Khan hiếm vật liệu xây dựng, đẩy giá thành lên cao
Giá vật liệu xây dựng tăng cao trong thời gian qua ảnh hưởng tới tiến độ các dự án, việc giải ngân nguồn vốn đầu tư công. Đây là vấn đề này nhận được sự quan tâm của cử tri, đại biểu hội đồng, đặc biệt là các doanh nghiệp xây lắp.
Theo báo cáo của Sở Xây dựng, từ tháng 4/2021 đến nay trên địa bàn tỉnh giá các loại vật liệu xây dựng, nhiên liệu có nhiều biến động tăng giá, đặc biệt là cát, đá, xi măng, sắt thép, nhựa đường, nhiên liệu (xăng, dầu).
Trong đó, giá các loại vật liệu xây dựng tháng 9/2022 tăng cụ thể như sau: Giá cát tăng từ 15-33%, đá tăng từ 5-15%, gạch đất nung tăng từ 15-18%, thép tăng từ 37%, xi măng tăng 38%, dầu diezel tăng 76%, xăng tăng 97% so với năm 2020.
Giá vật liệu tăng cao, nguồn cung khan hiếm đã ảnh hưởng trực tiếp đến tổng mức đầu tư dự án, dự toán xây dựng, giá gói thầu xây lắp; gây ra nhiều khó khăn khi thực hiện các hợp đồng xây dựng, nhất là loại hình hợp đồng trọn gói, hợp đồng theo đơn giá cố định.
Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn kỳ họp thứ XI, HĐND tỉnh Thanh Hóa khóa XVIII, ông Phan Lê Quang, Phó Giám đốc phụ trách Sở Xây dựng cho biết, nguyên nhân giá vật liệu xây dựng tăng một phần do sự biến động của thị trường thế giới và nhu cầu đầu tư, triển khai các dự án khi Chính phủ thực hiện kế hoạch phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19.
Bên cạnh đó thời gian qua, trên địa bàn tỉnh triển khai thực hiện nhiều dự án giao thông, cần nhu cầu vật liệu xây dựng lớn, dẫn đến thiếu hụt nguồn cung vật liệu như đất đắp nền, cát san nền, nên giá vật liệu cát và đất đắp nền tăng cao…
kỳ họp thứ XI, HĐND tỉnh Thanh Hóa khóa XVIII thu hút được sự quan tâm của cử tri và nhân dân trong tỉnh. Ảnh: Quốc Toản.
Theo ông Quang, để khắc phục tình trạng giá vật liệu xây dựng tăng cao, cần nâng cao công suất hoạt động của các mỏ khai thác vật liệu để đáp ứng nhu cầu xây dựng. Cùng với đó tỉnh cần đẩy nhanh tiến độ cấp phép các mỏ đất để bổ sung nguồn cung, đáp ứng kịp thời nguồn vật liệu san lấp cho công trình xây dựng.
Trả lời câu hỏi của các đại biểu về việc giá một số loại vật liệu xây dựng do Sở Xây dựng công bố có sự chênh lệch so với mặt bằng thị trường, ông Phan Lê Quang cho biết: “Nghị định liên quan tới xác định giá vật liệu phải phù hợp với thị trường, để đáp ứng yêu cầu quản lý chi phí đầu tư xây dựng, khi thị trường vật liệu xây dựng có biến động.
Tuy nhiên hiện nay chưa có hướng dẫn cụ thể về việc thế nào là giá phù hợp với thị trường nên việc xác định giá vật liệu cũng gặp khó khăn.
Tuy nhiên, qua khảo sát và thống kê thực tế, về cơ bản, khung giá các loại vật liệu xây dựng hiện nay do tỉnh ban hành cơ bản phù hợp với thị trường.
Riêng giá đất san lấp chưa có khung giá cụ thể nên có chuyện chênh lệch khá lớn trong việc mua bán đất san lấp tại các mỏ đất”.
Bổ sung thêm phần trả lời của Phó Giám đốc Sở Xây dựng, ông Lê Đức Giang, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa cho biết, để khắc phục tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng khiến giá thành leo thang, trong thời gian tới UBND tỉnh giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp các sở, ngành liên quan rà soát các mỏ để đưa vào quy hoạch khoáng sản trên địa bàn tỉnh; giao cho Sở Tài nguyên và Môi trường khẩn trương đưa vào đấu giá các cái mỏ khoáng sản đủ điều kiện để phục vụ cho nhu cầu trước mắt và lâu dài.
Cùng với đó khuyến khích nghiên cứu, sản xuất và sử dụng vật liệu mới thay thế vật liệu thông thường. UBND tỉnh sẽ tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các ngành, các huyện thực hiện kiểm tra, giám sát việc khai thác, vận chuyển và sử dụng khoáng sản theo đúng quy định của pháp luật...
“Làm cũng chết không làm cũng chết”
Theo khảo sát của Sở Xây dựng, hiện nay trên địa bàn tỉnh có 840 gói thầu thực hiện theo dạng hợp đồng trọn gói bằng đơn giá cố định, với tổng vốn khoảng 3,6 nghìn tỷ. Nếu được điều chỉnh giá, giá trị gói thầu sẽ tăng trung bình hơn 7,6%.
Tại phiên chất vấn, có đại biểu cho rằng, nếu không có giải pháp điều chỉnh phù hợp giá nguyên vật liệu thì doanh nghiệp đã ký hợp đồng xây lắp “làm cũng chết, không làm cũng chết”.
Về việc này, ông Phan Lê Quang, Phó Giám đốc Sở Xây dựng cho rằng, đây là thực trạng vẫn chưa có phương án tháo gỡ.
“Theo quy định, trường hợp bất khả kháng hoặc hoàn cảnh thay đổi thì đơn giá được thay đổi. Tuy nhiên, quy định chưa mang tính định lượng nên chưa có căn cứ điều chỉnh. Nếu thực hiện được thì phải sửa các luật liên quan.
Hiện nay, các cơ quan Trung ương đang tổng hợp số liệu để báo cáo Chính phủ xin ý kiến chỉ đạo. Đây là vấn đề vượt thẩm quyền, khả năng của UBND tỉnh giải quyết, do đó phải chờ hướng dẫn của Chính phủ để tháo gỡ. Nếu không điều chỉnh đơn giá thì các doanh nghiệp làm dự án sẽ lỗ. Thực trạng trên vẫn chưa có hướng tháo gỡ. Riêng đối với hợp đồng có điều chỉnh giá khi có biến động, thì chi phí bù trượt giá cũng không đáng kể”, ông Quang nói.
Ông Phan Lê Quang, Phó Giám đốc phụ trách Sở Xây dựng Thanh Hóa. Ảnh: Báo Thanh Hóa.
Để tháo gỡ những khó khăn liên quan tới khan hiếm và tăng giá của các loại vật liệu xây dựng, ông Đỗ Trọng Hưng - Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh đề nghị UBND tỉnh, Sở Xây dựng và các ngành có liên quan, các địa phương, đơn vị nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ ý kiến của các đại biểu HĐND tỉnh, triển khai có hiệu quả các giải pháp trước mắt và lâu dài nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập, những “điểm nghẽn”, vượt qua khó khăn, góp phần xây dựng và phát triển thị trường vật liệu xây dựng hoạt động ổn định.
Tiếp tục đẩy nhanh tiến độ rà soát các mỏ vật liệu xây dựng, nhất là các mỏ đá, mỏ cát và các cái mỏ đất san lấp chưa có trong quy hoạch để trình cấp có thẩm quyền bổ sung vào quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản của tỉnh.
Đồng thời đẩy nhanh tiến độ cấp phép các mỏ đất để đấu giá bổ sung nguồn cung, đáp ứng kịp thời nguồn vật liệu san lấp cho các dự án xây dựng trên địa bàn tỉnh.
Các Sở, ngành có liên quan cần thực hiện việc điều tra, khảo sát để công bố công khai giá, trữ lượng, sản lượng các mỏ vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh, đảm bảo sát đúng với giá thị trường và công bố kịp thời với biến động của giá cả thị trường.
Thường xuyên tổ chức kiểm tra yếu tố hình thành giá đối với hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ thực hiện bình ổn giá của tổ chức, cá nhân trên địa bàn, hàng hóa, dịch vụ thuộc thẩm quyền định giá của UBND tỉnh theo quy định.
Tăng cường kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về giá, nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng sản phẩm, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật, đặc biệt là các mặt hàng thuộc diện kê khai giá như xi măng, sắt thép.
Kiểm tra việc niêm yết giá và bán theo giá niêm yết kiểm tra việc giá bán thực tế và giá ghi trên hóa đơn thuế giá trị gia tăng của tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh theo quy định.
Kịp thời phát hiện và xử phạt theo quy định của pháp luật những đơn vị không thực hiện kê khai giá, niêm yết giá theo quy định, giá bán thực tế khác so với giá ghi trên hóa đơn thuế giá trị gia tăng…
