Tàu chở hàng NSU Challenger đi qua kênh đào Panama hồi tháng 4/2023. Ảnh: Reuters.
Cơ quan quản lý kênh đào Panama hôm 25/8 thông báo sẽ duy trì những hạn chế về lượng tàu qua lại hàng ngày và độ sâu tối đa của nước cho tàu thuyền ra vào trong ít nhất 10 tháng nữa do hạn hán kéo dài.
Trước đó, cơ quan này hôm 10/8 đưa ra thông báo nêu rõ sẽ giới hạn số lượng tàu thuyền cỡ nhỏ có đăng ký lưu thông từ trước đi qua các cửa cũ của kênh, từ 16 tàu mỗi ngày xuống 14 tàu. Bên cạnh đó, kênh đào Panama cũng duy trì chính sách hạn chế tổng số lượng tàu thuyền được phép lưu thông qua kênh mỗi ngày là 32, thay vì 36 như thường lệ.
Hạn hán kéo dài có thể cùng lúc ảnh hưởng đến nhiều tuyến đường thương mại, làm gián đoạn hoạt động vận tải nhiều loại hàng hóa của Mỹ bao gồm hạt cà phê, hạt điều và khí tự nhiên hóa lỏng, điều có thể khiến giá các mặt hàng này leo thang.
Năm 2022, châu Âu phải hứng chịu đợt hạn hán tồi tệ nhất trong 500 năm qua, khiến lượng hàng hóa được vận tải trên sông Rhine ở Đức, một trong những tuyến đường vận tải quan trọng nhất của lục địa già, giảm đáng kể. Cũng trong cùng năm, hạn hán kéo dài đã làm đình trệ hoạt động vận tải trên sông Dương Tử, tuyến đường vận tải quan trọng nhất của Trung Quốc, buộc các doanh nghiệp phải chuyển hàng hóa đến cảng bằng đường bộ, vốn tốn kém hơn vận tải bằng đường thủy rất nhiều.
Chuyên gia Jon Davis của Công ty Phân tích rủi ro chuỗi cung ứng Everstream Analytics (Mỹ) cho rằng: “Vào tháng 9 tới, chúng ta có thể đối mặt nhiều vấn đề phức tạp”.
Hạn hán là một hiện tượng tự nhiên xảy ra thường niên. Tuy nhiên, nguy cơ hạn hán kéo dài đã tăng lên đáng kể do nhiệt độ trung bình toàn cầu đang ngày một tăng, cùng với sự quay trở lại của hình thái thời tiết El Nino, theo ông Davis.
Việc hạn chế lưu lượng tàu đi qua kênh đào vào thời điểm này, khi các nhà bán lẻ tích trữ hàng trước mùa mua sắm cuối năm, có thể khiến vật giá leo thang với người tiêu dùng Mỹ và châu Âu hoặc sẽ có ít hàng hóa trên các quầy hàng hơn.
“Nhìn chung, những vấn đề này đang trở nên phổ biến hơn. Hạn hán kéo dài ở Panama, mực nước thấp ở sông Mississippi và sông Rhine. Đó là mối quan tâm của bất kỳ ai quan tâm đến thương mại toàn cầu”, Davis nói thêm.
Tình hình hạn hán đặc biệt nghiêm trọng trên khắp miền trung nước Mỹ những tháng qua có thể sẽ khiến mực nước trên sông Mississippi giảm, làm ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu nông nghiệp Mỹ vào mùa thu năm nay. Hồi tháng 10/2022, trận hạn hán kỷ lục khiến mực nước trên sông Mississippi xuống mức thấp nhất trong một thập kỷ, khiến 8 sà lan mắc kẹt. Ngũ cốc được trồng ở vùng Trung Tây Mỹ được vận chuyển theo dòng sông Mississippi bằng sà lan trước khi băng qua kênh đào Panama và ra biển.
Theo ông Davis, hạn hán kéo dài không phải là rủi ro duy nhất đối với chuỗi cung ứng toàn cầu. Vấn đề nóng trên biển hiện nay là những siêu bão bất thường. Tính đến giữa tháng 8/2023, mùa bão ở Đại Tây Dương (từ tháng 6 đến tháng 11) đã ghi nhận 9 cơn bão lớn được đặt tên.
Kênh đào Panama là tuyến đường thủy nhân tạo dài 82km ở Panama nối Đại Tây Dương với Thái Bình Dương. Trước khi kênh đào Panama được xây dựng, tàu biển thường phải đi vòng qua cực Nam của Nam Mỹ, đây là tuyến đường dài và nguy hiểm hơn nhiều. Việc di chuyển qua kênh đào Panama đã rút ngắn hải trình hơn 13.000km, tiết kiệm đáng kể chi phí và thời gian.
