Không phân biệt "con đẻ", "con nuôi"

Theo Quyết định 1956 của Thủ tướng Chính phủ về đào tạo nghề cho lao động nông thôn (LĐNT) đến năm 2020, người dân được tự mình lựa chọn nghề muốn học. Cụ thể, bà con đăng ký học nghề gì sẽ có cơ sở đào tạo đáp ứng nghề đó. Tuy nhiên, theo kiến nghị của một số trường dạy nghề, cần phải tổ chức đấu thầu công khai chỉ tiêu dạy nghề thì công tác đào tạo mới minh bạch.

Khó tiếp cận chỉ tiêu?

Thầy Nguyễn Văn Việt - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Thủy sản (Bộ NN-PTNT) dẫn chúng tôi tham quan cơ sở vật chất của nhà trường đóng trên địa bàn thị xã Từ Sơn, Bắc Ninh mà không khỏi ao ước được tham gia dạy nghề cho LĐNT, đặc biệt là nghề thủy sản nhiều hơn nữa. Thầy Việt tâm sự, mấy năm trở lại đây, thế hệ trẻ không mặn mà với nghề nuôi trồng thủy hải sản nên ít thi vào ngành này khiến hệ thống trang thiết bị hiện đại và đội ngũ giáo viên của nhà trường chưa khi nào được sử dụng đúng công suất.

Nhưng tại các địa phương đang phát triển mạnh nghề nuôi trồng thủy hải sản như Quảng Ninh, Nam Định, Thái Bình… thì nhu cầu được đào tạo về nuôi trồng thủy hải sản lại rất lớn mà nhà trường không có cách nào tiếp cận.

“Đang trông chờ vào Đề án 1956 của Chính phủ thì chỉ tiêu đào tạo 1 triệu lao động mỗi năm lại giao hầu hết cho Bộ Lao động - Thương binh - Xã hội (LĐTBXH) triển khai. Sau đó, Bộ LĐTBXH giao cho các Sở LĐTBXH, Sở lại giao cho trường dạy nghề của tỉnh và Phòng LĐTBXH các huyện nên những trường Trung ương đóng trên địa bàn tỉnh như chúng tôi được tham gia vào đề án rất ít”, thầy Việt chia sẻ.

Nhưng điều khiến thầy Việt và một số đồng nghiệp lo ngại nhất hiện nay là khi giao chỉ tiêu cho các trung tâm dạy nghề của huyện chất lượng đào tạo khó có thể đảm bảo. Vì theo thầy Việt, hiện có vô số trung tâm dạy nghề được thành lập cho có. Khi người dân đăng ký học nghề, các trung tâm này cứ việc đăng ký nhận rồi thuê giáo viên về dạy kiểu “giật gấu vá vai” mà không có bất cứ giáo trình, giáo án gì.

Cùng quan điểm trên, thầy Phạm Văn Khoát - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Thủy sản miền Bắc (Bộ NN-PTNT) cho hay, năm 2011 nhà trường chỉ tham gia xây dựng Đề án đào tạo nghề cho LĐNT mà không được trực tiếp giảng dạy. Thầy Khoát khẳng định, với giáo trình, giáo án, trang thiết bị đầy đủ của nhà trường nếu được tham gia đào tạo nghề cho LĐNT chắc chắn chất lượng sẽ tốt hơn rất nhiều so với các trung tâm dạy nghề của huyện.

 Thầy Khoát mạnh dạn đề xuất, thay vì giao chỉ tiêu về cho các địa phương như hiện nay, Bộ LĐTBXH nên giành một phần chỉ tiêu giao cho các cơ sở, đơn vị có đủ năng lực, điều kiện tham gia giảng dạy những nghề đặc thù như đánh bắt thủy hải sản… Hoặc, có thể tổ chức đấu thầu công khai, đơn vị nào mạnh sẽ trúng thầu, lúc đó người dân mới thực sự được hưởng lợi tốt nhất từ chương trình này.

Há miệng chờ sung?

Ông Sâm cho biết, hiện Tổng cục Dạy nghề cơ bản có ba mô hình dạy nghề cho LĐNT. Thứ nhất, dạy cho bà con những gì họ đang làm, việc dạy này sẽ bổ sung cho họ kiến thức, kinh nghiệm về KHKT, từ đó nâng cao năng suất, hiệu quả trong lao động. Mô hình thứ hai, sử dụng triệt để lao động nông nhàn ở các vùng nông thôn dạy những nghề thủ công mỹ nghệ, tiểu thủ công nghiệp giúp bà con có thêm thu nhập. Cuối cùng, dạy nghề phi nông nghiệp cho người dân, tức là biến nông dân trở thành công nhân nhằm rút bớt lao động khỏi khu vực nông nghiệp.

Quan điểm của Tổng cục Dạy nghề là không hạn chế cách thức, cách dạy nghề mà quan trọng là chất lượng và khâu đầu ra. Phải làm sao 70% người dân sau khi được đào tạo nghề có đủ kiến thức và kinh nghiệm để làm việc trong chính môi trường họ được học. Do đó, các cơ sở dạy nghề có thể áp dụng nhiều cách, vừa học vừa làm vì đặc thù của người dân họ còn công việc đồng áng hàng ngày. Tuy nhiên, cần loại bỏ hình thức dạy chay, cơ sở dạy nghề phải có đầy đủ trang thiết bị, vật liệu để học viên thực hành. Nếu năng lực không đáp ứng có thể kết hợp với các DN.