Hải sâm cát, đối tượng nuôi thân thiện với môi trường

Nuôi hải sâm cát ít rủi ro, cải tạo môi trường tốt

Từ khi Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III (Viện III) làm chủ công nghệ về sản xuất giống hải sâm cát, nhiều vùng ao đìa ở khu vực Nam Trung bộ vốn thả tôm thẻ chân trắng, ốc hương kém hiệu quả, bỏ hoang đã chuyển sang nuôi hải sâm cát.

Điển hình như tại vùng nuôi ở thôn Tân Sơn 1, xã Vạn Thắng, huyện Vạn Ninh (Khánh Hòa) hiện nhiều hộ đang thả nuôi hải sâm cát rất hiệu quả. Đây là các ao đìa vốn thả nuôi tôm thẻ chân trắng, ốc hương. Tuy nhiên do quá trình dài thả nuôi đã khiến môi trường suy thoái, việc thả nuôi tôm thẻ, ốc hương không còn hiệu quả.

Anh Võ Văn Thuấn, một người nuôi hải sâm cát ở thôn Tân Sơn 1 cho biết, gia đình anh đã chuyển nuôi hải sâm cát mấy năm nay. Ban đầu anh chỉ nuôi một ít diện tích thử nghiệm, thấy hiệu quả nên anh đã phát triển diện tích lên đến 2,5ha.  

“Qua nhiều năm nuôi hải sâm cát, tôi thấy đối tượng này dễ nuôi, không cần đầu tư thức ăn, ít dịch bệnh, tỷ lệ sống trên 90%, đặc biệt cải tạo môi trường tốt. Vì vậy vùng nuôi nào môi trường suy thoái có thể thả đối tượng này, vừa cho hiệu quả kinh tế cao, vừa cải tạo môi trường”, anh Thuấn nói và cho biết thêm, với diện tích 5 ao (mỗi ao 5.000m2), anh thả trung bình 5.000 con giống/ao, sau 6 - 8 tháng thả nuôi sẽ cho thu hoạch khoảng 2 tấn nguyên con, tương đương từ 1 - 1,2 tấn đã sơ chế mổ ruột. Với giá bán trung bình khoảng 200 ngàn đồng/kg (đã mổ ruột), sau khi trừ chi phí, mỗi năm anh lãi hàng trăm triệu đồng.

Ngoài việc nuôi, hiện anh Thuấn còn ương giống hải sâm cát để cung cấp cho các hộ nuôi xung quanh khi chuyển đổi đối tượng nuôi thủy sản quảng canh kém hiệu quả. Theo đó, a Thuấn lấy nguồn giống từ Viện III với kích cỡ 2 - 3 phân, sau đó ương nuôi lên 5 - 7 phân để cung cấp cho người nuôi. Từ đó, người nuôi chỉ cần thả 2 - 3 tháng là có thể thu hoạch và có thể nuôi quanh năm. Được biết đến nay, tại khu vực thôn Tân Sơn 1 đã có hơn 15 ao, mỗi ao 5.000m2 đang thả nuôi hải sâm cát. Hầu hết người nuôi nơi đây đều đánh giá nuôi hải sâm cát không chỉ có hiệu quả, mà còn giúp cải tạo môi trường ao nuôi rất tốt.

TS Nguyễn Đình Quang Duy, chuyên gia hải sâm thuộc Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III cho biết, hiện các vùng nuôi từ tỉnh Bình Thuận đến Quảng Ngãi thả nuôi hải sâm sẽ rất hiệu quả. Bởi các vùng này có độ mặn, nhiệt độ ổn định, rất thích hợp cho hải sâm sinh trưởng và phát triển. Hơn nữa tại miền Trung có nhiều diện tích đầm, vịnh kín gió nên hải sâm nuôi không bị trôi đi, ăn nhiều nên nuôi nhanh lớn.

Xây dựng thương hiệu quốc gia cho hải sâm

Năm 2021, Viện III cùng Công ty Cổ phần Hải sâm Việt Nam cùng các hộ dân ở huyện Vạn Ninh và Thị xã Ninh Hòa đã xây dựng chuỗi liên kết hải sâm cát. Theo đó, Viện III cung cấp giống, hướng dẫn người dân nuôi hải sâm, sau đó doanh nghiệp thu mua toàn bộ sản phẩm để phục vụ chế biến xuất khẩu sang các nước như Singapore, Trung Quốc…

Ông Lê Thanh Nhàn, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Hải sâm Việt Nam cho biết, qua 3 năm liên kết với các hộ nuôi hải sâm cát tại huyện Vạn Ninh (Khánh Hòa) và Phú Yên, người nuôi có lợi nhuận rất cao. Theo đó, Công ty cung cấp giống cho người nuôi khoảng 3 ngàn đồng/con và sau 6 - 8 tháng nuôi sẽ thu mua với giá từ 28 - 30 ngàn đồng/con. Theo đánh giá của Công ty sau 3 năm liên kết sản xuất, người nuôi có tỉ suất lợi nhuận từ 30 - 80%. 

Về định hướng phát triển, từ nay đến năm 2025, Công ty Cổ phần Hải sâm Việt Nam muốn tạo thu nhập và công ăn việc làm ổn định cho 3.500 hộ ngư dân nuôi hải sâm. Cùng với đó, xây dựng “thủ phủ” hải sâm cát đầu tiên trên thế giới. Bởi hiện tại, Viện III được đánh giá là đang dẫn đầu thế giới về công nghệ sản xuất giống và sản phẩm chế biến rất chất lượng nên rất triển vọng.

Hơn nữa, Công ty Cổ phần Hải sâm Việt Nam đã xây dựng xong nhà máy chế biến hải sâm hiện đại nhất Đông Nam Á vào 7/2022 với vốn đầu tư 5 triệu USD, công suất 900 tấn thương phẩm/năm. Do vậy, sản phẩm chế biến ra có thể cạnh tranh với chất lượng sản phẩm dòng cao cấp của Trung Quốc.

“Đến năm 2025 - 2026, Công ty sẽ xây dựng thương hiệu quốc gia về mặt hàng hải sâm. Cùng với đó, phát triển dòng sản phẩm hải sâm ăn liền, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm. Đồng thời đến năm 2025, Công ty sẽ tạo 70 triệu cá thể hải sâm, với 3.500ha vùng nuôi, 90 triệu con giống, 45ha trại giống và tạo công ăn việc làm cho khoảng 3.500 hộ gia đình”,  Lê Thanh Nhàn, Giám đốc Công ty Cổ phần Hải sâm Việt Nam chia sẻ. 

Để đạt được các mục tiêu, chiến lược phát triển, Công ty Cổ phần Hải sâm Việt Nam đề xuất chính quyền, cơ quan chức năng hỗ trợ quy hoạch vùng sản xuất con giống và vùng nuôi chiến lược 50 - 100ha. Cùng với đó, hỗ trợ doanh nghiệp gỡ vướng, đưa hải sâm cát ra nhóm nhuyễn thể 2 mảnh vỏ. Bởi thức ăn giữa 2 loài này khác nhau, theo đó hải sâm cát ăn mùn đáy, còn loài hai mảnh vỏ ăn tảo. Vì thế, nếu xếp hải sâm cát vào nhóm nhuyễn thể thì việc xây dựng vùng nuôi sẽ rất khó. Bên cạnh đó, cần đưa hải sâm cát ra khỏi nhóm động vật hoang dã quý hiếm bởi chúng là loài nuôi.