Dự án mở rộng hồ Hòa Mỹ ảnh hưởng đến hơn 21ha rừng

Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa công bố Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) để tham vấn cộng đồng đối với dự án nâng cấp, sửa chữa hồ chứa nước Hòa Mỹ, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế.

Trước đó, chủ đầu tư dự án là Công ty TNHH MTV Quản lý khai thác công trình thủy lợi Thừa Thiên - Huế trình Bộ Tài nguyên và Môi trường thẩm định, phê duyệt ĐTM trước khi tiến hành triển khai theo đúng luật định. Đây là dự án được đánh giá có nguy cơ tác động xấu đến môi trường ở mức độ cao, thuộc thẩm quyền phê duyệt báo cáo ĐTM của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Hồ Hòa Mỹ nằm trên địa phận xã Phong Mỹ (huyện Phong Điền) được xây dựng từ năm 1995. Từ khi đưa vào sử dụng cho đến nay đã trên 25 năm. Theo nhiệm vụ thiết kế ban đầu hồ cung cấp nước tưới cho 2.250ha (trong đó có 600ha lúa 2 vụ, phần còn lại là hoa màu và cây công nghiệp).

Qua quá trình vận hành cho thấy, thực tế lưu lượng hồ chỉ cung cấp đủ cho 603 ha vụ đông xuân của 3 xã Phong Mỹ, Phong Xuân, Phong Sơn (huyện Phong Điền). Riêng vụ hè thu trên 100 ha diện tích cuối tuyến kênh tưới (vùng Phong Sơn) vào cuối vụ phải chuyển qua chế độ tưới chống hạn mới đủ cho diện tích nói trên.

Sự chênh lệch về diện tích tưới tính toán do các nguyên nhân như biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt, mùa khô kéo dài, mưa bổ sung mùa khô ít, mức tưới và phương thức canh tác thay đổi, hệ thống kênh mương chưa hoàn chỉnh để thất thoát nước tưới lớn.

Đặc biệt, vào các năm 1998, 2019, 2020 là hạn nặng nhất, nắng nóng gay gắt kéo dài ngay từ đầu vụ, thiếu lượng mưa bổ sung, bốc hơi mặt thoáng tăng lên... đã làm cho mực nước trong hồ xuống nhanh, dưới mực nước chết.

Tình trạng hạn hán nặng trong năm 2019 đã khiến cho diện tích thực tế gieo cấy được chỉ đạt 570ha và có đến 548,3ha bị ảnh hưởng do hạn. Mặt khác, công trình đầu mối ổn định không có hiện tượng thấm, rò rỉ nhưng trong khoảng thời gian vận hành tràn xả lũ chưa có năm nào đạt tần suất thiết kế.

Nhằm tăng dung tích hồ chứa đảm bảo cung cấp nước tưới chủ động cho 603 ha đất lúa nêu trên, Công ty TNHH MTV Quản lý khai thác thủy lợi Thừa Thiên - Huế đã lập dự án nâng cấp, sửa chữa hồ chứa nước Hòa Mỹ, huyện Phong Điền.

Dự án đã được HĐND tỉnh Thừa Thiên - Huế phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 134/NQ-HĐND ngày 13/11/2020. Tổng mức đầu tư khoảng 25 tỷ đồng và thời gian thực hiện dự án 4 năm. 

Đáng chú ý, diện tích khu vực dự kiến ngập sau khi lòng hồ Hòa Mỹ mở rộng sẽ ảnh hưởng đến 21,33 ha rừng. Trong đó rừng tự nhiên khoảng 3,87ha, rừng trồng khoảng 2,76ha. Diện tích còn lại là đất chưa có rừng khoảng 14,31ha, đất rừng trồng ngoài quy hoạch ba loại rừng khoảng 0,37 ha, đã được điều chỉnh rừng và đất rừng quy hoạch cho mục đích sử dụng khác.

Tuy nhiên, theo đơn vị lập báo cáo ĐTM, khu vực hồ Hòa Mỹ được triển khai tại xã Phong Mỹ và xã Phong Xuân không thuộc Khu bảo tồn thiên nhiên Phong Điền (khoảng cách gần nhất từ hồ Hòa Mỹ đến ranh giới khu bảo tồn Phong Điền là 5 km), do vậy không gây suy giảm đa dạng sinh học.

Hệ thực vật tự nhiên trong khu vực dự án và lân cận không có các loại cây gỗ lớn, không có các loại cây quý, hiếm thuộc danh mục cần được bảo vệ. Bản chất rừng tự nhiên tại khu vực dự án không phải rừng nguyên sinh; chủ yếu rừng nghèo tái sinh với thành phần cây rừng chủ yếu gồm ngát, vạng, bạng, chân chim, bứa, dẻ và một số loài cây gỗ có đường kính nhỏ như keo, lồ ô.

Rừng ở đây cũng không phải môi trường sống của các loài động vật hoang dã quý hiếm nằm trong sách đỏ Việt Nam, chỉ có các loài động vật hoang dã thông thường. Do vậy, chủ đầu tư khẳng định dự án không thuộc đối tượng phải thực hiện bồi hoàn đa dạng sinh học.

Được biết, Công ty Cổ phần Phát triển công nghệ môi trường Thế Kỷ (trụ sở tại Hà Nội) là đơn vị lập báo ĐTM dự án nâng cấp, sửa chữa hồ chứa nước Hòa Mỹ, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế.