Nông dân đội mưa trầm trồ xem lúa
Hôm đi thăm cánh đồng mẫu lớn vụ đông xuân 2021 - 2022 sản xuất giống lúa VNR20 của Tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam (Vinaseed Group) tại thôn Đức Phổ 2, xã Cát Minh (huyện Phù Cát, Bình Định), trời bỗng mưa như trút nước. Lòng thầm nghĩ sẽ thấy cánh đồng hoang vắng, bởi mưa trắng trời kiểu này chắc chẳng nông dân nào chịu khó đội mưa đi tham quan lúa.
Nhưng không, vừa đến cánh đồng là tôi thấy hàng chục nông dân đã áo mưa trùm kín, đứng ngẩn ngơ nhìn những thửa ruộng no đầy những bông lúa vàng óng, bông nào cũng đóng dày những hạt lúa căng tròn, oằn mình nằm san sát nhau kín cả thửa ruộng. “Lúa quá đẹp”, một nông dân trong đoàn tham quan thốt lên.
Mặc dù trời mưa nhưng hàng chục nông dân vẫn đội mưa đi tham quan cánh đồng lúa VNR20 tại thôn Đức Phổ 2, xã Cát Minh (huyện Phù Cát, Bình Định). Ảnh: V.Đ.T.
Theo ông Hồ Công Chánh, Giám đốc HTX Nông nghiệp Cát Minh (huyện Phù Cát), vụ đông xuân 2021 - 2022, HTX Nông nghiệp Cát Minh đã đưa giống VNR20 vào sản xuất 37 ha trên cánh đồng mẫu lớn tại thôn Đức Phổ 2.
Những năm trước, HTX này làm rất nhiều bộ giống như Khang Dân 28, ĐV108, đây là những giống lúa có năng suất khá, nhưng chỉ đạt 350 kg/sào (500 m2). Riêng giống VNR20, trong vụ đông xuân 2021 - 2022 này đã cho năng suất cao bất ngờ. Kết quả gặt thống kê 3 đám ruộng lấy 3 điểm cách xa nhau cho thấy năng suất đạt bình quân hơn 500 kg/sào.
“Cánh đồng thôn Đức Phổ 2 là đất phèn mặn, không ngờ giống lúa VNR20 lại chịu được phèn mặn nên phát triển rất tốt. Thêm vào đó, giống VNR20 chống chịu tốt với sâu bệnh, lại nhẹ phân, rất thuận lợi cho nông dân trong quá trình canh tác. Trong vụ đông xuân 2021 - 2022 rầy phát sinh rất nhiều, gây hại đều khắp các cánh đồng, nhưng riêng cánh đồng lúa VNR20 không bị nhiễm rầy, nhờ đó mới đạt năng suất cao đến như vậy”, ông Hồ Công Chánh chia sẻ.
Lão nông Nguyễn Văn Chớ (76 tuổi) ở thôn Đức Phổ 1 (xã Cát Minh), người trực tiếp sản xuất 6 sào lúa VNR20 trong vụ đông xuân 2021 - 2022 cho biết, đây là lần đầu tiên ông sản xuất giống lúa VNR20 và lập tức ông đã mê mẩn giống lúa này vì những đặc tính ưu việt của nó.
“Thời tiết trong vụ đông xuân 2021 - 2022 rất bất thuận, nhất là phải trải qua đợt gió lạnh, thế nhưng giống VNR20 phát triển được như vầy là vượt sự kỳ vọng của nông dân. Cánh đồng này rất khó làm, bởi đất vừa chua vừa mặn, thế nhưng giống VNR20 lại hạp với chất đất ở đây.
Đặc biệt, vụ đông xuân này rầy phát sinh gây hại khắp nơi, riêng giống VNR20 lúa đã chín mà lá vẫn còn màu xanh tươi, nhìn là biết nó không bị nhiễm sâu bệnh, suốt cả vụ tôi không hề bơm thuốc rầy mà ruộng vẫn không bị nhiễm rầy. Với mã lúa đẹp, chắc chắn năng suất không dưới 500 kg/sào, hơn 10 tấn/ha. Giống lúa này lại dễ canh tác nên nông dân ở đây rất thích”, nông dân Nguyễn Văn Chớ cho biết.
Lúa VNR20 đã chín, nhưng bộ lá vẫn còn xanh, chứng tỏ giống chống chịu tốt sâu bệnh. Ảnh: V.Đ.T.
Ông Phạm Xuân Bình, Trưởng thôn Đức Phổ 2 (xã Cát Minh), địa phương HTX Nông nghiệp Cát Minh thực hiện cánh đồng mẫu lớn lúa VNR20 trong vụ đông xuân 2021 - 2022 nhận xét về hiệu quả của giống lúa VNR20 bằng 2 chữ “quá đạt”.
Tuy nhiên, cũng theo ông Bình, do đây là vùng đất nằm về phía cuối nguồn, nên bà con sợ sạ 5kg giống/sào lúa nở không kín ruộng, nên sạ đến 6 - 7kg giống/sào, thậm chí có người sạ đến 8 kg/sào, dẫn tới lúa phát triển đạt không như ý. Đây là nhược điểm bà con cần khắc phục trong thời gian tới.
Theo ông Hồ Công Chánh, Giám đốc HTX Nông nghiệp Cát Minh, thời gian tới, đơn vị cung ứng giống là Công ty Cổ phần Giống cây trồng Trung ương Quảng Nam, đơn vị trực thuộc Vinaseed Group sẽ tập huấn thêm cho nông dân quy trình canh tác lúa VNR20 để bà con sản xuất cho đồng bộ, nhất là về mật độ gieo sạ.
“Hiện bà con vẫn còn thói quen sạ dày theo tập quán canh tác cũ, lên tới trên 120kg giống/ha, tức hơn 6kg giống/sào. So với giống VNR20 thì đây là mật độ quá dày, trong khi lúa VNR20 đẻ nhánh rất khỏe, nên lúa phát triển chưa như ý. Nếu nông dân tuân thủ sạ 3kg giống/sào thì bảo đảm năng suất sẽ cao hơn”, ông Chánh bộc bạch.
Nông dân tin yêu lựa chọn để chuyển đổi sản xuất
Sau khi tham quan cánh đồng lúa VNR20 tại thôn Đức Phổ 2 (xã Cát Minh), ông Nguyễn Tẩn, Phó Chủ tịch UBND xã Cát Hanh (huyện Phù Cát) chia sẻ: Cách đây 3 năm, xã Cát Hanh đã chuyển đổi cơ cấu mùa vụ từ 3 vụ lúa/năm sang còn sản xuất 2 vụ/năm.
Khi mới vận động nông dân chuyển đổi, chính quyền xã Cát Hanh gặp rất nhiều khó khăn, bởi không có sự đồng thuận của nông dân. Thế nhưng sau 3 năm sản xuất 2 vụ lúa/năm, bà con đã thấy được lợi ích nên giờ nếu bảo nông dân làm lại 3 vụ/năm sẽ chẳng ai làm.
Lúa VNR20 trên chân đất phèn mặn vẫn cho năng suất đến hơn 500kg/sào. Ảnh: V.Đ.T.
“Chuyển sang sản xuất 2 vụ lúa/năm, yếu tố giống rất quan trọng. Cần phải có giống cho năng suất cao, gạo chất lượng tốt mới thuyết phục được nông dân. Do đó, ngành chức năng xã Cát Hanh không ngừng tìm tòi, khảo nghiệm nhiều loại giống để chọn ra những giống lúa ưu việt cho bà con sản xuất.
Riêng giống VNR20, xã Cát Hanh đã sản xuất khảo nghiệm qua thời gian 2 năm. Qua sản xuất khảo nghiệm, giống VNR20 cho thấy phẩm chất gạo tốt, mềm, thơm nhẹ; năng suất đạt khá nhưng thấp hơn so với canh tác trên đồng đất Cát Minh, chỉ đạt gần 400kg/sào.
Với những đặc tính ưu việt của giống VNR20, chúng tôi thấy cần thiết đưa giống này vào sản xuất đại trà. Thời gian tới, chúng tôi sẽ giao các HTX nông nghiệp đăng ký mua giống VNR20 để sản xuất”, ông Tẩn cho biết.
Ở xã Cát Tân (huyện Phù Cát), địa phương có diện tích canh tác lúa 900 ha/năm, mỗi vụ sản xuất khoảng 450 ha. Trong điều kiện sản xuất 2 vụ lúa/năm, bà con nông dân rất cần giống mới. Do đó, chính quyền địa phương xã Cát Tân đã xây dựng mô hình sản xuất thử giống lúa VNR20. Qua mô hình sản xuất thử, nông dân Cát Tân ghi nhận giống VNR20 dễ chăm sóc, nhẹ phân, ít sâu bệnh, giảm chi phí đầu vào.
“Cuối tháng 3/2022, chúng tôi mời bà con tham quan mô hình sản xuất thử giống VNR20 trong vụ đông xuân 2021 - 2022 tại xã Cát Tân, bà con nhìn ruộng lúa sáng trưng ai cũng trầm trồ khen. Trong cơ cấu giống vụ thu 2022 ở Cát Tân, chúng tôi đã đưa giống VNR20 vào sản xuất khoảng 25ha. Nếu giống VNR20 tiếp tục khẳng định hiệu quả tốt, chúng tôi sẽ tiếp tục nhân rộng”, ông Huỳnh Ngọc Chức, Phó Chủ tịch UBND xã Cát Tân chia sẻ.
Nông dân mê mẩn ngắm những bông lúa VNR20 vàng óng, bông nào cũng đóng dày những hạt lúa căng tròn. Ảnh: V.Đ.T.
Theo ông Nguyễn Văn Lê, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Phù Cát, trong số các giống lúa mới mà xã Cát Minh đưa vào sản xuất ở vụ đầu tiên chuyển đổi sản xuất từ 3 vụ sang 2 vụ lúa/năm, giống VNR20 đã nhanh chóng chinh phục nông dân ở đây. Nhìn chung, giống VNR20 phù hợp với nhiều chân đất, nhất là rất chịu trên đất phèn mặn của thôn Đức Phổ 2, xã Cát Minh.
“Lúc đưa giống mới vào sản xuất bà con rất ngại không đạt năng suất như mong muốn, chúng tôi đã yêu cầu đơn vị cung ứng giống cam kết năng suất, sản lượng, khi được đơn vị cung ứng giống chấp nhận cam kết năng suất bà con mới mạnh dạn đưa giống VNR20 vào sản xuất. Không ngờ ngay trong vụ đầu tiên, giống VNR20 đã làm nông dân mê mẩn, nhất là năng suất vượt sự mong đợi của bà con”, ông Lê cho biết.
“Trên cơ sở chất lượng gạo VNR20 thơm ngon, phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng, chúng tôi đề nghị các HTX nông nghiệp trên địa bàn quan tâm sản xuất đại trà giống lúa này, sau đó tổ chức xay xát, đóng gói, cung ứng ra thị trường như HTX Nông nghiệp Ân Tín (huyện Hoài Ân) và HTX Nông nghiệp Phước Hưng (huyện Tuy Phước). Với chất lượng gạo ngon của lúa VNR20, chúng tôi tin tưởng sẽ tiêu thụ mạnh tại thị trường trong tỉnh và các tỉnh Tây Nguyên”, ông Nguyễn Văn Lê, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Phù Cát cho biết.
