Phân bón đóng góp khoảng 30 – 40% tổng sản lượng cây trồng nói chung và trên 40% sản lượng lúa gạo tại Việt Nam (IPNI). Trong thực tế sản xuất, phân bón là yếu tố vật tư đầu vào chiếm tỷ trọng lớn. Đặc biệt là trong hơn hai năm vừa qua, giá cả phân bón toàn cầu liên tục tăng mạnh, năng suất cây trồng nhiều nơi đã “kịch trần” nhưng giá cả nông sản không tăng tương ứng.
Điều đó đã và đang gây ra nhiều hệ lụy cho sản xuất nông nghiệp cũng như tăng thêm gánh nặng cho nhà nông. Thực tế, ở nhiều nơi, sản xuất nông nghiệp trên lĩnh vực trồng trọt, hiệu quả kinh tế đã không được như kỳ vọng.
Trong bối cảnh đó, rất nhiều giải pháp được đưa ra như đảm bảo nguồn cung để ổn định thị trường, hạn chế xuất khẩu để giảm giá phân bón trong nước và đặc biệt khuyến cáo nhà nông tăng cường sử dụng phân hữu cơ thay thế phân khoáng vô cơ. Nhưng có một vấn đề quan trọng hiện hữu trong thực tế sử dụng phân bón hoàn toàn có thể là một gợi ý giải pháp hiệu quả thì dường như chưa được chú trọng: Đó là hiệu suất sử dụng phân bón tại Việt Nam còn rất thấp.
Theo thống kê, hiệu suất sử dụng phân bón trung bình ở Việt Nam chỉ đạt 30 - 45% với phân đạm, 40 - 45% với lân và khoảng 40 - 50% với kali tùy theo chân đất, giống cây trồng, thời vụ, phương pháp bón, loại phân bón (Trương Hợp Tác, 2009). Như vậy tính chung hiệu suất sử dụng phân bón khoáng vô cơ chỉ đạt dưới 50%. Con số đó chỉ ra một thực tế, chúng ta lãng phí vô cùng lớn trong sử dụng phân bón, gây tốn kém chi phí, giảm chất lượng nông sản và tác động tiêu cực đến môi trường. Thực tế đó cũng cho thấy nếu tập trung vào các giải pháp nâng cao hiệu suất sử dụng, chúng ta có thể giảm tương ứng lượng phân bón cần sử dụng và theo đó giảm áp lực về giá phân bón.
Nâng cao hiệu suất sử dụng phân bón phải đến từ hai phía. Doanh nghiệp với vai trò ứng dụng các tiến bộ khoa học công nghệ trong sản xuất để tạo ra sản phẩm có hiệu suất sử dụng cao. Nông dân với vai trò là người sử dụng, ứng dụng các công nghệ đó ảnh hưởng đến hiệu quả thực tế trên đồng ruộng.
Tại Công ty CP Công Nông nghiệp Tiến Nông – doanh nghiệp sản xuất phân bón chuyên nghiệp với gần 30 năm đồng hành cùng nông dân Việt Nam – có rất nhiều nghiên cứu nâng cao hiệu suất sử dụng phân bón đã được triển khai và ứng dụng trong thực tiễn đem lại hiệu quả cao cho nhà nông. Có thể kể đến các nghiên cứu ứng dụng cho ra đời các sản phẩm như đạm vàng Tiến Nông 46A+ được xử lý với lớp bọc vi lượng nhằm cân đối dinh dưỡng tăng khả năng hấp thụ của cây trồng, giảm thất thoát đạm qua bay hơi và rửa trôi, qua đó nâng cao hiệu suất sử dụng lên 5-10% so với phân đạm thông thường. Chất điều hòa pH đất nhằm nâng cao pH môi trường đất qua đó hạn chế cố định dinh dưỡng và duy trì hàm lượng hữu hiệu có sẵn cho cây hấp thụ. Các dòng phân bón chuyên dùng theo cây như cho cây lúa, ngô, mía, cà phê... được tính toán phù hợp với nhu cầu của từng cây trồng và từng giai đoạn sinh trưởng.
Ông Nguyễn Hồng Phong, Tổng Giám đốc Công ty Công Nông nghiệp Tiến Nông cho biết: “Là một doanh nghiệp sản xuất phân bón, thời gian qua chúng tôi bị tác động bởi tình hình giá cả nguyên, nhiên, vật liệu đầu vào tăng cao dẫn đến tăng giá thành sản xuất. Điều này gây khó khăn cho cả doanh nghiệp và bà con nông dân. Tuy nhiên, Tiến Nông cũng là một doanh nghiệp Khoa học công nghệ nên chúng tôi luôn chú trọng nghiên cứu các giải pháp nhằm nâng cao hiệu suất sử dụng phân bón, qua đó giảm được lượng bón trên thực tế nhưng vẫn đảm bảo sinh trưởng, phát triển và năng suất cây trồng. Do vậy, chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực để đồng hành, hỗ trợ và chuyển giao đến bà con nông dân các giải pháp như vậy.”
Sử dụng phân bón cần tuân thủ nguyên tắc 4 đúng
"Để sử dụng phân bón có hiệu quả cao thì nhà nông cần tuân thủ nguyên tắc 4 đúng: Đúng loại, đúng lượng, đúng thời điểm và đúng cách. Những nội dung này thường được các nhà sản xuất hướng dẫn chi tiết trên bao bì sản phẩm, bà con nông dân cần tìm hiểu kỹ và lựa chọn sản phẩm đúng để tránh lãng phí và nâng cao hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông nghiệp" - Ông Nguyễn Hồng Phong, Tổng Giám đốc Công ty Công Nông nghiệp Tiến Nông.