Không gian kinh tế đầu tiên trong cả nước thực hiện quy hoạch cấp vùng

9 đột phá chiến lược trong Quy hoạch vùng ĐBSCL

Sáng 21/6, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự Hội nghị công bố quy hoạch và xúc tiến đầu tư vùng ĐBSCL thời kỳ 2021-2030, do Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức.

Hội nghị đánh giá, ĐBSCL giữ vị thế hết sức quan trọng về chính trị, kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng và giao thương với các nước ASEAN, tiểu vùng sông Mekong. Vùng còn là vựa lúa, trung tâm sản xuất thủy sản, trái cây lớn nhất cả nước, đóng góp 31,37% GDP toàn ngành nông nghiệp với hơn 50% sản lượng lúa, 65% sản lượng nuôi trồng thủy sản, 70% sản lượng trái cây, 95% lượng gạo xuất khẩu và 60% sản lượng thủy sản xuất khẩu, đóng vai trò quan trọng trong đảm bảo an ninh lương thực của Quốc gia và xuất khẩu.

Thế nhưng một thực tế, vùng ĐBSCL lại phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế và đầu tư của Nhà nước. Bên cạnh đó, vùng còn phải đối mặt với nhiều thách thức từ tác động của biến đổi khí hậu, khai thác sử dụng nước ở thượng nguồn, cơ sở hạ tầng còn bất cập trước yêu cầu sản xuất quy mô lớn, thiếu hạ tầng logistics phục vụ nông nghiệp, những biến động của thị trường trở nên khó lường với xu thế tiêu dùng xanh đòi hỏi tiêu chuẩn an toàn ngày càng cao.

Quy hoạch vùng ĐBSCL thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được đánh giá là bản quy hoạch vùng đầu tiên được tổ chức lập theo cách tiếp cận tích hợp đa ngành theo quy định của Luật Quy hoạch, nhằm cụ thể hóa tầm nhìn, quan điểm, mục tiêu phát triển vùng ĐBSCL.

Đặc biệt, Quy hoạch đã cụ thể hóa hơn phương hướng tổ chức không gian và phát triển các ngành, lĩnh vực chủ yếu của vùng phù hợp với quan điểm phát triển “thuận thiên”, “chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu” theo tinh thần Nghị quyết 120/NQ-CP ngày 17/11/2017 của Chính phủ về phát triển bền vững vùng ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu.

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Quy hoạch vùng ĐBSCL xác định 9 đột phá mang tính chiến lược để phát triển ĐBSCL nhanh, bền vững, hiện đại, sinh thái, mang đậm bản sắc văn hóa. Đến năm 2050 đưa ĐBSCL trở thành vùng có trình độ phát triển khá so với cả nước, là nơi đáng sống đối với người dân, là điểm đến hấp dẫn đối với du khách và nhà đầu tư.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho hay ngay sau khi quy hoạch được phê duyệt, bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch thực hiện quy hoạch với 4 nhóm nhiệm vụ trọng tâm. Trong đó tập trung phát triển kinh tế nông nghiệp giá trị cao, phát triển các trung tâm đầu mối, xây dựng vùng nguyên liệu tập trung công nghệ cao.

Đồng thời, Quy hoạch vùng ĐBSCL cũng tập trung đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông kết nối liên vùng, liên tỉnh, hệ thống logistic, hạ tầng kỹ thuật khu kinh tế, khu cụm công nghiệp. Quy hoạch xây dựng và triển khai Chương trình phát triển các điểm nguồn nước ngọt dự trữ chiến lược trên toàn vùng. Bên cạnh đó, quy hoạch cũng nâng cao vai trò của Hội đồng điều phối vùng ĐBSCL để triển khai thống nhất các nhiệm vụ, đề án theo quy hoạch.

Không gian kinh tế đầu tiên trong cả nước thực hiện quy hoạch cấp vùng

Theo nhiều chuyên gia, Quy hoạch vùng ĐBSCL là bước ngoặt để kinh tế xã hội đồng bằng được kích hoạt, mở ra nhiều triển vọng cho vùng. Tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan cho rằng, Quy hoạch vùng ĐBSCL có tính mở, linh hoạt. Sự điều phối theo chuỗi ngành hàng, tính liên kết vùng, tiểu vùng giữa các địa phương được chú trọng. Mỗi địa phương vùng ĐBSCL có thể chủ động mở rộng không gian liên kết phát triển.

“Nếu nói biến đổi khí hậu là một thách thức thì từ góc nhìn tích cực khi giải quyết được thách thức ấy lại tạo ra thương hiệu cho ĐBSCL, mặc dù chịu tác động lớn của thiên nhiên nhưng biết cách chủ động thích ứng và phát triển một cách thông minh, hài hòa, thuận thiên”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.

Xu hướng chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan đây chính là mệnh lệnh cho sự chuyển đổi nông nghiệp tại vùng ĐBSCL. Thời gian qua, Văn phòng điều phối nông nghiệp, nông thôn vùng ĐBSCL tại TP Cần Thơ đã đi vào hoạt động. Văn phòng đang thực hiện tốt vai trò điều phối, tích hợp thông tin nông nghiệp cấp vùng thông qua số hóa cơ sở dữ liệu, công tác quy hoạch sản xuất, chuẩn hóa vùng nguyên liệu, quy trình sản xuất. Kết nối doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao, chế biến sâu, hình thành chuỗi ngành hàng thông qua các hiệp hội, bắt đầu là chuỗi ngành hàng lúa gạo, hỗ trợ nâng cao chất lượng HTX, hình thành mối liên kết giữa sản xuất và tiêu thụ.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan thông tin, hiện nay ngành nông nghiệp đang tích cực đàm phán kêu gọi các dự án đầu tư hạ tầng logistics, nông nghiệp nông thôn, trong đó có chuỗi kho lạnh bảo quản nông sản cấp độ liên huyện, liên tỉnh dọc theo sông Hậu và sông Tiền. Tương lai mang lại nhiều triển vọng xuất nhập khẩu cho vùng.

Theo thống kê chưa đầy đủ, kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 của các Bộ, ngành và địa phương hỗ trợ vùng ĐBSCL là trên 318 nghìn tỷ đồng (tương đương khoảng 13,8 tỷ USD); tăng khoảng 5 tỷ USD so với thời kỳ trước, tập trung vào hạ tầng chiến lược, trong đó ĐBSCLđược ưu tiên cao nhất.

Với tinh thần "Cả nước vì vùng và vùng vì cả nước" như chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đưa ra 10 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm.

Trong đó liên quan đến việc triển khai quy hoạch vùng ĐBSCL, Thủ tướng yêu cầu các địa phương vùng ĐBSCL cần tích cực triển khai quy hoạch vùng, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới; chủ động, quyết liệt hơn nữa trong việc triển khai các nhiệm vụ, chương trình, dự án đã được xác định trong quy hoạch; khẩn trương xây dựng, hoàn thành quy hoạch của từng địa phương. Trên tinh thần quy hoạch phải đi trước một bước, phát huy được tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh sẵn có của các lĩnh vực, khu vực, địa phương, từ đó tạo ra động lực mới, thu hút nguồn lực mới cho phát triển.

“Muốn phát triển tốt thì phải có quy hoạch tốt, vì quy hoạch tốt thì mới có chương trình, dự án tốt, có chương trình, dự án tốt thì mới có nhà đầu tư tốt”, Thủ tướng phân tích.

Trong giai đoạn tới, Thủ tướng chỉ đạo cần tập trung tháo gỡ điểm nghẽn về hạ tầng giao thông và logistic, hạ tầng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, hạ tầng giáo dục, y tế, hạ tầng chuyển đổi số, chống biến đổi khí hậu để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng ĐBSCL. Trong đó, các tuyến cao tốc cần đi theo hướng tuyến thẳng nhất, ngắn nhất có thể, theo tinh thần “qua sông thì bắc cầu, qua núi thì đào hầm và qua đồng ruộng thì đổ đất”.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, cần đẩy mạnh và đa dạng hóa các chuỗi cung ứng, chuỗi liên kết, chuỗi sản xuất; ứng dụng khoa học công nghệ trong công nghiệp chế biến, công nghệ bảo quản sau thu hoạch với vùng vựa nông, thủy sản lớn nhất cả nước ở vùng ĐBSCL.

Cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh cũng là một trong những cách làm tạo đột phá được Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ ra, nhằm tạo môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng, minh bạch, bình đẳng, thực sự hấp dẫn các nhà đầu tư.

Tại hội nghị cũng đã diễn ra lễ trao Hồ sơ quy hoạch và công bố cam kết tài trợ thực hiện một số chương trình, dự án phát triển hạ tầng triển khai thực hiện Quy hoạch vùng ĐBSCL thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Bằng quy hoạch và đầu tư hiệu quả, thương hiệu “Mekong Delta” rồi sẽ được nhận biết sâu sắc với hình ảnh một Đồng bằng, mặc dù chịu tác động lớn của thiên nhiên, nhưng biết cách chủ động thích ứng, vượt qua thách thức và phát triển một cách thông minh, hài hòa, thuận thiên.