Đẩy mạnh sản xuất sản phẩm giá trị gia tăng
Theo các chuyên gia, trong bối cảnh các nước châu Phi đang đẩy mạnh phát triển công nghiệp chế biến điều, để giữ được vị thế trên thị trường thế giới, ngành điều Việt Nam phải ngày càng nâng cao năng lực cạnh tranh bằng các sản phẩm chất lượng cao, sản phẩm giá trị gia tăng và các sản phẩm khác từ hạt điều. Và khoa học, công nghệ sẽ tiếp tục đóng vai trò không nhỏ cho con đường mới của ngành điều Việt Nam.
Sản xuất hạt điều rang tại một nhà máy. Ảnh: Thanh Sơn.
Thực tế cho thấy những năm gần đây, nhiều doanh nghiệp trong ngành điều đã đẩy mạnh đầu tư công nghệ, máy móc, thiết bị để sản xuất các sản phẩm giá trị gia tăng từ hạt điều nhân. Có thể kể tới một số tên tuổi như Hoàng Sơn Food (hạt điều rang muối, snack hạt điều và ngô), Thảo Nguyên (hạt điều rang muối, nhân điều bọc mè, nhân điều mật ong, nhân điều vị wasabi…), Dan D Pak (hạt điều các vị có muối, không muối, cay, tỏi, mật ong, muối tiêu, syrup…), Huy Vân (hạt điều nhân rang muối, hạt điều vỏ lụa rang muối)…
Ông Vũ Thái Sơn, Chủ tịch Hội điều Bình Phước, Chủ tịch HĐQT Long Sơn Group cho biết, các hiệp định thương mại tự do (FTA) đang góp phần thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm giá trị gia tăng từ hạt điều nhân. Bởi trước đây, hạt điều nhân dạng sơ chế từ Việt Nam xuất khẩu vào nhiều thị trường đã có thuế suất 0%, nhưng các sản phẩm giá trị gia tăng từ điều nhân thì phải chịu thuế nhập khẩu do các quốc gia bảo hộ ngành công nghiệp chế biến thực phẩm nội địa.
Từ sau khi các FTA có hiệu lực, thuế nhập khẩu với các sản phẩm giá trị gia tăng từ hạt điều của Việt Nam cũng đã về 0. Đây là điều kiện thuận lợi để ngành điều Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu các sản phẩm giá trị gia tăng khi nhu cầu trên thị trường thế giới với các sản phẩm này đang ngày càng tăng lên.
Long Sơn Group cũng là một trong những doanh nghiệp đi đầu về đầu tư công nghệ, máy móc, thiết bị để chế biến và xuất khẩu các sản phẩm giá trị gia tăng từ hạt điều và các sản phẩm điều nhân chất lượng cao. Trong năm 2023, doanh nghiệp này đã đẩy mạnh xuất khẩu nhiều sản phẩm giá trị gia tăng sang thị trường Trung Quốc như hạt điều rang muối, hạt điều tỏi ớt, hạt điều gia vị, hạt điều hạt mè, hạt điều mật ong…
Chế biến sâu đa dạng các sản phẩm từ hạt điều đang giúp các doanh nghiệp tăng sức cạnh tranh trên thị trường. Ảnh: TS.
Đặc biệt, nhờ các sản phẩm giá trị gia tăng, điều nhân chất lượng cao mà Long Sơn đã bán được hàng trực tiếp cho hệ thống siêu thị Walmart. Đây là doanh nghiệp điều đầu tiên và duy nhất cho đến nay ở Việt Nam bán được trực tiếp hạt điều cho Walmart - hệ thống bán lẻ hàng đầu thế giới. Vì vậy, trong kế hoạch sản xuất kinh doanh năm 2024 và những năm tới, Long Sơn sẽ tiếp tục đẩy mạnh chế biến các sản phẩm giá trị gia tăng, chất lượng cao để cung ứng cho Walmart, các hệ thống siêu thị lớn khác trên thế giới và tăng cường xuất khẩu các mặt hàng này.
Ngoài các sản phẩm giá trị gia tăng, nhiều doanh nghiệp trong ngành điều cũng đã đầu tư máy móc, thiết bị để sản xuất dầu vỏ hạt điều. Đây là loại dầu được sử dụng trong công nghiệp như sử dụng làm chất đốt trong các lò hơi (giá thành rẻ hơn khoảng 60% so với dầu mazut), sản xuất các vật liệu chống mài mòn, bền ma sát, các loại sơn, vecni, keo dán…
Dầu vỏ hạt điều Việt Nam không chỉ được sử dụng trong nước mà đã được xuất khẩu sang các thị trường như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản… Chưa có số liệu thống kê chính thức, nhưng ước tính mỗi năm xuất khẩu dầu vỏ hạt điều mang về cho các doanh nghiệp hàng trăm triệu USD. Bên cạnh đó, việc tận dụng vỏ hạt điều để sản xuất dầu vỏ hạt điều cũng đang góp phần giảm đáng kể ô nhiễm môi trường. Bởi trước đây, vỏ hạt điều thường được làm chất đốt hoặc đem đốt bỏ dẫn tới ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng tới sức khỏe con người do khói từ việc đốt vỏ hạt điều chứa nhiều chất độc hại.
Nâng cao giá trị, an toàn thực phẩm từ những công nghệ mới
Đón đầu xu hướng phát triển của ngành điều Việt Nam, thời gian qua, ngoài các loại máy móc, thiết bị phục vụ cho chế biến điều nhân thông thường như máy phân cỡ hạt, máy cắt hạt điều, máy bóc vỏ lụa, máy sấy điều nhân, máy bắn màu, máy đóng gói…, nhiều công ty chuyên sản xuất, cung ứng máy móc, thiết bị chế biến điều đã đẩy mạnh nghiên cứu, đưa ra thị trường các loại máy móc, thiết bị để sản xuất các sản phẩm giá trị gia tăng từ hạt điều, điều nhân chất lượng cao và dầu vỏ hạt điều.
Có thể kể ra đây như hệ thống rang chiên nhân điều của Gia Lợi Long An, dây chuyền chế biến hạt điều chiên và dây chuyền chế biến dầu vỏ hạt điều của Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển công nghệ Mekong… Các loại máy móc, thiết bị do các công ty Việt Nam sản xuất đang tiếp tục giúp cho nhiều doanh nghiệp điều sản xuất và xuất khẩu thành công các sản phẩm giá trị gia tăng, sản phẩm chất lượng cao, dầu vỏ hạt điều… ra nước ngoài.
Hun trùng hữu cơ Oxylow tại một nhà máy điều của Tập đoàn Tân Long. Ảnh: Thanh Sơn.
Bên cạnh đó, nhiều công nghệ mới giúp nâng cao chất lượng, an toàn thực phẩm, giảm giá thành chế biến… cũng đang được giới thiệu tới ngành điều Việt Nam và đã được áp dụng có hiệu quả tại nhiều nhà máy chế biến điều.
Một trong những giải pháp đang gây được sự chú ý là hệ thống hun trùng hữu cơ Oxylow của Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Kỹ thuật Anh Phi (AP Engineering, trụ sở đặt tại thị xã Bến Cát, Bình Dương). Bà Cẩm Xuyên, đại diện của AP Engineering cho biết, Oxylow sử dụng nguyên lý kiểm soát không khí, tạo môi trường oxy cực thấp để tiêu diệt côn trùng ở tất cả các giai đoạn sinh trưởng (trứng, ấu trùng...) và hoàn toàn không sử dụng hóa chất.
Chính vì vậy, các lô hạt điều được khử trùng bằng giải pháp này không chỉ đảm bảo diệt hoàn toàn trứng và ấu trùng mọt, không tái phát sinh mọt mà còn an toàn cho nhà máy, an toàn cho người tiêu dùng. Oxylow còn hỗ trợ hiệu chỉnh độ ẩm sản phẩm khi xử lý, giúp giảm thời gian sấy lại. Nhiều công ty lớn trong ngành điều Việt Nam đã sử dụng giải pháp hun trùng hữu cơ Oxylow như Olam, Tân Long, Hanfimex…, qua đó nâng cao về an toàn thực phẩm cũng như giá trị cho hạt điều của doanh nghiệp.
Một công nghệ mới của AP Engineering cũng đang được nhiều nhà máy quan tâm, áp dụng (trong đó có cả Olam - nhà xuất khẩu hạt điều lớn nhất hiện nay) là Cattis – công nghệ rút ngắn quy trình chế biến hạt điều nhân. Với công nghệ này, thay vì phải mất tới 6 ngày để từ hạt điều thô ra hạt điều nhân thành phẩm, bây giờ chỉ cần 1 ngày.
Cattis không chỉ giúp các nhà máy rút ngắn đáng kể quy trình chế biến hạt điều nhân mà còn giúp giảm vốn lưu động, tiết kiệm nhân công, giảm thiểu rủi ro an toàn thực phẩm, giảm mặt bằng nhà xưởng. Tất cả những yếu tố này không chỉ giúp nâng cao giá trị, đảm bảo an toàn thực phẩm cho hạt điều mà còn giúp các nhà máy giảm đáng kể chi phí sản xuất, đồng thời có thể đáp ứng được các đơn hàng cần giao gấp. Đây là những yếu tố rất quan trọng giúp các nhà máy có thêm đơn hàng và đảm bảo được lợi nhuận trong bối cảnh giá điều nhân đang thấp như hiện nay.
