Ca phẫu thuật ghép thận khác nhóm máu đầu tiên được các bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy thực hiện vào ngày 29/12/2021. Ảnh: Bệnh viện cung cấp.
Từ tháng 12/2020, ông Vi Văn B. (54 tuổi, quê Bến Tre) được bác sĩ chẩn đoán bị suy thận giai đoạn cuối. Ông thường xuyên mất ngủ đau đầu, tăng huyết áp. Hàng tuần, sáng sớm ông B. lại đón xe đò từ Bến Tre lên TP.HCM chạy thận 3 ngày/tuần.
"Chi phí đi lại ăn uống cho việc chạy thận khoảng 10 triệu đồng/tháng. Thêm vào đó, mỗi lần chạy thận xong về tới nhà là trời tối, người mệt lả, không làm được việc gì", ông B chia sẻ.
Ông B. cho biết, người anh trai có cùng nhóm máu A với ông mong muốn hiến thận cho ông. Tuy nhiên, kết quả xét nghiệm không đủ điều kiện hiến. Với mong muốn cứu sống chồng khỏi tay tử thần, để cùng đồng hành với mình nuôi dạy con trai, bà Trần Thị H. (51 tuổi, ngụ Bến Tre) cũng mong muốn hiến thận cho chồng. Nhưng bà lại mang nhóm máu B, khác nhóm máu với chồng.
Việc ghép thận từ hai nhóm máu khác nhau cũng đã được các bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy ấp ủ từ nhiều năm nay và đã cử các bác sĩ ra nước ngoài học tập, phối hợp đơn vị lọc máu, trung tâm truyền máu xây dựng kế hoạch chi tiết.
Theo PGS.TS.BS Thái Minh Sâm, Trưởng Khoa Ngoại Tiết Niệu, Bệnh viện Chợ Rẫy, mỗi năm bệnh viện có khoảng 250-300 bệnh nhân suy thận đến đăng ký ghép thận nhưng chỉ ghép được khoảng 100 trường hợp vì nhiều lý do như sức khỏe không đảm bảo, miễn dịch không tốt, không cùng nhóm máu...
"Ghép thận khác nhóm máu đã được thực hiện tại nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên, tại Việt Nam thì chưa có trung tâm nào thực hiện; bởi ghép thận không tương thích nhóm máu đòi hỏi phải có khoa miễn dịch mạnh, phải có máy móc đầy đủ, đơn vị lọc máu tốt, cũng như tay nghề của y bác sĩ", PGS Thái Minh Sâm cho biết.
Các bác sĩ hội chẩn trước khi thực hiện ghép thận.
Lý giải về việc lựa chọn cặp vợ chồng B - H là ca ghép thận bất tương hợp đầu tiên, PGS Thái Minh Sâm cho biết: "Chúng tôi phải lựa chọn những người có nồng độ kháng thể trong máu thấp. Nếu nồng độ kháng thể trong máu không đảm bảo thì nguy cơ thải ghép cao hơn. Do đó, chúng tôi xác định vợ chồng bệnh nhân B. đáp ứng đủ điều kiện này".
Để ghép không cùng nhóm máu, trước hết các bác sĩ phải ngăn chặn sự tạo ra kháng thể trong máu để tránh thải ghép. Trước đây, việc này được thực hiện bằng cách cắt lách, hiện chỉ cần dùng thuốc Rituximab. Sau đó, bệnh nhân phải trải việc loại bỏ kháng thể lưu hành trong máu ở mức tối đa bằng cách lọc huyết tương. Với kỹ thuật này, thay vì nhập viện trước hai ngày như những bệnh nhân khác, vợ chồng ông B. phải nhập viện trước hai tuần để lọc huyết tương ba lần.
Bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn, Trưởng Khoa Thận Nhân tạo, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, mục tiêu của việc lọc huyết tương là lấy kháng thể ra khỏi cơ thể bệnh nhân, lấy được càng nhiều thì ca ghép thận càng thành công. May mắn trường hợp này bệnh nhân có nồng độ kháng thể thấp nên chỉ cần lọc ba lần.
Theo TS.BS Lê Hoàng Oanh, Giám đốc Trung tâm Truyền máu, Bệnh viện Chợ Rẫy, quá trình truyền máu đối với trường hợp ghép không cùng nhóm máu rất phức tạp, khó khăn, đòi hỏi chuẩn bị kỹ. "Các bác sĩ đã tính toán chuẩn bị các chế phẩm máu, dự phòng các tình huống chảy máu kéo dài", bác sĩ Oanh nói.
Ngày 29/12/2021, vợ chồng bệnh nhân B - T đã được thực hiện cuộc mổ lấy và ghép thận. Cuộc phẫu thuật diễn ra thuận lợi, sau mổ, bệnh nhân có nước tiểu ngay trên bàn mổ. Siêu âm thận ghép ngay sau mổ thấy tưới máu tốt, nước tiểu tăng dần, chức năng thận hồi phục tốt. Sau mổ một ngày, ông B. ăn uống trở lại, hiện hồi phục khỏe mạnh, đang theo dõi tại phòng khám ghép thận.
Hiện sức khỏe của cả hai vợ chồng ông B. đều bình phục rất tốt. Người chồng sau khi được ghép thận đã ăn uống đi lại bình thường, tự sinh hoạt.
TS.BS Nguyễn Tri Thức, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy cùng ekip chúc mừng vợ chồng bệnh nhân B - H trong ngày xuất viện.
Được biết, chi phí một cuộc ghép thận tại Bệnh viện Chợ Rẫy, sau khi trừ bảo hiểm y tế khoảng 100 triệu đồng. Ca ghép không cùng nhóm máu thường tốn chi phí gấp ba lần bình thường, tuy nhiên nhờ Bảo hiểm y tế chi trả nên phần chi phí của gia đình không chênh lệch nhiều so với ca ghép cùng nhóm máu.
Theo TS.BS Nguyễn Tri Thức, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy, kỹ thuật ghép thận ở Việt Nam đã phát triển nhưng trở ngại lớn nhất là thiếu hụt nguồn tạng hiến. "Ca phẫu thuật ghép thận cho người không cùng nhóm máu này sẽ mở ra nhiều cơ hội và hy vọng cho những bệnh nhân suy thận mạn có chỉ định ghép thận", bác sĩ Thức nói.
