Rắn ri voi là một loài động vật sống hoang dã rất phổ biến ở ĐBSCL. Nhưng từ khi mọi vùng đất nông nghiệp chuyển sang trồng 2-3 vụ lúa/năm cộng với việc săn bắt quá mức của người dân thì số lượng rắn giảm đi rất nhanh.
Thịt rắn ri voi rất ngon, có thể chế biến nhiều món ăn bổ dưỡng, giá rắn ri voi hiện nay trên thị trường rất hấp dẫn (270-300 ngàn đ/kg). Chính vì vậy mà mấy năm nay nuôi rắn ri voi phát triển khá mạnh trong các hộ gia đình ở các tỉnh Vĩnh Long, Sóc Trăng, Hậu Giang... Rắn ri voi rất dễ nuôi, có thể nuôi trong ao, trong vèo, trong bể hay lu khạp. Xin giới thiệu kinh nghiệm nuôi rắn ri voi trong ao của anh Lê Văn Minh (Sóc Trăng).
- Xây dựng ao nuôi:
Ao nuôi cần phải gần nguồn nước sạch để thuận tiện cho việc cấp và thoát nước. Diện tích ao nuôi có thể biến động từ 300-500 m2, sâu 1,3-1,5m là vừa. Vệ sinh đáy ao bằng cách dọn bớt bùn sình, cây cỏ thối mục. Lớp bùn đáy ao dày 10-20cm. Cần tạo điều kiện sống cho rắn như trong tự nhiên bằng cách thả bèo hoặc lục bình, rau muống, rau ngổ để che bớt nắng cho rắn và tạo nơi cho rắn chui rúc. Diện tích thả bèo chiếm khoảng 2/3 diện tích mặt ao. Xung quanh bờ cần bít hết các lỗ mọi, hang hốc nhằm không cho cá, cua hoặc các loài địch hại khác chui vào.
Ống cấp và thoát nước phải bịt lưới kỹ, đặt cách đáy ao 0,3 m. Xung quanh ao có thể xây tường cao hơn mặt đất 0,5 m và tô trơn để rắn không bò ra ngoài, cũng có thể dùng tấm Fibroximăng phẳng khép khít vào nhau bao vòng quanh mé ao. Tấm Fibroximăng phải được cắm sâu xuống đất, phía trên còn lại so với mặt bờ mực nước cao nhất tối thiểu 0,5m. Tường Fibroximăng được cắm thẳng đứng, phía trên tường có lưới rộng 0,3m, dầy, chắn độ nghiêng 25o về phía trong để rắn không bò ra ngoài được.
Cần lưu ý không để bờ đất còn lại nhiều, rắn sẽ vào trú trong hang không ra ăn, rắn chậm lớn. Quanh phần đất trên bờ có thể dùng lá chuối khô chất thành đống cao khỏi mặt nước 0,3-0,5m để rắn chui vào ngủ sau khi ăn. Nếu mé bờ bị nước ngập, đóng bè chuối, bè tre, thả từng đống tàu lá chuối khô vào để rắn trú ẩn, khoảng trống còn lại là nơi làm bãi cho rắn ăn.
- Chọn con giống:
Hiện có rất ít cơ sở cho sinh sản được rắn ri voi với qui mô lớn. Hầu hết những người cho rắn sinh sản được đều giữ lại để nuôi. Chọn rắn cha mẹ cỡ 0,5-0,6 kg/con trở lên. Nuôi trong bể với mật độ nuôi từ 5-10 con/m2. Nuôi dưỡng chúng từ mùa khô, đầu mùa mưa rắn mang bầu, vào tháng 4-5 dương lịch rắn mẹ đẻ ra rắn con khoảng 50 con. Cũng có thể bắt giống rắn con tự nhiên vào đầu mùa mưa, chọn loại con giống nhỏ, mới đẻ cỡ 50 con/kg. Rắn con được chăm sóc riêng với mật độ 30 – 40 con/m2. Khi đạt kích cỡ 50 g/con thì thả ra ao.
- Chăm sóc, cho ăn:
Thức ăn thích hợp của rắn là cá da trơn như cá tra, cá basa, cá trê, ếch nhái, lươn con, giun đất…; chúng thích ăn thức ăn tươi sống. Theo kinh nghiệm của những người nuôi thì bình quân 3-4 kg thức ăn rắn tăng trọng 1 kg. Thức ăn cần được làm vừa cỡ cho rắn ăn, rải đều nơi có rắn. Cần cho rắn ăn đủ và đều để rắn mau lớn. Lượng thức ăn hằng ngày khoảng 3-5% trọng lượng rắn trong ao, cho ăn vào buổi sáng và chiều tối. Quan sát trên sàn ăn mà tăng hoặc giảm khẩu phần thức ăn. Không nên để thức ăn dư thừa, làm thối nước. Cho ăn thiếu rắn đói có thể ăn thịt lẫn nhau. Có thể chuẩn bị sẵn nguồn thức ăn từ các ao mương hiện có bằng cách nuôi thêm lươn, cá sặc, cá trê, nhái... trong ao, vừa tận dụng thức ăn thừa, bớt ô nhiễm, vừa làm thức ăn tại chỗ cho rắn. Nên thường xuyên thay nước cho rắn (1 lần/tuần), nhưng không lấy nước ở các sông bị ô nhiễm để tránh bệnh ngoài da trên rắn.
- Phòng trị bệnh cho rắn:
Có một số loại bệnh vẫn xảy ra khi nuôi rắn ri voi, nếu điều trị không kịp thời sẽ lây lan rất nhanh và mức hao hụt sẽ rất lớn. Rắn có thế bị xây xát hoặc lở miệng do vi khuẩn tấn công. Dùng Streptomycine pha với nước cất bôi vào vết thương cho rắn. Xử lý nguồn nước bằng muối. Rắn bị đường ruột sình bụng, bỏ ăn dùng Sulfa Guanidin tán vào nồi để khô rồi cho rắn ăn. Nếu bị nấm miệng dùng Mycostatine sử dụng theo hướng dẫn trên nhãn thuốc.
- Thu hoạch: Chăm sóc tốt thì rắn sẽ đạt trọng lượng 1,2-1,5 kg/con, lúc này có thể thu hoạch. Khi thu hoạch, rắn cái để lại, tiếp tục gây giống để nuôi vụ tiếp theo.
