụ thuộc người cho vay.

"Có một số dự án chỉ cho DN vay, Nhà nước chỉ bảo lãnh thôi. Nếu sau này công ty không trả nợ được thì Nhà nước phải trả. Phương án trả nợ có thể được tính vào việc thu phí sử dụng nước thải của người dân. Cứ dùng 10 khối thì thu 2 khối phí nước thải chẳng hạn", ông Hưng nói.

Ảnh: Hoàng Anh

Liên quan đến vấn đề dự án triệu đô này đã xẻ hàng loạt tuyến đường trong TP Việt Trì, ông Hưng cho rằng, nhân dân đã nhiều lần lên tiếng trong các kỳ họp Hội đồng nhân dân, nhưng đây là vấn đề bất khả kháng.

"Qua mặt" hàng loạt cơ quan chức năng

Nghiêm trọng hơn cả, dự án này có những vi phạm về đê điều hết sức rõ ràng, tuy nhiên, thay vì các biện pháp, chế tài xử lý theo qui định thì dường như địa phương này đang cố tình “hợp thức hóa” các sai phạm.

Trạm xử lý TP1 tại phường Minh Nông có công suất giai đoạn 1 là 5.000 m3/ngày đêm, bao gồm các hạng mục song chắn rác, bể lắng cát, ngăn phân phối, bể xử lý sinh học... Sẽ không có gì đáng nói nếu công trình này xây dựng trên đất được quy hoạch phù hợp và được cho phép.

Ngày 15/1/2016, đại diện Hạt quản lý đê Việt Trì bao gồm các ông Vũ Hùng Thắng (Hạt trưởng), ông Phan Văn Anh (Hạt phó), ông Trần Văn Chiến (cán bộ phụ trách tuyến) đã tổ chức kiểm tra và lập biên bản làm việc đối với Cty CP cấp nước Phú Thọ, có sự chứng kiến của đại diện UBND phường Minh Nông.

Quy hoạch chung của Trạm thu gom xử lý nước thải Minh Nông

Sau khi kiểm tra hồ sơ, thực tế Cty CP cấp nước Phú Thọ, đoàn kiểm tra đã phát hiện: “Tại hiện trường, Cty CP cấp nước Phú Thọ đã xây dựng được hàng rào xung quanh, bể lắng cát, mương ô xy hóa, trạm bơm bùn, nhà điều hành, trạm điện, khu xử lý nước thải cách đỉnh kè khoảng 300m, cách chân đê khoảng 300m, khu vực nằm ở bãi sông ứng với km 98+250 Đê tả sông Thao. Cty CP cấp nước Phú Thọ xây dựng khu thu gom, trạm xử lý nước thải đã vi phạm vào Luật Đê điều và Điều 26 của Luật Đê điều. Đề nghị công ty tạm dừng thi công dự án…”. Biên bản cũng đề nghị Cty CP cấp nước Phú Thọ cấp đủ hồ sơ có liên quan và hoàn thành thủ tục cấp phép xây dựng trước ngày 30/1/2016.

Tuy nhiên, bất chấp đề nghị của Hạt quản lý đê Việt Trì, Cty CP cấp nước Phú Thọ vẫn ngang nhiên cho đơn vị thi công tiếp tục xây dựng, hoàn thiện các hạng mục công trình trong sự bất bình của nhân dân địa phương. Người dân địa phương phát hiện vụ việc báo tin cho cơ quan chức năng nhưng không đơn vị nào xuống ngăn chặn, giải quyết.

Phải đến ngày 21/4/2016, Cty CP cấp nước Phú Thọ mới có văn bản số 137 gửi Chi cục Đê điều và PCLB, Sở NN-PTNT tỉnh Phú Thọ xin cấp phép thi công xây dựng nhà máy. Điều đó có nghĩa là, trong khi chưa được sự đồng ý của các cơ quan có thẩm quyền, Cty CP cấp nước Phú Thọ đã triển khai xây dựng ồ ạt.

Theo ông Nguyễn Hùng Sơn, Chi cục trưởng Chi cục Đê điều và PCLB tỉnh Phú Thọ, nhiều hạng mục Dự án Trạm xử lý nước thải ở phường Minh Nông làm trước mà không được cấp phép xây dựng. Việc xây dựng trên hành lang thoát lũ, đê điều phải gửi hồ sơ xin phép lên Bộ NN-PTNT quyết định. Hiện tại thì Bộ NN-PTNT chưa đồng ý.

Ông Trần Quốc Bình, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Phú Thọ cũng xác nhận: Bộ NN-PTNT chưa đồng ý xây dựng.

Có mặt tại điểm xây dựng nhà máy xử lý nước thải của DN này ở phường Minh Nông, chúng tôi quan sát thấy, mặc dù khu vực thi công xây dựng được bao bọc kín kẽ, nhưng phía bên trong, hoạt động xây dựng diễn ra khá rầm rộ với hàng loạt máy móc, nhân công...

PV NNVN cũng đã lật lại Quyết định 309/QĐ-UBND do ông Nguyễn Ngọc Hải, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ ký thay Chủ tịch UBND tỉnh về việc phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình không hề có bất cứ căn cứ nào về Luật Đê điều hay các Nghị định của Chính phủ, các quy định của Bộ NN-PTNT? Phải chăng, địa phương này đã cố tình phớt lờ các quy định luật pháp về đê điều mặc sức cho chủ đầu tư vi phạm khi thực hiện dự án khủng?